Ο Ντόναλντ Τραμπ ζήτησε να αντικατασταθεί η ζάχαρη καλαμποκιού που χρησιμοποιείται στην παραγωγή του δημοφιλέστερου αναψυκτικού στον κόσμο, με «παραδοσιακή» ζάχαρη. Ωστόσο, αγνοεί πως η αυθεντική συνταγή της Coca-Cola είναι μια αδιαπραγμάτευτη κόκκινη γραμμή για τους λάτρεις του προϊόντος σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Η ιστορία έχει δείξει πως προσπάθειες αλλαγής της συνταγής αποτυγχάνουν. Το 1985 η εταιρεία παρουσίασε τη «New Coke», μετά από πίεση της ομάδας μάρκετινγκ που θεωρούσε το προϊόν παρωχημένο μπροστά στην ανερχόμενη Pepsi. Αν και οι εσωτερικές δοκιμές ήταν θετικές και το κοινό χαρακτήριζε τη νέα συνταγή πιο «γλυκιά» και «μοντέρνα», οι πραγματικοί καταναλωτές αντέδρασαν έντονα.
Η αλλαγή προκάλεσε κύμα αντιδράσεων: επιστολές διαμαρτυρίας, αποθήκευση μπουκαλιών της παλιάς συνταγής σαν θησαυρό, διαρκή τηλεφωνήματα στο τμήμα εξυπηρέτησης και διαδηλώσεις. Η εταιρεία δέχτηκε έντονη αρνητική δημοσιότητα, καθώς πολλοί θεώρησαν πως απειλείται ένας αμερικανικός θρύλος. Μέσα σε μόλις 79 ημέρες, η Coca-Cola αναγκάστηκε να επαναφέρει την κλασική συνταγή ως «Coca-Cola Classic», βλέποντας τις πωλήσεις να αυξάνονται ξανά.
Κατά πόσο όμως είναι αυτή η συνταγή μυστική;
Δισεκατομμύρια άνθρωποι απολαμβάνουν ένα προϊόν που δεν γνωρίζουν ακριβώς τι περιέχει. Η Coca-Cola παράγεται με την ίδια βάση παγκοσμίως, με τα τοπικά εργοστάσια να προσθέτουν το ανθρακούχο νερό και το γλυκαντικό, γεγονός που εξηγεί τις διαφορές στη γεύση από χώρα σε χώρα.
Ακόμη κι αν η εταιρεία αποφάσιζε να αλλάξει κάτι — κάτι που έχει αρνηθεί κατηγορηματικά — θα αφορούσε μόνο το γλυκαντικό στις ΗΠΑ. Και ακόμα κι έτσι, το ρίσκο θα ήταν μεγάλο, αφού τόσο η ζάχαρη όσο και το σιρόπι καλαμποκιού συνδέονται με προβλήματα υγείας όπως η παχυσαρκία.
Η αυθεντική συνταγή φυλάσσεται σε ένα θησαυροφυλάκιο στην Ατλάντα της Τζόρτζια, καλά κρυμμένη πίσω από ατσάλινα θωρακισμένα τζάμια και συστήματα ασφαλείας. Ένα χαρτί με χειρόγραφη συνταγή, που σύμφωνα με τον θρύλο γνωρίζουν μόνο δύο άνθρωποι ταυτόχρονα — και δεν επιτρέπεται να ταξιδεύουν μαζί για λόγους ασφαλείας.
Κάποιοι θεωρούν ότι όλο αυτό είναι ένα έξυπνο κόλπο μάρκετινγκ, ωστόσο η μυστική αυτή φόρμουλα έχει δημιουργήσει έναν παγκόσμιο κολοσσό, με περισσότερες από 1,9 δισεκατομμύρια συσκευασίες να πωλούνται καθημερινά παγκοσμίως — ανεξάρτητα από κλιματικές ή κοινωνικές συνθήκες.
Η Coca-Cola δεν ξεκίνησε ως βιομηχανικό προϊόν υψηλής τεχνολογίας, αλλά το 1886 σε ένα φαρμακείο, όταν ο Τζον Στιθ Πέμπερτον, βετεράνος του αμερικανικού εμφυλίου και ερασιτέχνης φαρμακοποιός, δημιούργησε μια συνταγή που αρχικά προοριζόταν ως υποκατάστατο μορφίνης και πουλήθηκε ως φάρμακο για δυσπεψία και κούραση.
Η συνταγή περιλάμβανε φύλλα κόκας και καρπούς κόλα, ωστόσο η χρήση κοκαΐνης σταδιακά εξαφανίστηκε, καθώς η εταιρεία προσαρμόστηκε σε νέους νόμους και κοινωνικές απαιτήσεις. Σήμερα, το εκχύλισμα των φύλλων κόκας έχει αφαιρεθεί και η Coca-Cola προμηθεύεται απο-κοκαϊνοποιημένα φύλλα μέσω της μοναδικής εταιρείας στην Αμερική που είναι νόμιμα εγκεκριμένη.
Η «μυστική φόρμουλα», γνωστή και ως Merchandise 7X, περιλαμβάνει έναν συνδυασμό αιθέριων ελαίων (όπως πορτοκάλι, λεμόνι, μοσχοκάρυδο, κανέλα, κόλιανδρο, νερόλι) και άλλων συστατικών που προστίθενται σε μικρές ποσότητες στο βασικό σιρόπι. Η ακριβής αναλογία και η μέθοδος παρασκευής παραμένουν απόρρητα.
Παρά το μυστήριο, τα βασικά συστατικά αναγράφονται στην ετικέτα: νερό, ζάχαρη ή σιρόπι καλαμποκιού, χρώμα καραμέλας, φωσφορικό οξύ, καφεΐνη και φυσικές αρωματικές ύλες.
Το μοναδικό «βάθος» της γεύσης οφείλεται στο 7X, που είναι και η ουσία που κάνει τη Coca-Cola να ξεχωρίζει από κάθε απομίμηση.
Η προστασία της συνταγής έχει οδηγήσει την εταιρεία να υιοθετήσει ειδικές τακτικές: το μίγμα παρασκευάζεται σε διαφορετικά εργοστάσια ξεχωριστά, ώστε κανείς να μην έχει ολόκληρη την εικόνα. Αυτό καθιστά πρακτικά αδύνατη την πλήρη κλοπή της συνταγής.
Οταν έκλεψαν τη συνταγή
«Μα είναι τόσο δύσκολο να κλέψει κάποιος τη συνταγή;» θα αναρωτηθεί κανείς. Με δεδομένο ότι η Coca-Cola χρησιμοποιεί μια τακτική όπου ένα εργοστάσιο παράγει το μείγμα Χ, ένα άλλο το μείγμα Υ και ένα τρίτο παραλαμβάνει τα δύο μείγματα τα οποία ενώνει στο C, χωρίς κανένα εργοστάσιο να γνωρίζει τι και πώς παράγει το άλλο, η συνταγή μπορεί να διαφυλαχθεί.
Από την άλλη, ειδικά στη σημερινή εποχή, το reverse engineering θριαμβεύει. Εύκολα δηλαδή μπορεί κάποιος χημικός να αναλύσει το αναψυκτικό και με αντίστροφη διαδικασία να βρει από τι και πώς φτιάχνεται.
Ομως αυτό δεν χρησιμεύει ιδιαίτερα, καθώς, όπως είπαμε νωρίτερα, είναι ο χρόνος και ο τρόπος ανάμειξης των υλικών, αλλά και η «συνταγή μάρκετινγκ» που κάνουν το αληθινό μυστικό της επιτυχίας.
Υπάρχει επίσης η βιομηχανική κατασκοπεία. Θα μπορούσε κάποιος, δηλαδή, να πληρώσει υπαλλήλους της Coca-Cola που γνωρίζουν τη συνταγή ώστε να του την παραδώσουν.
Αυτό θα ήταν ένα τεράστιο ρίσκο, με δεδομένο ότι η Coca-Cola θα μπορούσε να εξαφανίσει την ανταγωνιστική εταιρεία με τις αποζημιώσεις που θα καταδικαστεί να της καταβάλλει για την κλοπή της συνταγής που προστατεύεται από τον εμπορικό νόμο και θα ήταν, επίσης, δώρο άδωρο.
Καμία απομίμηση -ακόμα κι αν είναι ακριβώς η ίδια ή ακόμα και καλύτερη- δεν μπορεί να παραπλανήσει τους φαν της Coca-Cola.
Κάτι τέτοιο επιχειρήθηκε να γίνει -κάπως έτσι- το 2006. Τότε, τρεις εργαζόμενοι της Coca-Cola προσπάθησαν να πουλήσουν απόρρητες πληροφορίες (δηλαδή τη μυστική συνταγή) και δείγματα προϊόντων στην ανταγωνίστρια PepsiCo. Η Pepsi δεν δέχτηκε – αντίθετα, ειδοποίησε το FBI.
Η μία από τους τρεις υπαλλήλους, η Τζόγια Γουίλιαμς, εκμεταλλεύτηκε την πρόσβασή της ως γραμματέας στελέχους και απέσπασε εμπιστευτικά έγγραφα. Οταν το FBI συνέλαβε την ομάδα σε επιχείρηση παγίδευσης, η υπόθεση πήρε παγκόσμια δημοσιότητα και επιβεβαίωσε πόσο εμπορικά σημαντικό είναι το μυστικό της Coca-Cola. Η Γουίλιαμς καταδικάστηκε σε ομοσπονδιακή ποινή φυλάκισης οκτώ ετών. Το μήνυμα ήταν σαφές: η συνταγή είναι τόσο σημαντική όσο τα κέρδη της εταιρείας.
Τι πρέπει να ξέρετε για το διάσημο brand
1/Η Coca-Cola πωλήθηκε αρχικά ως φάρμακο για τον… εθισμό στη μορφίνη.
Ο δημιουργός της, Τζον Στιθ Πέμπερτον, ήταν εξαρτημένος από τη μορφίνη μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο και προσπαθούσε να φτιάξει ένα «μαγικό φάρμακο» για να αποτοξινωθεί. Η Coca-Cola ήταν το αντίδοτο.
2/Περιείχε πραγματικά… κοκαΐνη.
Ναι, η αυθεντική συνταγή της Coca-Cola περιελάμβανε εκχύλισμα φύλλων κόκας (όπως το φυτό από το οποίο παράγεται η κοκαΐνη). Το συστατικό αφαιρέθηκε πλήρως το 1929 – διακριτικά και χωρίς ανακοινώσεις.
3/Η Coca-Cola είναι το δεύτερο πιο αναγνωρίσιμο σύμβολο στον κόσμο, μετά τον Σταυρό.
Ερευνες έχουν δείξει ότι πάνω από το 94% των ανθρώπων στον πλανήτη αναγνωρίζει τον κόκκινο-λευκό λογότυπο της Coca-Cola. Μόνο ο Σταυρός του χριστιανισμού είναι πιο ευρέως αναγνωρίσιμος.
4/Ενα μπουκάλι Coca-Cola στάλθηκε στον Στάλιν και δεν το άνοιξε ποτέ.
Σύμφωνα με διπλωματικά αρχεία, οι ΗΠΑ έστειλαν μπουκάλια Coca-Cola με τη λευκή παραλλαγή στον Στάλιν, αλλά εκείνος αρνήθηκε να την αγγίξει, θεωρώντας τη «ιμπεριαλιστικό δούρειο ίππο». Τα μπουκάλια φυλάχτηκαν σε θησαυροφυλάκιο του Κρεμλίνου.
5/Η Coca-Cola έχει διαφορετική γεύση ανάλογα με τη συσκευασία.
Πολλοί ορκίζονται πως η Coca-Cola έχει διαφορετική γεύση σε κουτάκι, πλαστικό ή γυάλινο μπουκάλι. Και έχουν δίκιο: ο τρόπος που απορροφάται το διοξείδιο και οι αλληλεπιδράσεις με το υλικό αλλάζουν αισθητά την εμπειρία γεύσης.
6/Υπάρχει ειδική μονάδα της DEA (ΗΠΑ) που επιβλέπει την εισαγωγή των φύλλων κόκας μόνο για την Coca-Cola.
Η Stepan Company στο Νιου Τζέρσεϊ είναι η μόνη εταιρεία στις ΗΠΑ που επιτρέπεται να εισάγει φύλλα κόκας νόμιμα – αποκλειστικά για την Coca-Cola. Το υπόλειμμα χωρίς κοκαΐνη χρησιμοποιείται στο ποτό.
7/Εχουν υπάρξει νομικές μάχες για τη λέξη «cola».
Η Coca-Cola προσπάθησε επανειλημμένα να μονοπωλήσει τη λέξη «cola», αλλά δικαστήρια σε διάφορες χώρες έκριναν ότι είναι γενικός όρος και δεν μπορεί να κατοχυρωθεί πλήρως.
8/Υπήρχε Coca-Cola ειδικά σχεδιασμένη για το Διάστημα.
Το 1985 η NASA και η Coca-Cola συνεργάστηκαν για να δημιουργήσουν ειδικό δοχείο κατανάλωσης αναψυκτικού στο διάστημα, το «space can». Ηταν ένα πείραμα για να δουν αν μπορεί ένα ανθρακούχο ποτό να καταναλωθεί σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας.
9/Υπήρξε Coca-Cola με καφέ, Coca-Cola με πράσινο τσάι και ακόμα και… Coca-Cola με σκόρδο.
Σε περιορισμένες αγορές (Ιαπωνία, Κίνα, Ασία) έχουν κυκλοφορήσει παράξενες παραλλαγές. Η Coca-Cola Coffee Plus (με διπλή καφεΐνη) και η Coca-Cola Black (για ενήλικες) ήταν μερικές μόνο από τις αποτυχημένες πειραματικές εκδόσεις.
10/Η Coca-Cola έχει μόνο μία επίσημη μυστική συνταγή – και είναι φυλαγμένη σε θησαυροφυλάκιο.
Η αυθεντική συνταγή (γνωστή ως «Merchandise 7X») φυλάσσεται σε θησαυροφυλάκιο στο World of Coca-Cola στην Ατλάντα. Μόνο δύο άτομα κάθε φορά γνωρίζουν ολόκληρη τη σύνθεσή της.
