Η κυβέρνηση του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να προχωρήσει επίσημα στη δεύτερη φάση του σχεδίου της για τη Γάζα μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες, σύμφωνα με πληροφορίες από αμερικανικές πηγές. Η μετάβαση αυτή αποτελεί το επόμενο στάδιο της διπλωματικής προσπάθειας της Ουάσιγκτον για τη σταθεροποίηση της κατάστασης στην περιοχή.
Στόχος είναι η διατήρηση της εύθραυστης εκεχειρίας που επιτεύχθηκε μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς πριν από σχεδόν δύο μήνες.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος στην ισραηλινή εφημερίδα The Times of Israel, η Φάση 2 αφορά την εγκαθίδρυση νέων μηχανισμών διακυβέρνησης και ασφάλειας που θα αντικαταστήσουν τη Χαμάς στη μεταπολεμική Γάζα.
Διαπραγματεύσεις υπό όρους – Η απαίτηση για αφοπλισμό της Χαμάς
Μολονότι η κυβέρνηση Τραμπ θα ήθελε να προβεί σε ανακοινώσεις για τη Φάση 2 για τη Γάζα έως το τέλος του έτους, η τελική συμφωνία δεν έχει ακόμη κλειδώσει. Οι ΗΠΑ και οι μεσολαβητές από Κατάρ, Αίγυπτο και Τουρκία δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία με τη Χαμάς για την παράδοση της εξουσίας και τον σταδιακό αφοπλισμό της.
Η εξτρεμιστική ισλαμιστική οργάνωση δηλώνει πρόθυμη να παραδώσει τη διοίκηση της Γάζας σε μια κυβέρνηση Παλαιστινίων τεχνοκρατών, αλλά απορρίπτει την ανάμειξη διεθνών φορέων, επιχειρεί να εδραιώσει ξανά τον έλεγχό της στον Παλαιστινιακό θύλακο από τις 10 Οκτωβρίου, που τέθηκε σε ισχύ η εκεχειρία και αρνείται να καταθέσει τα όπλα, επικαλούμενη «δικαίωμα αντίστασης».
Οι μεσολαβητές πιέζουν για ένα μοντέλο σταδιακού αφοπλισμού, ξεκινώντας από την παράδοση βαρέως οπλισμού. Ωστόσο, το Ισραήλ ζητά πλήρη και άμεσο αφοπλισμό της Χαμάς πριν από οποιαδήποτε αποχώρηση στρατευμάτων του από τη Γάζα.
Διεθνής Δύναμη Σταθεροποίησης το 2026 στη Γάζα – Ένταση λόγω εμπλοκής της Τουρκίας
Το αμερικανικό σχέδιο προβλέπει πως, εάν υπάρξει συμφωνία, στις αρχές του 2026 θα αναπτυχθεί στη Γάζα η Διεθνής Δύναμη Σταθεροποίησης (ISF). Αρχικά θα τοποθετηθεί κατά μήκος της λεγόμενης «Κίτρινης Γραμμής», που χωρίζει πρακτικά στα δύο τον θύλακα, αναλαμβάνοντας σταδιακά την πλήρη ευθύνη ασφαλείας.
Χώρες όπως η Ινδονησία και το Αζερμπαϊτζάν εξετάζουν το ενδεχόμενο συμμετοχής τους, ωστόσο δεν έχουν προχωρήσει σε επίσημες ανακοινώσεις. Κεντρικό αγκάθι αποτελεί η θέση της Τουρκίας: οι υποψήφιες χώρες θεωρούν ότι η συμμετοχή της αποτελεί «ασφαλιστική δικλείδα», μειώνοντας την πιθανότητα να δεχθούν πυρά από τη Χαμάς.
Η ισραηλινή κυβέρνηση όμως απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε τουρκική εμπλοκή, επικαλούμενη τις στενές σχέσεις της Άγκυρας με τη Χαμάς και τις εμπρηστικές δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά του Ισραήλ. Μολαταύτα η Ουάσιγκτον συνεχίζει να πιέζει το Ισραήλ να αποδεχθεί κάποιον ρόλο για την Τουρκία στη Γάζα.
Τεχνοκρατική διοίκηση και διεθνές συμβούλιο υπό τον Τόνι Μπλερ
Παράλληλα με τη δύναμη ασφαλείας, θα δημιουργηθεί και μια επιτροπή Παλαιστινίων τεχνοκρατών, ανεξάρτητων από τη Χαμάς και τη Φατάχ για τη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας. Τα μέλη της –12 έως 15 προσωπικότητες από τον χώρο της οικονομίας και της διοίκησης – αναμένεται να ανακοινωθούν από τον ίδιο τον Τραμπ.
Πάνω από αυτήν θα λειτουργεί ένα διεθνές συμβούλιο διοίκησης με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, ο οποίος είχε κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση του σχεδίου Τραμπ των 20 σημείων. Το συμβούλιο θα περιλαμβάνει και κορυφαίους συνεργάτες του Αμερικανού προέδρου, όπως τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ.
Η τελική εποπτεία θα ανήκει στο «Συμβούλιο Ειρήνης» («Board of Peace»), στο οποίο θα προεδρεύει ο Τραμπ και θα συμμετέχουν περί τους δώδεκα άλλοι ηγέτες – μεταξύ αυτών, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο, και ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Ανοικοδόμηση της Γάζας με εμπόδια
Η Ουάσιγκτον προσβλέπει στην έναρξη μεγάλων έργων ανοικοδόμησης στη Γάζα μόλις συγκροτηθούν οι νέοι φορείς διοίκησης. Στόχος είναι να ξεκινήσουν από τη ζώνη που ελέγχει σήμερα το Ισραήλ.
Ωστόσο, αραβικές χώρες και πιθανοί δωρητές προειδοποιούν ότι αυτό θα παγίωνε τη διχοτόμηση της Γάζας, ενώ το Ισραήλ απορρίπτει κάθε ανασυγκρότηση πριν τον πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς και απειλεί με επανέναρξη των επιχειρήσεων αν η οργάνωση δεν συμμορφωθεί.
Το Ισραήλ επιμένει για την επιστροφή των σορών των ομήρων
Παράλληλα, το Ισραήλ απαιτεί την ολοκλήρωση της επιστροφής των σορών των ομήρων, όπως προβλέπει η πρώτη φάση της εκεχειρίας.
Την Τετάρτη επεστράφη η σορός του Ταϊλανδού Σουντισάκ Ρινταλάκ, με μία ακόμη —του Ισραηλινού αστυνομικού Ραν Γκβίλι— να παραμένει στη Γάζα.
Νέα ισραηλινή αποστολή βρίσκεται στο Κάιρο για επαφές με μεσολαβητές σε μια προσπάθεια εντοπισμού και ανάκτησης της σορού του.
