Σε μια αγορά άγνωστη για πολλούς, αλλά πολύ γνώριμη σε όλους από την παιδική μας ηλικία, επέλεξε να επενδύσει ένας νέος αγρότης και ήδη τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά. Καλλιεργεί φύτρα, που είναι μια ολοκληρωμένη τροφή, και τα οποία καλλιεργούνται εύκολα χωρίς χώμα και ήλιο και ανήκουν στις ζωντανές τροφές με υψηλή ποσότητα ενζύμων, πρωτεϊνών ήδη διασπασμένων σε αμινοξέα και διαλυτά λιπαρά οξέα. Αποτελούν για τον άνθρωπο έναν απλό κι εύκολο τρόπο για την απόκτηση βασικών βιταμινών. Η διαδικασία είναι απλή και στα πρώτα χρόνια του Δημοτικού σχεδόν όλοι οι μαθητές έκαναν πείραμα στο σχολείο με τη φακή σε βρεγμένο βαμβάκι μέσα σε βαζάκι, δίπλα από το παράθυρο, και το αποτέλεσμα ήταν να φυτρώνουν τρυφερά βλαστάρια φακής. Τα μικροσκοπικά αυτά βλαστάρια ονομάζονται φύτρα και περιέχουν συμπυκνωμένη τη δύναμη ολόκληρου του φυτού.
Δρόμους στους νέους γεωργούς και στην καλλιέργεια νέων προϊόντων άνοιξε το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020. Ο Λούης Τόφας είναι ένας από τους 170 νέους γεωργούς που έλαβαν επιχορήγηση από το πρόγραμμα και επέλεξε τα χωράφια των κοινοτήτων Μαρωνίου και Ψεματισμένου για να αρχίσει να ασχολείται με τα αρωματικά χόρτα-μικροφύτρες. Συγκεκριμένα, εκμεταλλευόμενος το Μέτρο 4.1,
«Επενδύσεις που βελτιώνουν τις συνολικές αποδόσεις και τη βιωσιμότητα των γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων», του ΠΑΑ, άρχισε ως νέος γεωργός να δραστηριοποιείται στην «έξυπνη γεωργία».
Σε έναν χώρο 10.850 τετραγωνικών μέτρων, ο κ. Τόφας, με την εταιρεία του Aeroponics Mediterranean Ltd, καλλιεργεί και συσκευάζει μικροφύτρες. Παράγει 35 διαφορετικά είδη, ανάμεσα σε αυτά ο κόκκινος αμάρανθος, ο βασιλικός, ο κόκκινος βασιλικός και τα παντζάρια. Ήδη τα προϊόντα του χρησιμοποιούνται από κουζίνες γνωστών ξενοδοχείων του νησιού και φημισμένους μάγειρες.
Πρόκειται για μια πρότυπη υδροπονική μονάδα στην οποία καλλιεργούνται μικρά σε μέγεθος λαχανικά και βότανα (microgreens – microleaves).
Είναι ήδη μια πετυχημένη μονάδα, η οποία ασχολείται με την υδροπονία, δηλαδή τη μέθοδο καλλιέργειας φυτών χωρίς χώμα, αλλά με τη χρήση θρεπτικού διαλύματος (δηλαδή νερό με λίπασμα). Τα φυτά μπορούν να μεγαλώσουν με τις ρίζες τους απευθείας στο νερό ή μέσα σε αδρανή υλικά, όπως είναι η άμμος ή η ελαφρόπετρα.
«Τα microgreens είναι αρωματικά χόρτα, γνωστά και ως μικροφύτρες, που βρίσκονται στην πρώτη φάση της ανάπτυξής τους. Είναι μικροσκοπικά λαχανικά και συλλέγονται όταν είναι 8-14 ημερών, έχοντας μόλις αναπτύξει τα πρώτα τους φύλλα. Πρόκειται για πολύ τρυφερά λαχανικά, ωστόσο έχουν πλούσια γεύση και προσφέρουν μια ωραία νότα χρώματος σε ποικιλίες πιάτων» εξηγεί ο Λοΐζος Τόφας, ο οποίος δεν έμεινε ανεπηρέαστος από την αγοραστική αξία των συγκεκριμένων φυτών, ούτε και από την προοπτική που υπάρχει στο νησί μας για τέτοιες καλλιέργειες. Μάλιστα, η Κύπρος –ιδιαίτερα οι παράλιες περιοχές– είναι ιδανική για την εγκατάσταση τέτοιων μονάδων.
Κηπευτικό θερμοκήπιο 10.000 τετραγωνικών
Αναζητώντας καινοτόμα γεωργικά έργα, κατάλληλα για το περιβάλλον και τη νοοτροπία των τροφίμων στη Μεσόγειο Θάλασσα, η εταιρεία Aeroponics Mediterranean Ltd έθεσε σε λειτουργία, τον Ιούνιο του 2019, το μεγαλύτερο κηπευτικό θερμοκήπιο και εργοστάσιο συσκευασίας στην Κύπρο, συγκεκριμένα στο Μαρώνι. Το συνολικό κόστος της επένδυσης ανέρχεται σε €1 εκατομμύριο και το 60% προήλθε από την ενίσχυση στο πλαίσιο του Καθεστώτος 4.1: «Επενδύσεις που βελτιώνουν τις συνολικές επιδόσεις και τη βιωσιμότητα των γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων».
Το θερμοκήπιο της εταιρείας Aeroponics Mediterranean Ltd είναι 10.000 τετραγωνικών μέτρων, ενώ οι εγκαταστάσεις συσκευασίας 850 τετραγωνικών μέτρων.
«Πρόκειται για προϊόντα υδροπονίας και ήδη τροφοδοτούμε γνωστά ξενοδοχεία και εστιατόρια. Επίσης, στόχος μας είναι να δημιουργηθούν αγορές προς χώρες της Μέσης Ανατολής, τη Ρωσία, τη Ρουμανία και την Ελλάδα» σημειώνει ο κ. Τόφας και προσθέτει πως οι τάσεις στις αγορές δείχνουν μετακίνηση των καταναλωτών προς το υγιεινό και καθαρό φαγητό. Επιπλέον, υπάρχει αυξημένη ζήτηση για φυλλώδη λαχανικά και συσκευασμένα έτοιμα προϊόντα.
Μάλιστα, πρόσφατες μελέτες για τα φυτά που καλλιεργεί δείχνουν πως όλοι οι τύποι φύτρων περιέχουν δεκαπλάσια συγκέντρωση βιταμινών από ό,τι τα ώριμα προϊόντα. Δηλαδή, ένα άτομο το οποίο καταναλώνει 15 γραμμάρια φύτρες είναι σαν να έχει καταναλώσει 200 γραμμάρια ώριμα προϊόντα.
Στόχος ο εκσυγχρονισμός
Μέσω του Μέτρου 4.1 του ΠΑΑ παρέχεται ενίσχυση για υλοποίηση επενδύσεων σε γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, στοχεύοντας στον εκσυγχρονισμό, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και των περιβαλλοντικών επιδόσεων. Συγκεκριμένα, το Μέτρο «Επενδύσεις που βελτιώνουν τις συνολικές επιδόσεις και τη βιωσιμότητα των γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων» αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά Μέτρα ενίσχυσης του ΠΑΑ 2014-2020, τόσο όσον αφορά στη χρηματοοικονομική του βαρύτητα, αφού λαμβάνει ένα σημαντικό ποσοστό της δημόσιας δαπάνης του ΠΑΑ, όσο και στη σημασία του, αφού στοχεύει άμεσα στη βελτίωση της τεχνολογίας και εκμηχάνιση της παραγωγής στις γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Στα πλαίσια της πρώτης προκήρυξης του Μέτρου 4.1 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, οι δαπάνες που έγιναν μέχρι στιγμής ανέρχονται σε €14 εκατομμύρια.
Από τις 15/11/2019 βρίσκεται σε εξέλιξη η δεύτερη προκήρυξη του Μέτρου 4.1, για επενδύσεις του ΠΑΑ, με συνολικό προϋπολογισμό 10 εκατομμύρια ευρώ και η οποία λήγει στις 6 Μαρτίου 2020. Η δεύτερη προκήρυξη έχει στοχεύσει σε επενδύσεις στα ορεινά.
Στους 750 οι νέοι που επέλεξαν να καλλιεργήσουν
Τις 270 φθάνουν οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν στα πλαίσια της προκήρυξης του Μέτρου 6.1 του ΠΑΑ 2014-20, από τις οποίες έχουν εγκριθεί οι 193. Συγκεκριμένα, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2018 είχαν λάβει χρηματοδότηση συνολικά 177 δικαιούχοι, από τους οποίους οι 120 είναι φυσικά πρόσωπα και 40 νομικά πρόσωπα. Από τα φυσικά πρόσωπα, 20 ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα άνω των 35 ετών, ενώ 100 στην ηλικιακή ομάδα κάτω των 35 ετών. Η γυναικεία συμμετοχή καθορίζεται στο 16%. Συγκεκριμένα, οι 24 είναι γυναίκες και οι 153 είναι άνδρες.
Αναμφίβολα το μέτρο έχει συμβάλει στην αύξηση των γεωργών κάτω των 35 ετών σε ποσοστό 22%, αυξάνοντας το ποσοστό των γεωργών κάτω των 35 ετών από 1,3% σε 1,6%. Επίσης, ένα ιδιαίτερα θετικό σημείο που προκύπτει είναι πως η πλειονότητα των νέων γεωργών υλοποιεί επενδυτικά σχέδια που χρηματοδοτούνται μέσω του επενδυτικού μέτρου.
Επιπλέον, την προγραμματική περίοδο 2007-2013 δόθηκαν ενισχύσεις για την πρώτη εγκατάσταση σε 314 νέους γεωργούς ηλικίας κάτω των 40 ετών, ενώ κατά την περίοδο εφαρμογής του πρώτου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης την περίοδο 2004-2006 ενισχύθηκε η εγκατάσταση 246 νέων γεωργών. Εκτιμάται πως από το 2004 μέχρι σήμερα ενισχύθηκαν γύρω στους 750 νέους γεωργούς, οι οποίοι έχουν εισέλθει στον πρωτογενή τομέα ως γεωργοί πλήρους απασχόλησης.
Καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης υπήρχε αυξημένη μοριοδότηση των νέων γεωργών, για την ένταξή τους στο μέτρο των επενδύσεων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.