Μια εικόνα που θυμίζει περισσότερο σκηνή από ταινία επιστημονικής φαντασίας παρά φυσικό φαινόμενο κατέγραψε τη νύχτα της 28ης Νοεμβρίου ο Ιταλός φωτογράφος Valter Binotto, κοντά στην πόλη Possagno στη βόρεια Ιταλία.
Ένα εντυπωσιακό και εξαιρετικά σπάνιο στιγμιότυπο από την ανώτερη ατμόσφαιρα κατέγραψε ο Ιταλός φωτογράφος Valter Binotto, αποτυπώνοντας στο ίδιο καρέ δύο από τα πιο δυσεύρετα ηλεκτρικά φαινόμενα του πλανήτη: έναν κόκκινο sprite και ένα ELVE.
Η εικόνα, που τραβήχτηκε τη νύχτα της 28ης Νοεμβρίου κοντά στην πόλη Possagno της βόρειας Ιταλίας, μοιάζει περισσότερο με σκηνή επιστημονικής φαντασίας παρά με καταγραφή φυσικού φαινομένου – κάτι που ο ίδιος ο Binotto δεν δίστασε να συγκρίνει με τη διάσημη καταστροφική σκηνή της ταινίας Independence Day.
Ένα εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο
Στο κέντρο της φωτογραφίας διακρίνεται ο sprite: μια κοκκινωπή, σχεδόν «πλοκαμοειδής» λάμψη που εμφανίζεται ψηλά πάνω από καταιγίδες, σε ύψη δεκάδων χιλιομέτρων. Γύρω του σχηματίζεται ένας τεράστιος, κυκλικός κόκκινος δακτύλιος – το ELVE.
Όπως εξηγεί ο Binotto, πρόκειται για ένα εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο που δημιουργείται όταν ένας ασυνήθιστα ισχυρός κεραυνός παράγει έναν έντονο ηλεκτρομαγνητικό παλμό, ο οποίος διαδίδεται μέχρι την ιονόσφαιρα. Το κόκκινο «ιπτάμενο δισκοειδές» αποτυπώνει ακριβώς το σημείο όπου αυτός ο παλμός προσέκρουσε στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας.
Η παρουσία αστεριών στο κάδρο επέτρεψε στον φωτογράφο να υπολογίσει με ακρίβεια τις διαστάσεις του φαινομένου. Το συγκεκριμένο ELVE είχε ύψος περίπου 85 χιλιομέτρων και διάμετρο 230 χιλιομέτρων – μέγεθος που το καθιστά πραγματικά γιγαντιαίο.
Για λόγους σύγκρισης, ο Binotto σημείωσε με χιούμορ ότι το διαστημόπλοιο της Independence Day είχε διάμετρο 550 χιλιομέτρων, «οπότε αυτό το ELVE ήταν μικρότερο, αλλά άξιος αντίπαλος».
Αν και οι sprites θεωρούνται ήδη σπάνιοι, τα ELVEs είναι ακόμη δυσκολότερο να καταγραφούν. Η διάρκειά τους είναι μόλις ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου, ενώ το φως που εκπέμπουν είναι ασθενές και κυρίως στο υπέρυθρο φάσμα.
Για τον λόγο αυτό, ο Binotto χρησιμοποιεί κάμερα χωρίς το κλασικό φίλτρο IR cut, ώστε ο αισθητήρας να «βλέπει» καλύτερα το υπέρυθρο. Η διαδικασία απαιτεί καταγραφή βίντεο, πολύ υψηλό ISO και φακούς ανοιχτού διαφράγματος. Το να εμφανιστεί, όμως, ταυτόχρονα sprite και ELVE από τον ίδιο κεραυνό θεωρείται εξαιρετικά σπάνιο.
Στην προκειμένη περίπτωση, και τα δύο φαινόμενα προκλήθηκαν από έναν θετικό κεραυνό πάνω από την Αδριατική Θάλασσα, περίπου 350 χιλιόμετρα μακριά από τη θέση του φωτογράφου. Σύμφωνα με τον Binotto, η αιχμή του ρεύματος έφτασε τα 387 kiloampere, περίπου δέκα φορές ισχυρότερη από έναν συνηθισμένο κεραυνό. Δεν είναι η πρώτη φορά που πετυχαίνει κάτι τέτοιο: το 2023 είχε φωτογραφίσει ένα ακόμη μεγαλύτερο ELVE, πλάτους 359 χιλιομέτρων.
Ο ίδιος ξεκίνησε να κυνηγά αυτά τα φαινόμενα το 2017, όταν είδε για πρώτη φορά σχετικές εικόνες στο διαδίκτυο και έθεσε στον εαυτό του την πρόκληση να τα καταγράψει. Παρότι η επιστήμη συνεχίζει ακόμη να μελετά τα ELVEs και τους sprites, τέτοιες φωτογραφίες λειτουργούν ως σπάνια οπτικά τεκμήρια ενός θεάματος που εκτυλίσσεται ψηλά, αόρατο σχεδόν σε όλους, για κλάσματα του δευτερολέπτου.
