Τα τελευταία χρόνια, ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γίνονται έντονες προσπάθειες για να επιτευχθεί η πράσινη μετάβαση με διάφορες δράσεις και νομοθεσίες, που επικεντρώνονται στην ενέργεια και την χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αλλά και στην ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των πρώτων υλών.
Η τελευταία εξέλιξη γύρω από το κομμάτι της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης των πρώτων υλών αφορά το Ψηφιακό Διαβατήριο των προϊόντων, πιο γνωστό ως Digital Product Passport.
Μέσω της διαδικασίας τυποποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει συσταθεί ομάδα εμπειρογνωμόνων από όλα τα Κράτη Μέλη, με σκοπό την τυποποίηση του Ψηφιακού Διαβατηρίου για όλα τα προϊόντα εκτός των τροφίμων, των ζωοτροφών και των φαρμάκων. Στόχος είναι η μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του κύκλου ζωής των προϊόντων μέσω αποτελεσματικών ψηφιακών λύσεων αλλά και η υλοποίηση των στόχων της βιομηχανικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η τόνωση της ζήτησης για βιώσιμα αγαθά και η υποστήριξη της βιώσιμης παραγωγής.
Ο κανονισμός που διέπει το Ψηφιακό Διαβατήριο των Προϊόντων καθορίζει νέες υποχρεώσεις για τους κατασκευαστές, εισαγωγείς και διανομείς, αντιπροσώπους, επισκευαστές, ανακυκλωτές, τελικούς χρήστες, καταναλωτές, αλλά και τις εθνικές αρχές των κρατών μελών.
Το Ψηφιακό Διαβατήριο των Προϊόντων θα αφορά τόσο τις επιχειρήσεις αλλά και τους τελικούς καταναλωτές, αφού θα παρέχει πληροφόρηση για μια σειρά από δεδομένα που αφορούν το προϊόν και είναι απαραίτητα για την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση του σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την κατασκευή του μέχρι και το τέλος του κύκλου ζωής του.
Όσον αφορά τις επιχειρήσεις, το Ψηφιακό Διαβατήριο θα εμπεριέχει σημαντικές πληροφορίες όπως τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν κατά την κατασκευή του, επιτρέποντας έτσι την ιχνηλασιμότητα, κυρίως για σκοπούς ανάκλησης, ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης, αναλόγως με το εκάστοτε προϊόν.
Πολύ σημαντική θα είναι η χρήση του Ψηφιακού Διαβατηρίου και από τους καταναλωτές αφού στις περισσότερες περιπτώσεις αυτοί καλούνται να ανακυκλώσουν ή να επαναχρησιμοποιήσουν ένα προϊόν, βοηθώντας έτσι σημαντικά στην επίτευξη των στόχων της Πράσινης Μετάβασης.
Πιο συγκεκριμένα, ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στην δημιουργία του Ψηφιακού Διαβατηρίου των Προϊόντων είναι η άμεση και εύκολη πρόσβαση που μπορεί να έχει ο καταναλωτής στις πληροφορίες αυτές. Σαρώνοντας με ένα έξυπνο κινητό τηλέφωνο ένα κωδικό πάνω στα προϊόντα οι καταναλωτές θα λαμβάνουν άμεσα την σχετική πληροφόρηση στις οθόνες των κινητών τους όπου και αν βρίσκονται.
Μια πρώτη πληροφόρηση που μπορεί να λάβει ο καταναλωτής για ένα προϊόν θα αφορά τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του.
Ένας από τους παράγοντες που συνεισφέρουν στην αύξηση των αποβλήτων είναι η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές στην επισκευή ενός προϊόντος, όπως ηλεκτρικές συσκευές, όπου στις πλείστες των περιπτώσεων οι καταναλωτές επιλέγουν την αγορά παρά την επισκευή. Με τη σάρωση του κωδικού στο προϊόν οι καταναλωτές θα μπορούν να λαμβάνουν οδηγίες για την επισκευή του ή σε περιπτώσεις όπου χρειάζεται να γίνει από ένα ειδικό, στοιχεία με εξιδεικευμένους τεχνίτες που μπορούν να κάνουν την επισκευή.
Το επόμενο επίπεδο πληροφόρησης, στις περιπτώσεις όπου η επισκευή δεν είναι δυνατή, θα αφορά οδηγίες αποσυναρμολόγησης και ανακύκλωσης ή επαναχρησιμοποίησης. Σε αρκετές περιπτώσεις ένα προϊόν αποτελείται από διαφορετικά υλικά τα οποία χρίζουν διαφορετικής ανακύκλωσης ή επαναχρησιμοποίησης ενώ οι καταναλωτές συχνά δεν κατέχουν την απαραίτητη γνώση για να μπορούν να τα διαχωρίζουν. Μέσω της πληροφόρησης του Ψηφιακού Διαβατηρίου θα παρέχονται λεπτομερείς οδηγίες αποσυναρμολόγησης αλλά και ανακύκλωσης αναλόγως του προϊόντος.
Η ορθή και καθολική εφαρμογή του Ψηφιακού Διαβατηρίου των Προϊόντων μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, μειώνοντας τον αντίκτυπο που έχει η παραγωγή και κατανάλωση προϊόντων στο περιβάλλον.
Στην Κύπρο, ήδη ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης έχει δημιουργήσει την απαραίτητη τεχνική επιτροπή, η οποία συνεισφέρει στις εργασίες της τεχνικής επιτροπής που συστάθηκε σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο. Το ΚΕΒΕ συμμετέχει ενεργά στην επιτροπή, ως εμπειρογνώμονας.
Λειτουργός, Τμήμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης, Καινοτομίας & Περιβάλλοντος ΚΕΒΕ
