Η κυπριακή οικονομία υποφέρει από φοροδιαφυγή, η οποία τορπιλίζει την πρόοδο και την ανάπτυξη και στο βαθμό που γίνεται ανεκτή εκτρέφει και τη διαφθορά.
Η διαπίστωση αυτή δεν είναι αυθαίρετη αλλά τεκμηριώνεται μέσα από εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας που κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Μια τέτοια έκθεση δημοσιεύθηκε ως κύριο πρωτοσέλιδο θέμα στην εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος», στις 30 Αυγούστου 2022, με τίτλο «Φοροδιαφυγή εκτός ελέγχου».
Αυτό το κράτος, που είναι μόνιμα ελλειμματικό και ζει με τα δανεικά, έχει να λαμβάνει από καιροσκόπους και λοιπούς κερδοσκόπους ποσά που ανέρχονται περίπου στα €3 δισεκατομμύρια.
Χρόνο με το χρόνο τα πράγματα χειροτερεύουν. Το θέμα χρονολογείται. Δεν είναι σημερινό. Είναι συνομήλικο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όπως συνομήλικη της είναι και η διαφθορά.
Κάποιοι μέσω της φοροδιαφυγής κάνουν περιουσίες πάνω στην πλάτη του κράτους με ότι αυτό ισοδυναμεί για την ευρωστία των δημοσίων ταμείων.
Δυστυχώς, καμία Κυβέρνηση δεν μπόρεσε να τιθασεύσει το θηρίο της φοροδιαφυγής. Δεξιοί, Αριστεροί, Κεντρώοι, είτε μόνοι είτε μέσω πολιτικών σχηματισμών, κυβέρνησαν αυτό τον τόπο, όμως όλοι απέτυχαν στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Κάποια στιγμή, ο α. Δημήτρης Χριστόφιας συγκάλεσε για το θέμα αυτό ειδική σύσκεψη, με τη συμμετοχή του Γενικού Εισαγγελέα, του Γενικού Ελεγκτή (τότε οι θεσμοί συνεργάζονταν) και των φορολογικών αρχών, όμως το αποτέλεσμα δεν ήταν το αναμενόμενο. Φαίνεται πως σ’ αυτό το παιγνίδι, οι φοροφυγάδες, επώνυμοι και ανώνυμοι, έχουν το πάνω χέρι.
Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής αποτυχίας, το γεγονός ότι, σήμερα, η φοροδιαφυγή ως προς το μέγεθος και το ύψος της είναι δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το μέγεθος της Κύπρου και της οικονομικής δραστηριότητας στον τόπο.
Φαίνεται πως τα όσα μέτρα λήφθηκαν κατά καιρούς δεν ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικά.
Επομένως χρειάζονται νέα μέτρα και νέες πολιτικές, που θα πρέπει να κινούνται στον άξονα της απλοποίησης και του εκσυγχρονισμού του φορολογικού συστήματος με αυστηρές – σκληρές ποινές συμμόρφωσης για όσους αποδεδειγμένα και τεκμηριωμένα φορο-κλέβουν το κράτος. Τόσον όσον αφορά το φόρο εισοδήματος όσον και το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), ο οποίος ενώ εισπράττεται από τις επιχειρήσεις για να καταβάλλεται έγκαιρα στο κράτος, κατακρατείται από επιτήδειους.
Στο πολύ πρόσφατο παρελθόν δηλώθηκε επίσημα από τις Φορολογικές Αρχές πως «το Τμήμα Φορολογίας απέστειλε επιστολές σε νομικά και φυσικά πρόσωπα με μεγάλες οφειλές στο ΦΠΑ, στους οποίους περιλαμβάνονται 100 φορολογούμενοι που οφείλουν ποσό που ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ, έκαστος». Το γιατί τους επετράπηκε να συσσωρεύσουν τόσο χρέος είναι μια άλλη τραγική πτυχή του θέματος.
Αρκετές φορές στο παρελθόν εισηγηθήκαμε αρθρογραφικά και άλλως πως ότι πρέπει να μελετηθεί η απευθείας καταβολή του ΦΠΑ στο κράτος για να μπει επιτέλους τάξη στην αταξία.
Η ποινικοποίηση της μη καταβολής του φόρου εισοδήματος είναι ακόμα ένα μέτρο που θα βοηθήσει στον περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Σχετικό κυβερνητικό νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή από το Υπουργείο Οικονομικών το 2020. Μετά από αντιδράσεις διαφόρων επαγγελματικών ομάδων, π.χ. δικηγόροι, λογιστές, ελεγκτές, αποσύρθηκε, με την υπόσχεση ότι θα επανακατατεθεί. Έκτοτε, καμία επαναφορά του νομοσχεδίου δεν έγινε. Και αυτή η εξέλιξη είναι και επικίνδυνη και ανησυχητική. Ποιοι προστατεύουν ποιους και γιατί;
Πέραν τούτων, οι φορολογικές Αρχές πρέπει να δίδουν στη δημοσιότητα τα ονόματα όσων φοροδιαφεύγουν. Στο πλαίσιο της λογικής, της διαφάνειας και της χρηστής διοίκησης οι πολίτες οφείλουν να γνωρίζουν ποιοι επιχειρηματίες και ποια καταστήματα ασελγούν σε βάρος του ΦΠΑ. Η δημόσια διαπόμπευση των φοροφυγάδων είναι ένα πολύ καλό μέτρο.
Και κάτι τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό: Τα δικαστήρια, ενώπιον των οποίων οδηγούνται υποθέσεις φοροδιαφυγής και άλλων ανάλογων αδικημάτων, πρέπει να γίνουν ακόμα πιο αυστηρά, στέλνοντας με τις αποφάσεις τους το μήνυμα πως τα χρήματα που ανήκουν στο κράτος δεν μπορεί να αποτελούν παιγνίδι στα χέρια κανενός. Είτε επώνυμου είτε ανώνυμου.
Υ.Γ.:- Πρόσφατα δόθηκαν στη δημοσιότητα από το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας φυσικά και νομικά πρόσωπα που έλαβαν από το κράτος πέραν του €1 εκατ. Η δημοσιοποίηση αυτών των συναλλαγών έγινε στο πλαίσιο της ενίσχυσης της διαφάνειας. Οι Φορολογικές Αρχές και το Υπουργείο Οικονομικών πρέπει να δώσουν στη δημοσιότητα τα ονόματα όσων φοροδιαφεύγουν.
- Οικονομολόγος – Δημοσιογράφος
