Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε πρόσφατα τη νέα στρατηγική για την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς (Single Market Strategy), η οποία στοχεύει στην άρση των εμποδίων και στην απρόσκοπτη ενάσκηση της επιχειρηματικότητας, για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής οικονομίας. Επίσης, η στρατηγική δίδει ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης, ειδικά για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Όπως είναι γνωστό, η ευρωπαϊκή ενιαία αγορά αποτελεί έναν από τους πλέον σημαντικούς πυλώνες για την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και ίσως το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της Ε.Ε. για διασφάλιση της ευημερίας των Ευρωπαίων πολιτών και επιχειρήσεων για υπεράσπιση των συμφερόντων τους στο παγκόσμιο ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Ωστόσο, παρά τα 30 και πλέον χρόνια λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, εξακολουθούν να υφίστανται πολυάριθμοι φραγμοί στην παροχή προϊόντων/ υπηρεσιών ή ακόμη και εμπόδια στην επέκταση των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων σε άλλα κράτη – Μέλη, γεγονός που παρεμποδίζει την ανταγωνιστικότητα τους και επιβραδύνει τις προσπάθειες για πλήρη αξιοποίηση των επιχειρηματικών ευκαιριών στα πλαίσια της ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών, υπηρεσιών, ανθρώπων, κεφαλαίων και δεδομένων.

Οι φραγμοί και η νέα στρατηγική

Η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) ως ο φορέας εκπροσώπησης της επιχειρηματικότητας αποτιμά θετικά τη νέα στρατηγική για την ενιαία αγορά ως ένα φιλόδοξο και υποσχόμενο βήμα προς τα εμπρός.

Η νέα Στρατηγική αναγνωρίζει και αντιμετωπίζει ορισμένους από τους πλέον πιεστικούς φραγμούς της ενιαίας αγοράς, τα λεγόμενα δέκα πιο επιζήμια εμπόδια (The Terrible Ten). Oι συγκεκριμένοι φραγμοί προκύπτουν είτε λόγω πολυπλοκότητας, ασυνέπειας ή άνισης εφαρμογής της υφιστάμενης ευρωπαϊκής νομοθεσίας από τα κράτη – μέλη είτε λόγω του ότι δεν υπάρχουν εναρμονισμένοι ευρωπαϊκοί κανόνες, με αποτέλεσμα να επικρατούν κατακερματισμένες εθνικές ρυθμίσεις.

Πιο συγκεκριμένα, τα δέκα πλέον επιζήμια εμπόδια καταγράφονται τα πιο κάτω:

⦁ Ανομοιομορφία κανόνων εταιρικής βιωσιμότητας και δέουσας επιμέλειας.
⦁ Διαφορετικές εθνικές απαιτήσεις για τη συσκευασία και τη σήμανση των προϊόντων.
⦁ Μη αποτελεσματική λειτουργία των ενιαίων σημείων επαφής.
⦁ Καθυστερήσεις και πολυπλοκότητα στην αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων.
⦁ Απουσία ενιαίου Ευρωπαϊκού εναέριου χώρου.
⦁ Εμπόδια στις διασυνοριακές συγχωνεύσεις και εταιρικές μορφές.
⦁ Ανεπαρκής αμοιβαία αναγνώριση προϊόντων λόγω των τεχνικών περιορισμών.
⦁ Διακρίσεις στις δημόσιες συμβάσεις.
⦁ Καθυστερήσεις στην υλοποίηση του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών.
⦁ Κατακερματισμός στη φορολογία εταιρειών και ΦΠΑ.

Τι περιλαμβάνει

Για αντιμετώπιση των πιο πάνω στρεβλώσεων, η στρατηγική περιλαμβάνει νομοθετικά μέτρα και μηχανισμούς όπως:

⦁ Απλοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης και λειτουργίας επιχειρήσεων με ενιαίο ψηφιακό σύστημα.
⦁ Μείωση των γραφειοκρατικών βαρών και καθιέρωση πιο σαφών κανόνων σε συγκεκριμένους οικονομικούς κλάδους.
⦁ Δημιουργία κοινών προτύπων και διαδικασιών για προϊόντα και υπηρεσίες.
⦁ Βελτίωση των διαδικασιών αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων για την ενίσχυση της κινητικότητας των εργαζομένων.
⦁ Ανάπτυξη ενός ενιαίου πλαισίου για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται διασυνοριακά μέσω της καθιέρωσης ενός ευρωπαϊκού εταιρικού καθεστώτος.

Η επιτυχία της στρατηγικής, ωστόσο, προϋποθέτει ισχυρή πολιτική βούληση και σαφείς δεσμεύσεις για την υλοποίηση των μέτρων. Διαφορετικά, ο αντίκτυπός της θα παραμείνει περιορισμένος, ιδίως εν μέσω των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων.

Παράλληλα, ενώ η στρατηγική εστιάζει σε μεγάλο βαθμό στο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί και ο μακροπρόθεσμος χαρακτήρας της, σύμφωνα με τις προτάσεις της Έκθεσης Draghi, με στόχο τη σταδιακή εξάλειψη των φραγμών και τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς χωρίς εμπόδια.

Επιπρόσθετα, η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων των δέκα σημαντικών εμποδίων δεν πρέπει να περιορίσει τη συνολική προσπάθεια της Ε.Ε. για άρση όλων των εμποδίων που επιβαρύνουν την επιχειρηματικότητα, ιδιαίτερά αυτών που σχετίζονται με την γραφειοκρατία και το βεβαρημένο ρυθμιστικό πλαίσιο των επιχειρήσεων λόγω της υπερνομοθέτησης.

Για τις κυπριακές επιχειρήσεις, η νέα στρατηγική της Ε.Ε. για την ενιαία αγορά προσφέρει ευκαιρίες ανάπτυξης, καθότι η απλοποίηση των διαδικασιών και η μείωση της γραφειοκρατίας σε συνδυασμό με τη ψηφιακή αναβάθμιση αναμένεται να ωφελήσουν ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, διευκολύνοντας την πρόσβασή τους σε Ευρωπαϊκές αγορές. Η ψηφιακή αναβάθμιση που προνοείται στη νέα στρατηγική θα επιτρέψει στις κυπριακές επιχειρήσεις να ενσωματώσουν τεχνολογίες αιχμής, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα, μειώνοντας το κόστος τους και αυξάνοντας την ποιότητα των προϊόντων και υπηρεσιών τους. Επιπλέον, η απλοποίηση των διαδικασιών εξαγωγών σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις θα μπορούν να επεκταθούν και να αναπτύξουν ευκολότερα συνεργασίες σε διασυνοριακό επίπεδο.

Προσαρμογή στις αλλαγές

Ωστόσο, η υιοθέτηση της νέας στρατηγικής για την ενιαία αγορά συνεπάγεται ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας για τις επιχειρήσεις, το οποίο απαιτεί προσαρμογή στις αλλαγές. Παρότι το πλαίσιο αυτό είναι σχεδιασμένο να είναι απλοποιημένο και πιο λειτουργικό, τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο, εντούτοις ενδεχόμενα να απαιτηθεί ανάγκη για προσαρμογή των επιχειρήσεων σε τεχνολογικές επενδύσεις, εκπαίδευση προσωπικού και αναδιοργάνωση των επιχειρηματικών μοντέλων.

Συνεπώς, η ενημέρωση, η κατάλληλη προετοιμασία και ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι απαραίτητα στοιχεία, ώστε οι επιχειρήσεις να εκμεταλλευτούν πλήρως τα οφέλη της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενιαία αγορά. Επίσης, οι Κυπριακές επιχειρήσεις πρέπει να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν τον αυξημένο ανταγωνισμό που αναμένεται να προέρθει από επιχειρήσεις από άλλα κράτη – Μέλη, αφού επωφελούμενες από τα οφέλη της νέας στρατηγικής για την ενιαία αγορά θα είναι σε θέση να επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους στην Κύπρο, φαινόμενο το οποίο ήδη παρατηρείται το τελευταίο διάστημα.

Καταληκτικά, η ΟΕΒ αναγνωρίζει την αξία σύνδεσης των προτάσεων της νέας στρατηγικής με ταυτόχρονη προώθηση των αναγκαίων εθνικών μεταρρυθμίσεων που θα υποστηρίζουν την ενιαία αγορά, καθότι η εξάλειψη των φραγμών θα ενισχύσει περαιτέρω την ευρωπαϊκή οικονομία, θα στηρίξει τις επιχειρήσεις, κυρίως τις ΜΜΕ, και θα ενδυναμώσει τη στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε. σε κρίσιμους τομείς.

*Ανώτερος Λειτουργός, Τμήμα Επιχειρηματικής Ανάπτυξης (ΟΕΒ)