Η λέξη «Κράτος» περιγράφει κάτι πολύ μεγαλύτερο από την κυβέρνηση της στιγμής. Είναι η ίδια η πολιτική εξουσία, οι θεσμοί και ο μηχανισμός που κρατούν όρθια μια χώρα. Η «Κυβέρνηση», αντίθετα, είναι το εκλεγμένο όργανο που ασκεί τη διακυβέρνηση για περιορισμένο χρόνο.
Ακούγεται απλό, αλλά στην Κύπρο του 2025 το όριο ανάμεσα στα δύο έχει θολώσει επικίνδυνα. Ζητήματα που σε κάθε σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος θεωρούνται αυτονόητα, εδώ μοιάζουν άλυτα: το τερματικό φυσικού αερίου, η επάρκεια νερού και ηλεκτρισμού, η διαχείριση των πυρκαγιών.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι εκάστοτε πολιτικοί. Είναι ολόκληρος ο μηχανισμός που επιτρέπει σε τέτοιες αποτυχίες να επαναλαμβάνονται. Η πολιτική μας σκηνή κινείται με πυξίδα το «πολιτικό κόστος» και τις ψήφους, όχι τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Έτσι, τα μεγάλα έργα που απαιτούν δεκαετίες προγραμματισμού θυσιάζονται στον βωμό της πενταετούς θητείας.
Ο κρατικός μηχανισμός — ο δημόσιος και ημικρατικός τομέας με το μόνιμο προσωπικό του — θα έπρεπε να είναι η εγγύηση συνέχειας και σταθερότητας. Αντί γι’ αυτό, κουβαλάει ένα βαρύ ιστορικό ανικανότητας, σκανδάλων, υπερβάσεων προϋπολογισμών και χαμένων ευκαιριών. Και σχεδόν ποτέ δεν υπάρχει απόδοση ευθυνών. Όλοι αξιολογούνται ως «άριστοι» και συνεχίζουν ακάθεκτοι.
Αυτή η κουλτούρα ατιμωρησίας δεν είναι αθώα. Υπονομεύει την ίδια την υπόσταση του κράτους. Χωρίς υπεύθυνους και υπόλογους λειτουργούς, κάθε κυβερνητική αλλαγή απλώς ξαναγράφει το ίδιο σενάριο αποτυχίας.
Η λύση;
- Υποχρεωτική λογοδοσία σε κάθε επίπεδο.
- Σαφές και δίκαιο σύστημα αξιολόγησης.
- Επιλογή ηγετικών στελεχών με κριτήριο τις ικανότητες και όχι τις πολιτικές διασυνδέσεις.
Τεράστιο μέρος της ευθύνης φέρουν και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις που υψώνουν λάβαρα πολέμου κάθε φορά για τα δικαιώματα των δημόσιων υπαλλήλων αλλά για τις υποχρεώσεις και ευθύνες των υπαλλήλων ούτε λόγος.
Το κράτος είναι η μεγαλύτερη «επιχείρηση» της Κύπρου. Οι μέτοχοι της είμαστε εμείς, οι πολίτες. Και όπως κάθε μέτοχος, έχουμε δικαίωμα —και υποχρέωση— να απαιτήσουμε αποτελέσματα.
Αν συνεχίσουμε να ανεχόμαστε την ατιμωρησία, η επόμενη κρίση/αποτυχία δεν είναι θέμα «αν», αλλά «πότε».
*Φορολογικός Σύμβουλος
