Από τους πιο ραγδαίως αναπτυσσόμενους τομείς στην τεχνολογική επιχειρηματικότητα παγκοσμίως είναι το επονομαζόμενο FinTech.

Η τεχνολογία αλλάζει άρδην τον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι διαδικασίες και οι συναλλαγές, ενώ οι παραδοσιακές επιχειρήσεις συνειδητοποιούν πως μένουν πίσω από πολλές άλλες νεοφυείς επιχειρήσεις που έρχονται να δώσουν απλές λύσεις σε βασικές ανάγκες των καταναλωτών.

Σε συνέντευξή του στον «Φ» ο Διοικητικός Σύμβουλος της KPMG Κύπρου, Επικεφαλής της Ομάδας Επιχειρηματικότητας και Νεοφυών Επιχειρήσεων και FinTech leader Παγκράτιος Βανέζης αναφέρεται στις προοπτικές του FinTech στα κυπριακά δεδομένα.

Πώς ο όρος FinTech μπήκε στη ζωή μας και πώς επηρεάζει το νησί μας ως επιχειρηματικό κέντρο παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών; Η άνθηση της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας προήλθε λόγω του τεράστιου επενδυτικού ενδιαφέροντος. Πολλά κεφάλαια αντλούνται και επενδύονται σε νεοφυείς επιχειρήσεις με άξονα τη χρηματοοικονομική τεχνολογία, τόσο από υφιστάμενους παίκτες στον τεχνολογικό κλάδο όσο και από τον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Ιστορικά, η τεχνολογία άλλαξε άρδην τομείς όπως τις επενδύσεις, τη λειτουργία στις αγορές ξένων νομισμάτων και τις συναλλαγές παραγώγων και μετοχών. Στις μέρες μας το εύρος της τεχνολογικής διείσδυσης είναι ανεξάντλητο.
Αν μάλιστα ληφθεί σοβαρά υπόψη η αλλαγή στη συμπεριφορά των καταναλωτών, τo FinTech θεωρείται καθαρά ως ένας προσοδοφόρος κλάδος. Καθώς πολλές εταιρείες έμειναν με παλιά επιχειρησιακά μοντέλα και παραδοσιακές τεχνολογίες, ήταν επόμενο πως οι νεοφυείς επιχειρήσεις, με το πιο ευέλικτο και γρήγορα αναπτυσσόμενο επιχειρησιακό μοντέλο, θα έρχονταν για να καλύψουν το κενό. 
Τόσο η νέα γενιά, της οποίας η τεχνολογία είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας, αλλά και η ενδιάμεση γενιά (που έμαθε να ζει με την τεχνολογία και χωρίς), χρησιμοποιούν την τεχνολογία προκειμένου να κάνουν τη ζωή τους ευκολότερη και δεν νιώθουν πλέον την ανάγκη να συναλλάσσονται εξ επαφής. Τα πάντα γίνονται αυτόματα μέσω της έξυπνης συσκευής πλέον, ενώ παρατηρούμε πως οι επιτυχημένες εταιρείες ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν την τεχνολογία με έναν ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, δηλαδή με πρώτο μέλημα τη βέλτιστη εξυπηρέτηση των αναγκών του ανθρώπου/πελάτη/καταναλωτή. 

Οι τράπεζες δικαιολογημένα φοβούνται από την έκρηξη των start-ups και την παροχή καινοτόμων λύσεων; Οι κυπριακές τράπεζες έχουν συνειδητοποιήσει το πόσο η τεχνολογία άλλαξε τα υφιστάμενα επιχειρησιακά τους μοντέλα. Απλά να πούμε πως στο εξωτερικό υπάρχουν τράπεζες που λειτουργούν από το διαδίκτυο μόνο σε εικονική μορφή (virtual). Επομένως, οι πλείστες τράπεζες, ορθά κατά τη γνώμη μου, δεν περιμένουν να τις ξεπεράσουν οι εξελίξεις και άρχισαν να μπαίνουν σε διαδικασίες εκσυγχρονισμού των συστημάτων αλλά και μεθοδολογιών τους (ψηφιακός μετασχηματισμός – digital transformation). 
Ήδη ορισμένες τράπεζες αναβαθμίζουν συνεχώς τις εσωτερικές τους μονάδες με νέα προϊόντα ή τεχνολογίες ή εξαγοράζουν εν τη γενέσει τους λύσεις και τις εφαρμόζουν. Είναι πλέον δεδομένο πως η τεχνολογία ορίζει τον τρόπο που θα γίνονται οι συναλλαγές μεταξύ πελατών και τραπεζών. Οι τελευταίες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εισέλθουν σε ένα στάδιο τεχνολογικής μεταμόρφωσης, αναβαθμίζοντας τη ψηφιακή τους παρουσία, βελτιώνοντας τις διαδικασίες τους και επιδιώκοντας να εμπλακούν περισσότερο στο κομμάτι της κυβερνοασφάλειας (Cyber-Security) και των μεγάλων δεδομένων ανάλυσης (Big Data Analytics).
Σε αυτό το πλαίσιο, κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει πως η χρηματοοικονομική τεχνολογία λύνει πολλά προβλήματα (κυρίως σε ό,τι αφορά σε χρόνο, χρήμα και πελατειακή εμπειρία). Εάν για παράδειγμα κάποιος καταναλωτής ήθελε να πάρει δάνειο, παλαιότερα έπρεπε να πάρει τηλέφωνο ή να επισκεφθεί επιτόπου την κάθε τράπεζα, για να πληροφορηθεί ως προς το τι προσφέρει. Πλέον η τεχνολογία λειτουργεί ως γέφυρα. Έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει ένα εξατομικευμένο πακέτο στις συγκεκριμένες ανάγκες του καταναλωτή. 

Ποια άλλα προβλήματα λύνει η τεχνολογία αυτή; Πέρα από την παροχή εξατομικευμένων λύσεων, το Fintech λύνει και προβλήματα διαφάνειας. Η τεχνολογία δίνει δύναμη στον καταναλωτή, καθώς γνωρίζει εξαρχής το προϊόν, τα ρίσκα και το όφελος που θα έχει. Ένα άλλο όφελος που προσφέρει αυτή η χρηματοοικονομική τεχνολογία στις επιχειρήσεις και τους πολίτες είναι η αυτοματοποίηση πολλών διαδικασιών. Για παράδειγμα, για να ανοίξεις έναν λογαριασμό ή ακόμα και για συχνού τύπου ερωτήσεις, πλέον συνομιλείς με μια μηχανή μέσω πληκτρολόγησης (chat) μέσω έξυπνης συσκευής από οπουδήποτε, κερδίζοντας χρόνο, χρήμα και ταυτόχρονα μέγιστη πελατειακή εμπειρία. 

Ποιες προοπτικές έχει η Κύπρος σε αυτή την τεχνολογία; Βλέπουμε ότι η Κύπρος υστερεί στους δείκτες ανταγωνιστικότητας λόγω της γραφειοκρατίας του δημοσίου και την έλλειψη μηχανογράφησης. Δεν έρχεται σε αντίθεση με όλο αυτό που περιγράφετε; Χρειάζονται επενδύσεις σε πολλές επιχειρήσεις αλλά και στον δημόσιο τομέα για να αναβαθμιστεί τεχνολογικά μια χώρα, ενώ μπαίνουν στην εξίσωση και ζητήματα εργασιακών σχέσεων. Στην Αγγλία στο αεροδρόμιο του Λονδίνου γίνονται όλα αυτόματα, στις υπεραγορές δεν υπάρχει προσωπικό, ενώ οι τράπεζες διαθέτουν μόνο μια υπάλληλο για να εξυπηρετεί το κοινό· διαθέτουν όμως μια πληθώρα τερματικών, τα οποία μπορούν να πραγματοποιήσουν μια πλειάδα από βασικές τραπεζικές συναλλαγές. Πιστεύω ότι η καινούργια γενιά θα δώσει την ώθηση για τη γρήγορη και πιο αποδεκτή λύση των πιο πάνω προβλημάτων. Ήδη πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις που γνωρίζω προσωπικά, μας δείχνουν τον δρόμο με την ευρηματικότητά τους. Υπάρχουν πολλοί ταλαντούχοι νεαροί οι οποίοι δουλεύουν σε έργα που δεν έχουν να ζηλέψουν κάτι από αντίστοιχα του εξωτερικού. Μάλιστα, υπάρχουν αρκετά παιδιά που αναπτύσσουν την τεχνολογία blockchain, ενώ να αναφέρω επίσης ότι ως KPMG, προσπαθούμε να καθιερώσουμε στην Κύπρο εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης, όπως το Crowdfunding καθώς και τεχνολογικές λύσεις στον τομέα της ασφάλισης (παράδειγμα το πρόσφατο Hackathon). 

Τι μπορεί να κάνει το κράτος για τον τεχνολογικό μετασχηματισμό του Δημοσίου; Αυτό που θα έβαζα ως προτεραιότητα είναι η επέκταση των ηλεκτρονικών πληρωμών αλλά και η ψηφιακή υπογραφή. Γενικότερα σαν αρχή, το κράτος θα πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης στη διαδικασία τεχνολογικής αναβάθμισης και θα πρέπει να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για περαιτέρω ανάπτυξη με πρωτοβουλίες, όπως τα χρηματοοικονομικά προγράμματα και τα κίνητρα για επενδύσεις. Σε ό,τι αφορά την απεμπλοκή από τη γραφειοκρατία, πιστεύω πως οι διάφορες διαδικασίες θα πρέπει να τεθούν κάτω από έναν ενιαίο φορέα (π.χ. ένα υφυπουργείο ανάπτυξης και καινοτομίας, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες). 
Η ΕΕ χορηγεί αρκετά χρήματα πάνω στην έρευνα. Πώς μπορεί να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στην έρευνα και τη βιομηχανία; 
Όντως επενδύονται αρκετά χρήματα στην έρευνα, ωστόσο, κοινή παραδοχή είναι πως υστερούμε στις ιδέες. Πρέπει η ιδέα να μετατρέπεται σε κάτι παραγωγικό και η έρευνα ακολούθως να μπαίνει στη διαδικασία της «βιομηχανοποίησης». Πιστεύω ότι αυτή πρέπει να είναι η πορεία ώστε να παράγονται παραγωγικά αποτελέσματα. Εάν μια νεοφυής επιχείρηση ακολουθήσει πιστά μια «συνταγή» με τη σωστή καθοδήγηση καθώς και την πιο πάνω διαδικασία, το πιο πιθανό είναι πως θα βγει ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Ένα πολύ σημαντικό βήμα είναι και οι προσπάθειες που γίνονται για εμπορευματοποίηση της πανεπιστημιακής έρευνας. 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ τo FinTech

Η λέξη FinTech προέρχεται από τη συντομογραφία του Financial Technology. Περιγράφει την είσοδο, την ανάπτυξη και την επίδραση της τεχνολογίας στον χώρο των οικονομικών. Γενικά, είναι ο κλάδος που αυτoματοποιεί τις λειτουργίες και ενισχύει την ασφάλεια στις τραπεζικές και επενδυτικές υπηρεσίες. Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις, νεοφυείς επιχειρήσεις (start-ups) και οργανισμοί παρέχουν τεχνολογία στους χρήστες/πελάτες τους, με σκοπό να τους προσδώσει ταχύτητα, ευκολία και πολλά άλλα πλεονεκτήματα. 

Μέσω της εκπαίδευσης θα αναπτυχθεί η οικονομία 

Πώς θα αλλάξει η κουλτούρα μας ώστε να γίνουμε πιο καινοτόμοι; Όλα αρχίζουν με τη σωστή και την κατάλληλη εκπαίδευση. Θα πρέπει η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία να μπουν στα αναλυτικά προγράμματα αρχίζοντας ακόμα και από το νηπιαγωγείο. Στους μαθητές, πέρα από τη γνώση, πρέπει να δίνεται περισσότερη έμφαση στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους στους τομείς STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts, Maths). Σε επίπεδο τεχνικών σχολών γίνονται προσπάθειες (οι οποίες πρέπει να ενταθούν) προκειμένου οι μαθητές να «βιομηχανοποιήσουν» τις ιδέες τους. Υπάρχουν κάποιες τυποποιημένες μεθοδολογίες, οι οποίες όταν διδαχθούν στους μαθητές, αναμένεται να έχουν πολύ υποσχόμενα αποτελέσματα.
Γίνονται διάφορες προσπάθειες αυτή τη στιγμή για την καλλιέργεια της επιχειρηματικότητας, όπως τα προγράμματα που τρέχει ο οργανισμός Junior Achievement. Ως KPMG βοηθούμε στο Πρόγραμμα Δημιουργικότητας, Καινοτομίας και Επιχειρηματικής Ιδέας «Ιδεοδρόμιο» μεταξύ του UCLAN και του Υπουργείου Παιδείας. Επίσης, ως ομάδα Επιχειρηματικότητας και Νεοφυών Επιχειρήσεων, τόσο μόνοι μας αλλά και μέσω συνεργασιών, έχουμε διαμορφώσει ειδικά προγράμματα και είμαστε ανοικτοί για να βοηθήσουμε στην υλοποίηση οποιασδήποτε καινοτόμου ιδέας που βασίζεται σε συγκροτημένο σχεδιασμό.