Τη δική του αποτίμηση για τη συμφωνία του Συνεργατισμού με την Ελληνική Τράπεζα κάνει ο οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης.
Ο κ. Κληρίδης που βρέθηκε στο τιμόνι και των δύο τραπεζικών ομίλων τονίζει στον «Φ» ότι υπό τις περιστάσεις ίσως και να ήταν η καλύτερη λύση, προσθέτοντας ότι η βασική ιδέα της συμφωνίας είναι ότι την ευθύνη των καταθετών αναλαμβάνει πλέον η Ελληνική Τράπεζα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Δηλώνει ευθαρσώς ότι φοβάται τους πολιτικούς, προσθέτοντας ότι η λειτουργία του Φορέα διαχείρισης προβληματικών δανείων πρέπει να μείνει μακριά από τους πολιτικούς.
Ο κ. Κληρίδης τονίζει ότι ο κόσμος δίκαια θορυβήθηκε καθώς υπήρξε έντονη φημολογία ότι «δεν πάει καλά ο Συνεργατισμός». Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά και ότι έχει ένστικτο ο καταθέτης.
Παράλληλα, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου προς την κυβέρνηση και τον υπουργό Οικονομικών λέγοντας ότι ξεχάσαμε το υψηλό δημόσιο χρέος και αντί να αποταμιεύουμε χρήματα, αρχίσαμε να τα τάζουμε σε αυξήσεις και δρόμους.
Τέλος, ο κ. Κληρίδης αναφέρθηκε στην «απούσα» Κεντρική Τράπεζα, λέγοντας ότι οφείλει να κρατήσει λεπτές ισορροπίες με τη Φρανκφούρτη και αυτό είναι πολύ δύσκολο.
Ποια η σημασία της συμφωνίας του κράτους με την Ελληνική για τη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα;
Μέσω της συμφωνίας το κράτος προφυλάσσει τους καταθέτες του Συνεργατισμού καθώς μεταβιβάζεται η ευθύνη τους στην Ελληνική Τράπεζα. Αυτή είναι και η βασική ιδέα της συμφωνίας.
Πώς αποτιμάτε αυτή τη συμφωνία;
Υπό τις περιστάσεις δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι άλλο. Ισχύει το ρητό «τέτοια ώρα τέτοια λόγια». Πιθανότατα τα άλλα ταμεία που επέδειξαν ενδιαφέρον να ήθελαν πολύ περισσότερα.
Αργήσαμε δηλαδή κι αυτός ήταν ο λόγος που δεν επιτύχαμε καλύτερους όρους στη συμφωνία;
Εάν έπρεπε το κράτος να κάνει άλλα πράγματα και να διαχειριστεί διαφορετικά το πρόβλημα, αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Εξαρτάται από το πότε αντιλήφθηκαν τα προβλήματα της ΣΚΤ και αυτό είναι που θα διερευνήσει η ερευνητική επιτροπή που διορίστηκε από τον Γενικό Εισαγγελέα.
Τι θα γίνει εάν αύριο ο κόσμος συνεχίσει να ζητά τα χρήματά του από τη ΣΚΤ; Ποια η σημασία της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος;
Υπερψήφιση των κυβερνητικών εγγυήσεων και των νομοσχεδίων για τα ΜΕΔ θα συμβάλει στην ομαλότητα του τραπεζικού συστήματος. Δεν θα υπάρχουν πλέον ανησυχίες και εκτιμώ ότι θα σταματήσουν οι εκροές χρημάτων. Πιστεύω ότι οι ουρές στα ταμεία της ΣΚΤ αλλά και ο πανικός που υπήρχε μέχρι την Παρασκευή ήταν λόγω της ανησυχίας των καταθετών για την επόμενη μέρα. Κι αυτό επειδή πέρασαν μια παρόμοια ιστορία το 2013 που δεν ψήφισαν τα νομοσχέδια για την οριζόντια φορολογία στις καταθέσεις και αυτό τους ώθησε στα ταμεία.
Αυτό που μας έμεινε είναι η έλλειψη της εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα- δηλαδή κατά πόσο μπορεί να διαχειριστεί σωστά τις δύσκολες περιπτώσεις μακριά από συνθήματα. Επομένως έχει σημασία να ψηφιστούν τα νομοσχέδια.
Συμφωνείτε ότι η φημολογία και οι προεκλογικές σκοπιμότητες διέλυσαν τον Συνεργατισμό;
Δεν είμαι σίγουρος γι’ αυτό. Πιστεύω ότι είχαμε εκροές καταθέσεων από πριν. Για μένα αποδεικνύεται ότι «ο κόσμος το είχε τούμπανο κι εμείς κρυφό καμάρι». Δεν ξεκινούν οι εκροές καταθέσεων χωρίς πραγματική αιτία. Δικαιολογημένα ο καταθέτης είναι άγρυπνος κι επιθυμεί να προστατεύσει τα χρήματά του. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι μια φήμη μπορεί εύκολα να εδραιωθεί χωρίς να υπάρχει φωτιά. Για παράδειγμα μπορώ να πω για κάποιον ότι είναι κλέφτης. Αν δεν είναι κλέφτης δεν θα του μείνει η ρετσινιά. Πιστεύω ότι είχε αντιληφθεί ο κόσμος ότι κάτι γίνεται στο Συνεργατισμό, είχε ρωτήσει τους γνωστούς του, επιβεβαίωσε την άποψη του και άρχισαν οι εκροές.
Ο Συνεργατισμός θα μπορούσε να βγάζει κάθε μέρα πολλές πρώτες κατοικίες στο σφυρί προκειμένου να διασωθεί. Πώς συνδυάζεται το κοινωνικό πρόσωπο του Συνεργατισμού με τη λειτουργία του ως τράπεζα;
Πάντα το πρόβλημα του Συνεργατισμού ήταν πώς να διαχειριστεί την κοινωνική πτυχή με το να βγάλει τον κόσμο από τα σπίτια του. Τώρα την κοινωνική πτυχή την καλύπτει το κράτος με την Εστία. Για μένα είναι αδιανόητο να έχει κάποιος δάνεια από το 2000 και να μην έχει πληρώσει δόση και να μην τα κυνηγάς. Εκεί δεν είναι κοινωνική ευαισθησία αλλά αδιαφορία προς τον καταθέτη.
Πώς σχολιάζετε την εμπλοκή των πολιτικών στο τραπεζικό σύστημα;
Βασική αρχή είναι ότι η πολιτική δεν πρέπει να αναμιγνύεται με την τράπεζα. Γι’ αυτό έχουμε ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα. Διότι θα χρησιμοποιώ τον ρόλο μου όχι για το συμφέρον της οικονομίας αλλά για προεκλογικές σκοπιμότητες. Πχ ο πολιτικός- τραπεζίτης θα κρατήσει χαμηλά τα επιτόκια όταν πλησιάζουν εκλογές. Αυτό όμως δημιουργεί πληθωρισμό στην οικονομία. Επίσης θα μπορούσε να δίνει δάνεια για να επανεκλεγεί. Γι’ αυτό οι τράπεζες πρέπει να μένουν μακριά από το πολιτικό σύστημα.
Στην Κύπρο πώς αλληλεπιδρούν;
Μπορεί ο πολιτικός να σου πει ότι έχει πρόβλημα μια τράπεζα και αυτή θα καταρρεύσει την άλλη μέρα. Και ο τραπεζίτης αντιμετωπίζει αυτό το δίλημμα. Δηλαδή, μέχρι ποιο βαθμό θα τηρεί την αρχή της διαφάνειας και σε ποιο βαθμό θα πυροβολήσει το πόδι του.
Υπήρχε διαφάνεια στο Συνεργατισμό;
Δεν έχουμε δει ούτε τους ετήσιους λογαριασμούς του 2017 ούτε και του πρώτου τριμήνου του 2018. Δεν ξέρω γιατί δεν έχουν δημοσιευτεί.
Ποια η άποψή σας για το σχέδιο «Εστία»;
Η «Εστία» είναι ένα καλό μέτρο. Η πολιτεία αποφάσισε να κάνει κοινωνική πολιτική, την οποία δεν πρέπει να την επιβαρύνονται οι μέτοχοι ή οι καταθέτες. Θέλει το κράτος κοινωνική πολιτική; Βάλε το χέρι στην τσέπη και πλήρωσε. Δεν μπορείς να δίνεις απλόχερα από τσέπες άλλων.
Καθυστερήσαμε στη σύσταση του Φορέα, του σχεδίου Εστία και στην αντιμετώπιση του υψηλού αριθμού των ΜΕΔ;
Πιθανότατα. Βλέπω όμως και ένα επιπρόσθετο ζήτημα που δεν είναι η καθυστέρηση. Έφυγε η Τρόικα και ξεχάσαμε ότι είχαμε υψηλό δημόσιο χρέος. Το κράτος δαπανά δεξιά κι αριστερά χρήματα τάζοντας μισθούς και δρόμους. Η συνετή οικονομική πολιτική του υψηλού δημοσίου χρέους συνιστά ότι όταν έχεις υψηλά εισοδήματα τα φυλάς για δύσκολες περιόδους και ταυτόχρονα μειώνεις το χρέος σου.
Ποια η άποψή σας για τον Φορέα; Θα πρέπει να τον αναλάβουν εξ ολοκλήρου ιδιωτικά χέρια;
Θα πρέπει να είμαστε προσεχτικοί στο τι εννοούμε ιδιωτικά χέρια. Καταλαβαίνω ότι έχουμε δεσμευτεί στην Κομισιόν για διάφορα πράγματα. Δεν είμαι σίγουρος αν θα διαχειριστούν τον Φορέα ξένοι ή θα υπάρξουν μόνο ξένοι επενδυτές.
Κυρίως αυτό που με ανησυχεί είναι οι κυβερνητικές και οποιεσδήποτε πολιτικές παρεμβάσεις που στο τέλος της ημέρας θα δημιουργήσουν επιπρόσθετα προβλήματα. Παρεμβάσεις του τύπου «μη τον βγάλεις από το σπίτι γιατί είναι δικός μας». Το πρόβλημα, από την άλλη, αν φέρουμε ξένους είναι το πόσο εύκολα θα καταλάβουν το τι γίνεται ώστε να μην τους ξεγελούμε. Είναι δύσκολο για κάποιον ξένο να μπει στο κυπριακό κύκλωμα.
Φοβάστε από ότι αντιλαμβάνομαι τους πολιτικούς.
Τους φοβάμαι ναι.
Πώς σχολιάζετε τις επικρίσεις ότι η Κεντρική Τράπεζα είναι απούσα;
Δεν είμαι σίγουρος καθώς έχει παράξενο ρόλο. Αποτελεί τμήμα της Φρανκφούρτης και αυτό το κομμάτι δεν το έχουμε καταλάβει. Η ΚΤ οφείλει να διατηρεί λεπτές ισορροπίες ώστε να μην έρθει κάποιος και να πει της ΚΤ «είσαι ανεξάρτητη αρχή και μέρος της κυπριακής Πολιτείας». Αυτόματα αδυνατίζεις τον ρόλο και την αξιοπιστία της στην ΕΕ. Θέλει πολλή ισορροπία και γι’ αυτό έκανε άτυπες προειδοποιήσεις προς τον υπουργό Οικονομικών για τον Συνεργατισμό.
Έγιναν λάθος δηλώσεις από πλευράς της και ενισχύθηκε ο φόβος των καταθετών για «κούρεμα»;
Μπορεί να παρερμηνεύτηκε μια δήλωση που είχε γίνει από πλευράς ΚΤ. Έπρεπε ίσως να βγει προς τα έξω ότι «αυτοί είναι οι κανόνες κι επειδή είναι ο Συνεργατισμός δεν πρέπει να φοβάστε».
Από την άλλη, ο επόπτης έχει δίκαιο να πει ότι «αν δεν τα καταφέρουμε μόνοι μας (αφού με έμμεσο τρόπο οι Ευρωπαίοι μας άφησαν μόνους μας), θα έρθουν οι Ευρωπαίοι να το κάνουν και τότε δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί το πράγμα».
