Το Ισραήλ αποδεικνύει και πάλι την εξαιρετική ικανότητα των υπηρεσιών ασφαλείας του, τόσο των στρατιωτικών όσο και των μυστικών υπηρεσιών. Μετά από πέντε ημέρες αεροπορικών επιδρομών, το Ιράν φαίνεται να δείχνει ήδη ότι θέλει να επιστρέψει στις πυρηνικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ, τις οποίες διέκοψε την περασμένη Κυριακή.
Ωστόσο, αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό να κατανοήσουμε το εύρος των ισραηλινών φιλοδοξιών αλλά και το διακύβευμα – διότι, ανάλογα με το πόσο μακριά θέλει να φτάσει ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, η στρατιωτική επιτυχία μπορεί είτε να προωθήσει, είτε να απομακρύνει, τον στόχο του να αποτρέψει την ανάπτυξη πυρηνικών στο Ιράν.
Ίσως οι δύο πιο εντυπωσιακές πτυχές της επιχείρησης “Rising Lion” ήταν το βάθος στο οποίο οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών μπόρεσαν να διεισδύσουν στο ιρανικό καθεστώς και η ταχύτητα με την οποία η πολεμική αεροπορία του εξασφάλισε την αεροπορική υπεροχή. Αυτό επέτρεψε στους ισραηλινούς πιλότους να πετάξουν πάνω από μεγάλο μέρος του Ιράν – συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσάς του. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς του Ιράν φαίνονται να είναι τώρα παρά μόνο ένα απλό όπλο.
Οι άμεσες εκκλήσεις του Νετανιάχου προς τον λαό του Ιράν να ξεσηκωθεί εναντίον του ανώτατου ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, καθώς και ορισμένοι από τους στόχους που επέλεξε να βομβαρδίσει, υποδηλώνουν ότι η αλλαγή καθεστώτος είναι επίσης ανάμεσα στους στόχους του Ισραήλ, παρά τις επίσημες διαψεύσεις. Η τιμωρία και η υποβάθμιση του στρατού του Ιράν είναι άλλοι στόχοι.
Είναι πιθανό το καθεστώς να καταρρεύσει ή να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κουνώντας λευκή σημαία. Είναι εφικτό, αν και σχετικά απίθανο, να καταστραφεί η πυρηνική υποδομή που είναι θαμμένη κάτω από ένα βουνό στο Φορντό χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Αλλά το ρίσκο και το διακύβευμα θα αυξηθούν γρήγορα εάν και όταν αυτά δεν υλοποιηθούν.
Σε αυτή την περίπτωση, θα έρθει σύντομα η στιγμή που ο Νετανιάχου θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ των στρατηγικών εξόδου που ακολούθησε στη Γάζα ή στο Λίβανο. Στην πρώτη, συνέχισε τον πόλεμο αντί να φύγει, χωρίς να έχει επιτύχει τον στόχο του να εξαλείψει τη Χαμάς με στρατιωτικές δυνάμεις. Στη δεύτερη, απέσυρε τα ισραηλινά στρατεύματα μόλις αποδυνάμωσαν ουσιαστικά τη Χεζμπολάχ, επιδιώκοντας στη συνέχεια τον αφοπλισμό της σε συνεργασία με τους συμμάχους και τις λιβανικές αρχές.
Στο Ιράν, είναι εξαιρετικά σημαντικό ο Νετανιάχου να ακολουθήσει το μοντέλο της Χεζμπολάχ, αν η εκστρατεία του στρατιωτικού σοκ και δέους δεν φέρει γρήγορα αποτελέσματα. Διότι όσο περισσότερο πιέζει για να επιβάλει την αλλαγή καθεστώτος, τόσο πιο πιθανό είναι να απελπιστεί η ιερατική ηγεσία του Ιράν και -αισθανόμενη ότι δεν έχει τίποτα να χάσει- να αποφασίσει να επεκτείνει τον πόλεμο.
Οι απειλές που διατύπωσαν οι ηγέτες του Ιράν για να αποτρέψουν την επίθεση δεν έχουν πραγματοποιηθεί, για τον πολύ απλό λόγο ότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε καταστροφή. Το Ιράν δεν μπορεί να νικήσει έναν ισραηλινό στρατό που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, πόσο μάλλον μια συνδυασμένη δύναμη ΗΠΑ-Ισραήλ. Και αν, όπως έχει απειλήσει, χτυπήσει στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ, πλήξει ενεργειακά περιουσιακά στοιχεία του Κόλπου ή κλείσει τα Στενά του Ορμούζ για να διαταράξει τον παγκόσμιο ενεργειακό εφοδιασμό, ο Ντόναλντ Τραμπ και η κυβέρνησή του έχουν καταστήσει σαφές ότι θα επέμβουν.
Με την ιρανική αεράμυνα να έχει αποδυναμωθεί και την επίθεση στο Ιράν να λειτουργεί υπέρ του πολιτικά στο εσωτερικό, ο πειρασμός για τον Νετανιάχου να συνεχίσει απλώς τους βομβαρδισμούς με την ελπίδα να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ή να εξαναγκάσει σε αλλαγή καθεστώτος, θα είναι ισχυρός. Αλλά θα πρέπει -όπως έκανε και στον Λίβανο- να γνωρίζει πότε να κηρύξει τη νίκη και να φύγει. Γιατί ακόμη και με τις ΗΠΑ στο πλευρό του, κανείς δεν εισβάλλει στο Ιράν για να εγγυηθεί ένα Ιράν χωρίς πυρηνικά. Ένας ευρύτερος πόλεμος που θα παρήγαγε εν τέλει μια ιρανική βόμβα δεν είναι ούτε προς το συμφέρον του Ισραήλ.
Και πάλι, ελλείψει μιας ξαφνικής κατάρρευσης της Ισλαμικής Δημοκρατίας ή μιας ισχυρής συμφωνίας, είναι εξαιρετικά πιθανό ο ανώτατος ηγέτης Αλί Χαμενεΐ να διατάξει το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης να κατασκευάσει ένα πυρηνικό όπλο, για τον απλούστατο λόγο ότι όλα τα άλλα αποτρεπτικά μέσα θα έχουν αποτύχει.
Είναι αλήθεια ότι το Ισραήλ απολαμβάνει σημαντική εγχώρια και διεθνή υποστήριξη για την τιμωρία του Ιράν, και δικαίως. Η εξωτερική πολιτική της Τεχεράνης αποτελεί εδώ και καιρό μια δύναμη περιφερειακής αποσταθεροποίησης και, στην περίπτωση του Ισραήλ, απειλή. Η απόφαση του Χαμενεΐ να επικροτήσει, αν όχι να επιτρέψει την τρομοκρατική αγριότητα της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, ήταν απλώς το αποκορύφωμα αυτής της πολιτικής και αποδείχθηκε στρατηγικό λάθος ιστορικών διαστάσεων.
Ωστόσο, αυτή η διεθνής υποστήριξη μπορεί να χαθεί γρήγορα, όπως τα δεινά των Παλαιστινίων στη Γάζα υπονόμευσαν την ήπια ισχύ του Ισραήλ σε όλο τον κόσμο. Οποιαδήποτε θετικά συναισθήματα από τους επικριτές του καθεστώτος εντός του Ιράν – τους ανθρώπους που θα μπορούσαν να προκαλέσουν την αλλαγή καθεστώτος – μπορεί να χαθούν εξίσου γρήγορα. Είναι διαφορετικό να ζητωκραυγάζεις για την εξόντωση από το Ισραήλ διοικητών που είναι υπεύθυνοι για την καταστολή στη χώρα σου, και άλλο όταν αυτοί που πεθαίνουν είναι οι άμαχοι γείτονές σου.
Το Ισραήλ προχωρά σε μια αναδιαμόρφωση στη Μέση Ανατολή με τρόπους που μπορούν δυνητικά να έχουν σημαντικά μακροπρόθεσμα οφέλη. Αλλά αυτή η επιτυχία επισκιάστηκε και υπονομεύτηκε από τη βιαιότητα του παρατεταμένου πολέμου του στη Γάζα, και είναι σημαντικό να μην επαναληφθεί στο Ιράν.
Ο πόλεμος, από μόνος του, είναι δύσκολο να τερματίσει – και όχι απλώς να καθυστερήσει – τις φιλοδοξίες του Ιράν για πυρηνικά όπλα. Πράγματι, θα μπορούσε ακόμη και να επιταχύνει την απόκτηση βόμβας από το Ιράν. Όπως και στη Γάζα, η επίτευξη μιας πραγματικής νίκης θα απαιτήσει μια πολύ ευρύτερη στρατηγική που θα οδηγήσει τους αντιπάλους του Ισραήλ σε μια έναν καλύτερο δρόμο και που θα συνδυάζει τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά μέσα. Ο Νετανιάχου απέδειξε στον Λίβανο ότι ήταν ικανός να πάρει τις σωστές αποφάσεις. Είναι ακόμη πιο σημαντικό να το κάνει και στην περίπτωση του Ιράν.
