Η κινεζική παρουσία στα Βαλκάνια εξελίσσεται σε στρατηγικό εργαλείο με γεωπολιτικό βάθος. Από την απόκτηση του λιμανιού του Πειραιά από την COSCO το 2010, έως τις σημερινές συνεργασίες με Σερβία και Ουγγαρία, το Πεκίνο οικοδομεί έναν διάδρομο που πολλοί αναλυτές αποκαλούν «Silk Curtain» – έναν «Τοίχο του Μεταξιού» στην αυλή της Ευρώπης.
Σερβία και Ουγγαρία: ο σκληρός πυρήνας
Η Σερβία αποτελεί τον βασικό εταίρο. Από τον Ιανουάριο 2024 ισχύει συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Κίνα, που καλύπτει πάνω από το 90% των προϊόντων. Οι κινεζικές εξαγωγές ξεπέρασαν τα 6 δισ. ευρώ το 2023, ενώ οι επενδύσεις σε υποδομές και βιομηχανία ξεπέρασαν τα 10 δισ. ευρώ. Σιδηρόδρομοι, μετρό, αυτοκινητόδρομοι και κοιτάσματα χαλκού ενισχύουν τον δεσμό, μαζί με τις στρατιωτικές προμήθειες HQ-22 και drones, καθιστώντας τη Σερβία τη μοναδική χώρα της Ευρώπης με κινεζικά οπλικά συστήματα τέτοιου τύπου.
Η Ουγγαρία συμπληρώνει το παζλ. Ο σιδηρόδρομος Βουδαπέστη–Βελιγράδι (2,1 δισ. ευρώ) αποτελεί εμβληματικό έργο της Belt and Road Initiative, ενώ η κινεζική BYD επενδύει σε εργοστάσιο ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Σε πολιτικό επίπεδο, ο Βίκτορ Όρμπαν συχνά λειτουργεί ως ανάχωμα σε αποφάσεις της ΕΕ κατά του Πεκίνου, ενώ διατηρεί δίαυλο με τον Ντόναλντ Τραμπ, αποκτώντας πρόσβαση σε κινεζικά κεφάλαια αλλά και πολιτική κάλυψη από την Ουάσινγκτον.
Η Ελλάδα σε δίλημμα ισορροπίας
Η Ελλάδα είναι η πύλη εισόδου του κινεζικού διαδρόμου. Η COSCO κατέχει το 67% του ΟΛΠ, επενδύοντας πάνω από 1,5 δισ. ευρώ και καθιστώντας τον Πειραιά ένα από τα δέκα μεγαλύτερα λιμάνια της Ευρώπης. Ο διάδρομος Πειραιάς–Σκόπια–Βελιγράδι–Βουδαπέστη θεωρείται κομβικός για την ολοκλήρωση του «Τοίχου του Μεταξιού».
Η ελληνική κυβέρνηση όμως βρίσκεται σε στρατηγικό δίλημμα. Από τη μια πλευρά, ενισχύει τις εμπορικές ροές μέσω Πειραιά, από την άλλη πιέζεται από τις ΗΠΑ να μειώσει την εξάρτηση από το Πεκίνο. Η Αθήνα επιδιώκει ισορροπία, διατηρώντας την κινεζική παρουσία αλλά ταυτόχρονα ενισχύοντας τη στρατηγική συμμαχία με την Ουάσινγκτον.
Νέος γεωπολιτικός άξονας
Η συνδυασμένη δράση Σερβίας, Ουγγαρίας και Ελλάδας συγκροτεί έναν νέο άξονα που αλλάζει τις ισορροπίες στην περιοχή. Η ΕΕ ανησυχεί για τη δημιουργία παράλληλης σφαίρας επιρροής, οι ΗΠΑ φοβούνται την ανάπτυξη κινεζικών στρατιωτικών σχέσεων κοντά σε βάσεις του ΝΑΤΟ, ενώ η Ρωσία βλέπει το Πεκίνο να κερδίζει έδαφος σε μια περιοχή όπου η ίδια είχε παραδοσιακά το προβάδισμα.
