Η στεγαστική κρίση στην Ελλάδα επιδεινώνεται, με το έλλειμμα κατοικιών να εκτιμάται σε 180.000 μονάδες, σύμφωνα με την ανάλυση της BluPeak Estate Analytics και της Τράπεζας Πειραιώς. Οι χρόνιες παθογένειες του δημοσίου και των ιδρυμάτων να αξιοποιήσουν την ακίνητη περιουσία τους έχουν οδηγήσει σε βαθύ πρόβλημα προσφοράς που χρειάζεται χρόνια για να καλυφθεί.
Αξιοποίητο απόθεμα ακινήτων
Στην Ελλάδα καταγράφονται πάνω από 75.000 ακίνητα δημοσίου και ιδρυμάτων που παραμένουν ανεκμετάλλευτα, ενώ άλλα 25.000 ακίνητα είναι μπλοκαρισμένα σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων. Παράλληλα, περισσότερες από 2 εκατομμύρια κατοικίες είναι κενές, αν και αρκετές αποτελούν δευτερεύουσες ή εξοχικές.
Η BluPeak σημειώνει πως δεν υπάρχει ενιαίος μηχανισμός καταγραφής και τα ακίνητα εμφανίζονται αποσπασματικά σε Κτηματολόγιο, Ε9 ή αρχεία υπηρεσιών, με θολό ιδιοκτησιακό καθεστώς. Το αποτέλεσμα είναι μια «παγωμένη περιουσία» που τυπικά υπάρχει αλλά δεν μπορεί να αξιοποιηθεί.
Το έλλειμμα στην αγορά
Η Τράπεζα Πειραιώς επισημαίνει ότι μεταξύ 2011-2021 η προσφορά νέων κατοικιών αυξήθηκε κατά 225.000, ενώ η ζήτηση εκτοξεύθηκε σε 405.000 ακίνητα, εκ των οποίων 197.000 από νέα νοικοκυριά και 208.000 λόγω Airbnb και βραχυχρόνιων μισθώσεων. Έτσι δημιουργήθηκε ένα έλλειμμα 180.000 κατοικιών, που με τον σημερινό ρυθμό κατασκευών (35.000 ετησίως) θα απαιτήσει πάνω από πέντε χρόνια για να καλυφθεί.
Σήμερα οι κενές κύριες κατοικίες ανέρχονται σε 327.000, ενώ οι διαθέσιμες προς πώληση και ενοικίαση περιορίστηκαν σε 466.000 από 543.000 το 2011.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις
Η στεγαστική κρίση έχει πλέον έντονη κοινωνική διάσταση. Η BluPeak σημειώνει ότι πάνω από το 1/3 των νοικοκυριών δαπανά πάνω από το 40% του εισοδήματός του για στέγαση. Οι αυξήσεις στα ενοίκια και τα εμπόδια πρόσβασης για νέους και οικογένειες καθιστούν το πρόβλημα «μία από τις πιο σοβαρές κοινωνικές προκλήσεις της περιόδου».
Η προτεινόμενη λύση
Ο CEO της BluPeak, Βασίλης Ηλιόπουλος, τονίζει ότι η δημιουργία ενός Εθνικού Ψηφιακού Μητρώου Ακινήτων αποτελεί το πρώτο κρίσιμο βήμα. Μέσω πλήρους χαρτογράφησης και ψηφιοποίησης, θα εντοπίζονται ποια ακίνητα είναι ενεργά, ποια ανενεργά και ποια μπορούν να αξιοποιηθούν για κοινωνική στέγαση, επενδύσεις ή ενεργειακή αναβάθμιση.
