Της Δρος Ewelina U. Ochab

Στην έως τώρα 10μηνη πολεμική επιχείρηση του Πούτιν κατά της Ουκρανίας, έχει συντελεστεί πληθώρα φρικαλεοτήτων: εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες, παράνομες φυλακίσεις, βασανιστήρια, βιασμοί και άλλα περιστατικά σεξουαλικής βίας, καταναγκαστικός εκτοπισμός αμάχων, απομάκρυνση παιδιών από τις οικογένειές του, παράνομες υιοθεσίες κ.ά. Αυτές οι θηριωδίες πληρούν τους νομικούς ορισμούς για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, τα εγκλήματα πολέμου, τον σοβαρό κίνδυνο γενοκτονίας και την υποκίνηση γενοκτονίας. Τους τελευταίους μήνες, αποκαλύφθηκε ακόμη μία έκφανση των θηριωδιών: τα λεγόμενα “στρατόπεδα φιλτραρίσματος”.

Κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 7 Σεπτεμβρίου 2022, η Ilze Brands Kehris, βοηθός Γενικός Γραμματέας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, περιέγραψε τα “στρατόπεδα φιλτραρίσματος” ως “ένα σύστημα ελέγχου ασφαλείας και συλλογής προσωπικών δεδομένων. Τα άτομα που φιλτράρονται πρόκειται για ανθρώπους που εγκατέλειψαν περιοχές όπου διεξάγονται –διαρκώς ή πρόσφατα– πολεμικές συρράξεις ή που διαμένουν ή κινούνται σε εδάφη τα οποία ελέγχουν οι ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις ή συνδεμένες μαζί τους ένοπλες ομάδες”.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

H πρέσβειρα Thomas-Greenfield, μόνιμη εκπρόσωπος των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, εξήγησε ότι τα “στρατόπεδα φιλτραρίσματος” είναι ειδικές τοποθεσίες όπου “οι ρωσικές αρχές ή οι εγκάθετοί τους αναζητούν, ανακρίνουν, εξαναγκάζουν και, σύμφωνα με πληροφορίες, μερικές φορές βασανίζουν τα άτομα που φιλτράρονται”. Ωστόσο, όπως πρόσθεσε, “οι φρικαλεότητες δεν περιορίζονται στα κέντρα που έχουν δημιουργηθεί. Το φιλτράρισμα μπορεί να συμβεί σε σημεία ελέγχου, σε στάσεις ή στον δρόμο”. Σύμφωνα με την πρέσβειρα Thomas-Greenfield, “οι επιχειρήσεις αυτές αποσκοπούν στον εντοπισμό ατόμων τα οποία η Ρωσία θεωρεί ότι δεν συμμορφώνονται ή δεν συμβαδίζουν με την άσκηση ελέγχου από πλευράς της. (…) Μία αυτόπτης μάρτυρας δήλωσε ότι άκουσε έναν Ρώσο στρατιώτη να λέει ότι πυροβόλησε τουλάχιστον 10 άτομα που δεν είχαν περάσει το φιλτράρισμα”.

Το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) ανέφερε ότι στα “στρατόπεδα φιλτραρίσματος” παραβιάζονται κατάφωρα τα ανθρώπινα δικαιώματα – μεταξύ άλλων τα δικαιώματα στην ελευθερία, στην προσωπική ασφάλεια και στην ιδιωτικότητα. Το OHCHR τεκμηρίωσε ότι το φιλτράρισμα περιλαμβάνουν πρακτικές όπως “σωματική έρευνα, στο πλαίσιο της οποίας μερικές φορές οι πολίτες εξαναγκάζονται να μείνουν γυμνοί, καθώς και εξονυχιστικές ανακρίσεις σχετικά με το υπόβαθρο του ατόμου, τους οικογενειακούς δεσμούς του και τις πολιτικές του απόψεις. Επιπλέον εξετάζονται προσωπικά αντικείμενα, όπως κινητά τηλέφωνα, και συλλέγονται προσωπικά στοιχεία ταυτότητας, φωτογραφίες και δακτυλικά αποτυπώματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όσοι περιμένουν για το φιλτράρισμα διανυκτερεύουν σε οχήματα ή σε χώρους όπου δεν υπάρχουν στοιχειώδεις υποδομές ή φιλοξενούνται υπεράριθμοι, μερικές φορές χωρίς ικανοποιητική πρόσβαση σε τροφή, νερό ή αποχέτευση. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για το γεγονός ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια κινδυνεύουν από σεξουαλική κακοποίηση κατά τις διαδικασίες αυτές”.

Στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2022, η κα Oleksandra Drik, Συντονίστρια για τη διεθνή συνεργασία, στο Κέντρο Πολιτικών Ελευθεριών, παρέθεσε αρκετές περιπτώσεις “φιλτραρίσματος”. Ένας νεαρός άνδρας, ο Taras Tselenchenko, 21 ετών, από τη Μαριούπολη, και η 80χρονη γιαγιά του, υποβλήθηκαν δύο φορές στη διαδικασία αυτή. “Του πήραν δακτυλικά αποτυπώματα, τον φωτογράφισαν, τον ανέκριναν και του άσκησαν ψυχολογική πίεση κατά την ανάκρισή του από έναν πρώην αξιωματικό του ουκρανικού στρατού και ενός Ρώσου, ντυμένου με πολιτικά, ο οποίος κρατούσε ένα ρόπαλο του μπέιζμπολ”. Η Marya Vychenko, 17 ετών, “φιλτραρίστηκε “σε στρατόπεδο στο Mangush. Εκτός από τη συνήθη ταπεινωτική διαδικασία, “δέχτηκε και σεξουαλική παρενόχληση κατά την ανάκρισή της, αλλά γλίτωσε τον βιασμό, επειδή οι Ρώσοι στρατιώτες δεν την έβρισκαν αρκετά όμορφη. “Ίσως η επόμενη να είναι πιο όμορφη”, της έλεγαν”.

Όσοι περνούν από τη διαδικασία του “φιλτραρίσματος” μπορεί να κρατούνται στα στρατόπεδα αυτά επί μήνες. Αποκεί μπορεί να σταλούν σε κέντρα κράτησης ή σε φυλακές στα κατεχόμενα εδάφη της Ουκρανίας ή στη Ρωσία. Ένας επιζών, ο 16χρονος Vadym Buriak, κατέθεσε ότι “έπρεπε να ζήσει σε ένα φυλακής χωρίς καν λειτουργική τουαλέτα. Σχεδόν καθημερινά άκουγε και έβλεπε τα βασανιστήρια των Ουκρανών αιχμαλώτων πολέμου και στη συνέχεια αναγκαζόταν να καθαρίζει το αίμα από τα δωμάτια των βασανιστηρίων”.

Σύμφωνα με αναφορές, οι ρωσικές αρχές έχουν ανακρίνει, φυλακίσει και εκτοπίσει δια της βίας 900.000 έως 1,6 εκατ. Ουκρανούς πολίτες από τα σπίτια τους προς τη Ρωσία. Πρόκειται για ένα συστηματικό, μεθοδευμένο και οργανωμένο έγκλημα. Τα “στρατόπεδα φιλτραρίσματος” δεν είναι νέα πρακτική. Οι Ρώσοι τα χρησιμοποιούσαν ήδη στα προσαρτημένα εδάφη της Ουκρανίας από την εισβολή του 2014. 

Κατά τη διαδικασία συλλογής στοιχείων για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην κατάσταση που επικρατεί στα “στρατόπεδα φιλτραρίσματος” και στο τι υφίστανται τα άτομα που υποβάλλονται σε αυτό τον έλεγχο.

Πηγή: Forbes