Ανάμεσα σε σαπουνόπερες και βραδινές ειδήσεις στην ιταλική τηλεόραση, ένα διαφημιστικό σποτ παρουσίαζε οικείες σκηνές: ένα ζευγάρι που έφτιαχνε τον πρωινό του καφέ, παιδιά στο κρεβάτι, ένα σκυλί να τριγυρίζει μέσα σε μια κουζίνα.
Το διαφημιζόμενο προϊόν δεν ήταν καθαριστικό σπρέι ή οικιακή συσκευή, αλλά ιταλικά κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνταν σε επερχόμενη δημοπρασία.
Οι Ιταλοί δεν χρειάζονταν επιστράτευση ιδιαίτερης πειθούς. Με τις μνήμες μηδενικών, ακόμη και αρνητικών επιτοκίων ακόμη νωπές, συνέρρευσαν για να συμμετάσχουν, βοηθώντας το ιταλικό κράτος να συγκεντρώσει περισσότερα από 18 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό-ρεκόρ για ιταλική προσφορά χρέους σε μικροεπενδυτές.
Με επιτόκιο 3,25% που αυξάνεται σε δύο χρόνια στο 4%, τα ομόλογα δεν πλησιάζουν στο να αντισταθμίσουν τον πληθωρισμό της Ιταλίας (πάνω από 6%), ωστόσο για πολλούς καταναλωτές ξεπερνούν εκείνο που έχουν συνηθίσει να λαμβάνουν από τις τράπεζες. “Τα ιταλικά νοικοκυριά έχουν καταγοητευτεί από την επανάσταση της μετάβασης από αρνητικά σε θετικά επιτόκια”, λέει ο Massimo Famularo, χρηματοοικονομικός σύμβουλος στο Μιλάνο. “Αγοράζουν ό,τι διαφημίζεται στην τηλεόραση”.
Άλλες κυβερνήσεις ανακαλύπτουν κι εκείνες την αξία των μικροεπενδυτών, καθώς οι κεντρικές τράπεζες περατώνουν τα προγράμματα αγοράς ομολόγων, καθώς τα φορτία εθνικού χρέους παραμένουν διογκωμένα μετά την άνοδο των δαπανών στην περίοδο της πανδημίας.
Η Πορτογαλία περιόρισε την προγραμματισμένη έκδοση ομολόγων και έντοκων γραμματίων προς θεσμικούς επενδυτές κατά σχεδόν 9 δισεκατομμύρια ευρώ, μετά την άνοδο της μικροεπενδυτικής ζήτησης. Οι φοροελαφρύνσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο βοήθησαν να δημιουργηθεί ισχυρή ροπή προς τα κρατικά ομόλογα. Το Βέλγιο και η Κροατία έχουν εκδώσει ομόλογα με στόχο ακριβώς τους μικροεπενδυτές.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η ΕΚΤ βλέπει ότι κορυφώθηκε ο υποκείμενος πλήθωρισμός
Οι κάτοικοι της Ιταλίας κατέχουν πλέον σχεδόν το 11% του κρατικού χρέους της χώρας, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι οι αντίστοιχες συμμετοχές σε Πορτογαλία και Ισπανία έχουν επίσης αυξηθεί. Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δείχνουν παρόμοια τάση σε ολόκληρη την ήπειρο. “Η εγχώρια ζήτηση είναι κάτι που έχει μεγάλη αξία για τα ομόλογα, καθώς πρόκειται για ιδιαίτερα σταθερούς επενδυτές”, λέει ο Erjon Satko, ερευνητής στην BofA Global Research.
Οι αποταμιευτές τείνουν να κρατούν τα ομόλογα, καθιστώντας τα μια σταθερή μορφή χρηματοδότησης που βοηθά στη στήριξη των τιμών σε περιόδους αναταραχής. Ορισμένα ομόλογα που επικεντρώνονται στους μικροεπενδυτές, όπως τα ομόλογα BTP Valore που διαφημίζονται από το υπουργείο Οικονομικών της Ιταλίας, πληρώνουν ένα επιπλέον ποσό στους κατόχους που τα κρατούν έως τη λήξη τους.
Ασφάλεια
Οι καταναλωτές αρέσκονται στα ομόλογα επειδή θεωρούνται σχετικά ασφαλή και στις περισσότερες χώρες πληρώνουν υψηλότερους τόκους από τους κλασικούς λογαριασμούς ταμιευτηρίου. Οι προθεσμιακές καταθέσεις διάρκειας ενός έως δύο ετών στην Ευρωζώνη παρείχαν κατά μέσο όρο επιτόκιο 2,33% τον Μάιο, σημειώνοντας άνοδο από το 1,83% που πρόσφεραν στο τέλος του 2022, ωστόσο ακόμα πολύ κάτω από τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων.
Ο Afonso Velez, 26χρονος αναλυτής οικονομικών κινδύνων στη Λισαβόνα, αναφέρει ότι υπάρχει επίσης ένα πατριωτικό στοιχείο στον δανεισμό χρημάτων στο κράτος αντί στην τράπεζα, ειδικά για εκείνους που μεγάλωσαν στη σκιά της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους του 2011, όταν το κόστος δανεισμού της Πορτογαλίας εκτινάχθηκε πάνω από το 13%. “Είναι ένας σημαντικός τρόπος για Πορτογάλους υπηκόους όπως εγώ να έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν το κράτος μας να μην εξαρτάται τόσο από τις διεθνείς αγορές”, σημειώνει.
Ο Nuno Lopes, 36 ετών, μηχανικός λογισμικού επίσης στη Λισαβόνα, αγοράζει κρατικά χρεόγραφα από τότε που ήταν παιδί. Σημειώνει ότι πρόσφατα “πλημμύρισε” από αιτήματα φίλων για συμβουλές σχετικά με αυτά. “Νομίζω ότι θεωρούνται εξαιρετικά ασφαλή”, λέει. “Κάθε τρεις μήνες μπορείς να αποσύρεις τα χρήματα χωρίς καμία ποινή”. Το ταχυδρομείο της Πορτογαλίας, κύριο σημείο αγοράς κρατικών χρεογράφων, ανακοίνωσε έσοδα α’ τριμήνου από πωλήσεις χρεογράφων αυξημένα κατά περισσότερο από 300% σε ετήσια βάση.
Σε πολλές χώρες, οι τράπεζες έχουν καθυστερήσει να αυξήσουν τα επιτόκια επειδή εξακολουθούν να είναι γεμάτες μετρητά μετά από χρόνια νομισματικής τόνωσης. Ωστόσο, η πολιτική πίεση αυξάνεται προκειμένου να αυξήσουν τα επιτόκια αποταμίευσης μετά από 4 ποσοστιαίες μονάδες αυξήσεων επιτοκίων από πλευράς ΕΚΤ από τον περασμένο Ιούλιο. Καθώς οι κεντρικές τράπεζες πετούν στα σκουπίδια χρόνια νομισματικής χαλάρωσης, ο ανταγωνισμός για τα μετρητά των νοικοκυριών είναι επίσης πιθανό να αναθερμανθεί.
Καφές
Ο Michele Bergadano, 35χρονος εργαζόμενος στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στη βόρεια Ιταλία, δεν είναι έμπειρος επενδυτής, αναγκάστηκε, ωστόσο, να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις έναντι του λογαριασμού ταμιευτηρίου του. Παρατήρησε τη διαφήμιση για κρατικά ομόλογα στο μετρό, ωστόσο επέλεξε να αγοράσει ομόλογα άλλων ευρωπαϊκών χωρών προκειμένου να διαφοροποιήσει τις επενδύσεις του πέρα από την Ιταλία. Αγοράζει επίσης αμοιβαία κεφάλαια που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο (ETF) και “παρακολουθούν” δείκτες μετοχών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τι έπαθαν όσοι αγόρασαν το ομόλογο του ενός αιώνα
Η ιταλική κυβέρνηση, η οποία διαχειρίζεται ένα από τα υψηλότερα δημόσια χρέη στην Ευρώπη, ελπίζει να αυξήσει περαιτέρω το μερίδιο των μικροεπενδυτών στην αγορά ομολόγων. Έχει συμβεί και στο παρελθόν: τα βραχυπρόθεσμα κρατικά ομόλογα –γνωστά ως Buoni Ordinari del Tesoro– ήταν τόσο δημοφιλή τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 που ο όρος “άνθρωποι των BOT” μπήκε στο ιταλικό λεξικό. Για τη δεξιά πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, είναι επίσης ένας τρόπος να κάνει τη χώρα λιγότερο εξαρτώμενη από ξένους πιστωτές.
Το ιταλικό Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών έχει προσπαθήσει να κάνει τη διαδικασία αγοράς ομολόγων όσο το δυνατόν πιο εύκολη για να διασφαλίσει ότι ακόμη και άπειροι επενδυτές με μικρά χρηματικά ποσά προς επένδυση θα μπορούν να συμμετάσχουν. Όπως τόνιζε η πρόσφατη διαφημιστική καμπάνια προς τους Ιταλούς καταναλωτές, η αγορά κρατικών ομολόγων είναι “τόσο απλή όσο το να φτιάχνεις έναν καφέ”.
