Ο πρόεδρος του ΠΑΣΥΞΕ αναλύει στον «Φ» τα δεδομένα στον κυπριακό τουρισμό και κρούει κώδωνα κινδύνου για τις τουριστικές ροές προς τα κατεχόμενα
Για το 2024 δεν μπορούν να γίνουν τώρα αισιόδοξες προβλέψεις για τον κυπριακό τουρισμό, τονίζει σε συνέντευξή του στον «Φ» ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων Θάνος Μιχαηλίδης. Ο κ. Μιχαηλίδης τονίζει πως η φετινή χρονιά, λόγω και του πολέμου στο γειτονικό Ισραήλ, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, προσθέτοντας ωστόσο πως η Κύπρος παραμένει ασφαλής και value for money προορισμός. Μιλά για τις προοπτικές του εγχώριου τουρισμού, για τον ανταγωνισμό με τα κατεχόμενα και για το πρόβλημα εξεύρεσης εργατικού δυναμικού.
Πόσο ικανοποιημένους σας άφησαν στην ξενοδοχειακή βιομηχανία οι αριθμοί που καταγράφηκαν το 2023 σε επίπεδο αφίξεων και σε επίπεδο εσόδων;
Το 2023 δοκίμασε έντονα τις αντοχές του κυπριακού τουρισμού, που για άλλη μία φορά επέδειξε την ισχυρή ανθεκτικότητά του, κάτι που μας κάνει ιδιαίτερα περήφανους. Σε ένα ασταθές πολιτικοοικονομικό περιβάλλον, με σημαντικές προκλήσεις, όπως οι γεωπολιτικές εξελίξεις, το ενεργειακό και ο υψηλός πληθωρισμός, η βιομηχανία μας κατάφερε να διανύσει ανάλογη πορεία με αυτήν της χρονιάς ρεκόρ του 2019. Σε αντίθεση με τις προβλέψεις και τα εμπόδια, οι τουριστικές ροές πλησίασαν τα επίπεδα του 2019.
Αφίξεις, όμως, που δεν μπορούν να μεταφραστούν μία προς μία σε πληρότητα ξενοδοχείων, καθώς υπήρχε σημαντική διαρροή τουριστών στις κατεχόμενες περιοχές, όπως επίσης και σε μη αδειοδοτημένα καταλύματα. Όσον αφορά τα έσοδα, παρά το θετικό πρόσημο που είχαν οι δείκτες, η κερδοφορία των επιχειρήσεων ήταν δυσανάλογη και χαμηλότερη από το 2022, καθώς είχαν να αντιμετωπίσουν τόσο τα αυξημένα έξοδα λειτουργίας, όσο και τα υψηλά επιτόκια. Αν πρέπει, όμως, να κρατήσουμε κάτι από το 2023, είναι η δυνατότητα της βιομηχανίας μας να προσαρμόζεται συνεχώς στις μεταβαλλόμενες εξελίξεις, γεγονός που μας δίνει θάρρος και αισιοδοξία για τη συνέχεια, ιδιαίτερα σε μία εποχή όπου οι κρίσεις έχουν γίνει η κανονικότητά μας.
Σε σχέση με τη φετινή χρονιά, εάν λάβουμε υπόψη την εμπόλεμη κατάσταση στη γειτονιά μας αλλά και τη ρωσική εισβολή, τα μηνύματα είναι αισιόδοξα;
Αναμφίβολα η φετινή πορεία του κυπριακού τουρισμού θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ομαλοποίηση της αστάθειας που επικρατεί στην παγκόσμια πολιτική, στις αγορές και στις γεωπολιτικές εξελίξεις. Σήμερα, δεν μπορούμε να κάνουμε αισιόδοξες προβλέψεις. Η χρονιά που έχουμε να διανύσουμε είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη. Αν και τα αρχικά μηνύματα ήταν θετικά, βλέπουμε να υπάρχει μία πτωτική τάση στις κρατήσεις, από τον Ιανουάριο, κάτι που προβλέπεται να συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες και, εάν δεν υπάρξει κάποια δραματική αλλαγή, θα έχουμε χειρότερες επιδόσεις σε αφίξεις και έσοδα από το 2023. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα του πολέμου στη γειτονιά μας, αλλά και των δημοσιευμάτων που εμπλέκουν τη χώρα μας με τους Χούθι.
Η μείωση του πληθωρισμού επηρεάζει τα έσοδα
Θεωρείται ότι τα έσοδα, λόγω της μείωσης των πληθωριστικών πιέσεων, θα κινηθούν σε χαμηλότερο επίπεδο σε σύγκριση με το 2023;
Η βιομηχανία μας έχει αντιμετωπίσει μία σειρά από κρίσεις τα τελευταία χρόνια, αυτές της πανδημίας, της σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας. Εξελίξεις που συνεχίζουν να αφήνουν έντονα το αποτύπωμά τους στην ομαλή λειτουργία των επιχειρήσεων. Την ίδια στιγμή, η βιωσιμότητά τους δοκιμάζεται επίσης από το υψηλό κόστος ενέργειας, τα επιτόκια, που παραμένουν ψηλά, όπως επίσης και από την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού. Με αυτά τα δεδομένα, τη μείωση του πληθωρισμού, αλλά και τις προβλέψεις, που δείχνουν τις αφίξεις της νέας χρονιάς να κινούνται σε χαμηλότερα επίπεδα από το 2023, πιστεύουμε πως τα έσοδα των ξενοδόχων αλλά και των υπόλοιπων τουριστικών επιχειρήσεων θα μειωθούν ως δείκτες, αλλά και ως κερδοφορία.
Παραμένουμε ασφαλής προορισμός
Τι είναι αυτό που σας ζητούν φέτος οι τουριστικοί πράκτορες στις επαφές που έχετε πραγματοποιήσει στο εξωτερικό;
Η χώρας μας βρίσκεται σε μία περιοχή με συχνές γεωπολιτικές ανακατατάξεις και στρατιωτικές συρράξεις. Η γειτνίαση μας με τις εξελίξεις αυτές δημιουργεί έντονη ανασφάλεια στους ταξιδιώτες, που επιλέγουν να ταξιδέψουν σε κάποια άλλη περιοχή, που θα τους προσφέρει μεγαλύτερο αίσθημα ασφάλειας. Πρόσφατα, ως ΠΑΣΥΞΕ βρεθήκαμε σε σημαντικά φόρουμ με διεθνή επιρροή στον τουρισμό, σε Μάλτα, Λονδίνο, Αθήνα και Ντουμπάι, και κατά την παρουσία μας αυτή διαβεβαιώσαμε τους εταίρους μας για την ασφάλεια που προσφέρει η χώρα μας, παρότι βρίσκεται σε μία ευρύτερη περιοχή με έντονες συγκρούσεις.
Τιαπαντάτε σε όλους όσοι θεωρούν τα κυπριακά ξενοδοχεία ακριβά σε σύγκριση με άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς;
Θεωρούμε πως η αντίληψη αυτή είναι εντελώς λανθασμένη και είναι κάτι που μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κάποιος που ταξιδεύει τακτικά. Από το 2021 οι τιμολογήσεις των ανταγωνιστικών προορισμών, όπως Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία, είναι πολλαπλάσιες από τα κόστη τους και υψηλότερες από αυτές των κυπριακών ξενοδοχείων, που διατηρούν μία πιο συγκαταβατική πολιτική στις τιμές των διανυκτερεύσεων. Η Κύπρος πλέον έχει εξελιχθεί σε value for money ελκυστικό προορισμό, κάτι που μας το έχουν διαβεβαιώσει και οι τουριστικοί μας εταίροι στο εξωτερικό.
Σε σχέση με τον εγχώριο τουρισμό, αναμένετε αυξημένη επισκεψιμότητα τη φετινή χρονιά;
Ο εγχώριος τουρισμός είναι πολύτιμος για την ξενοδοχειακή βιομηχανία, καθώς η συνύπαρξη των ξένων επισκεπτών με τους ντόπιους αναβαθμίζει το τουριστικό προϊόν. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε πως ολοένα και περισσότεροι συμπατριώτες μας επιλέγουν την Κύπρο για τις διακοπές τους. Μια τάση που πιστεύουμε πως θα συνεχιστεί, καθώς οι τιμολογήσεις και οι αναβαθμισμένες υπηρεσίες που προσφέρονται, είναι ιδιαίτερα ελκυστικές και ανταγωνιστικές με αυτές του εξωτερικού. Εξάλλου, οι ξενοδόχοι πάντα προσέφεραν καλύτερες τιμές στους Κύπριους παραθεριστές. Την άνοδο του εγχώριου τουρισμού, όμως, πιστοποιούν και οι σημαντικές αναπτύξεις που γίνονται στις ορεινές περιοχές, κυρίως με boutique hotels, που απευθύνονται σε επισκέπτες που εκτιμούν τις μοναδικές εμπειρίες.
Διπλασιασμός προς κατεχόμενα
Τα ξενοδοχεία που λειτουργούν στα κατεχόμενα τα νιώθετε ως απειλή για τον κλάδο σας;
Οι τουριστικές ροές που διαρρέουν στα κατεχόμενα εδάφη της πατρίδας μας είναι κάτι που πρέπει να προβληματίσει σοβαρά. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2019 σημειώνεται πως το 4% των αφίξεων στα αεροδρόμια της Κυπριακής Δημοκρατίας πέρασαν τα οδοφράγματα, με σκοπό να κάνουν τις διακοπές τους σε ξενοδοχεία στα κατεχόμενα. Σήμερα, πιστεύουμε πως το ποσοστό αυτό έχει διπλασιαστεί και ίσως να έφτασε σε διψήφιο αριθμό. Μπορεί να είμαστε ικανοποιημένοι για τον αριθμό αφίξεων, αλλά εάν ένας μεγάλος αριθμός των περιηγητών παραθερίζει στις κατεχόμενες περιοχές μας, τότε εύκολα αντιλαμβανόμαστε πως χάνονται σημαντικά έσοδα για τα ξενοδοχεία και για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις εστίασης.
Το πρόβλημα εξεύρεσης εργατικού δυναμικού που ταλάνιζε την ξενοδοχειακή βιομηχανία έχει απαμβλυνθεί;
Ο κυπριακός τουρισμός ήταν πάντα μία ανθρωποκεντρική βιομηχανία και η έλλειψη εργατικού δυναμικού αποτελεί ένα από τα κορυφαία ζητήματα, που έχει γιγαντωθεί μετά την περίοδο της πανδημίας. Σήμερα, το εργατικό επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την ομαλή λειτουργία της ξενοδοχειακής βιομηχανίας, ένα πρόβλημα, όμως, που δεν είναι μόνο κυπριακό, αλλά ευρωπαϊκό, ίσως και παγκόσμιο. Στο εξωτερικό, αρκετές χώρες προχώρησαν ήδη σε εφαρμογή πολιτικών και στρατηγικών προς απάμβλυνση του ζητήματος, δίνοντας τεράστιες ευελιξίες και χαλαρώσεις στην εισαγωγή εξειδικευμένου και ανειδίκευτου ξένου ανθρώπινου δυναμικού από τρίτες χώρες. Μία λύση που θεωρούμε πως επιβάλλεται να εφαρμοστεί και στη χώρα μας έγκαιρα.
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλει να στείλει ο ΠΑΣΥΞΕ για το 2024;
Το 2024 θα είναι αρκετά δύσκολο και πρέπει να είμαστε όλοι ιδιαίτερα προσεκτικοί, ώστε να μην υπάρξουν περαιτέρω προβλήματα που θα διαταράξουν την ισορροπία και την σταθερότητα του τουρισμού. Κυβέρνηση, τουριστικοί φορείς, εργαζόμενοι και κοινωνικοί εταίροι θα πρέπει να βαδίσουμε με σύμπνοια το επόμενο διάστημα, ώστε να ανταπεξέλθουμε στις υψηλές απαιτήσεις που έχουμε ενώπιον μας. Πρέπει να θυμόμαστε πως όποτε ο δημόσιος και ο ιδιωτικό τομέας έγιναν ένα, η επιτυχία ήταν μονόδρομος.
