Άκρως σημαντικά είναι τα ζητήματα που θίγει στη συνέντευξη που παραχώρησε στον «Φ» ο Στέφανο Μαλλία, Πρόεδρος της Ομάδας Εργοδοτών, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής.
Μεταξύ άλλων, σημειώνει ότι ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι η υπερβολική πολυπλοκότητα των κανονιστικών ρυθμίσεων, η οποία δημιουργεί αβεβαιότητα και αντικίνητρα για επενδύσεις.
Σε σχέση με την παραγωγικότητα, τονίζει ότι είναι ένα κοινό ζήτημα, το οποίο συναντάμε σε πολλές χώρες και συνδέεται με το χάσμα μεταξύ των δεξιοτήτων και των αναγκών των εταιρειών. Όσον αφορά στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στο κομμάτι του δανεισμού, επισημαίνει ότι η πρόσβαση σε κεφάλαια αποτελεί μεγάλο ζήτημα. Η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να ολοκληρώσει την Ένωση Κεφαλαιαγορών, αναφέρει.
Επισημαίνει ακόμα πως, το 2023, το 75% των εργοδοτών σε 21 ευρωπαϊκές χώρες ανέφεραν δυσκολία στην εξεύρεση εργαζομένων με τις κατάλληλες δεξιότητες, από 42% το 2018, ενώ το εργατικό δυναμικό της Ευρώπης αναμένεται να μειωθεί από 205 εκατομμύρια το 2022 σε 184 εκατομμύρια το 2025.
Η συνέντευξη
Έχω την εντύπωση ότι ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο γιγάντων, ΗΠΑ και Κίνας, εκτός από όλες τις άλλες επιπτώσεις, έχει δείξει ότι η Ευρώπη δεν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων. Έχει μείνει πίσω όσον αφορά στην καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και τις νέες επιχειρηματικές ιδέες. Συμφωνείτε με αυτό και, αν ναι, ποια είναι η κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να κινηθούμε;
Έχετε δίκιο. Το μερίδιο της ΕΕ στο παγκόσμιο ΑΕΠ μειώνεται και προβλέπεται να φτάσει από το 25% όπου βρισκόταν το 1990 στο 10% έως το 2050. Επομένως, η Ευρώπη πράγματι χάνει έδαφος εδώ και αρκετό καιρό, παρά τις προειδοποιήσεις μας. Για τις επιχειρήσεις, αυτό μεταφράζεται σε ένα ασταθές λειτουργικό περιβάλλον.
Η ΕΕ θα πρέπει να κάνει μια αποφασιστική στροφή για να αντιμετωπίσει τις εξαρτήσεις. Αυτό απαιτεί μια εύρυθμη λειτουργία της Ενιαίας Αγοράς, απλούστευση των κανονισμών, πρόσβαση σε προσιτή ενέργεια και βιομηχανική και τεχνολογική ικανότητα να ανταγωνίζεται παγκοσμίως με ίσους όρους.
Υπάρχει μια ευρύτερη θέση που λέει ότι είναι καιρός η ΕΕ να απογαλακτιστεί από τις μεγάλες δυνάμεις, να σταθεί στα δικά της πόδια…
Φυσικά, η ΕΕ πρέπει να γίνει ξανά παγκόσμιος ηγέτης και όχι ακόλουθος. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ αποτέλεσαν καμπανάκια αφύπνισης. Σε αυτό το πλαίσιο, η στρατηγική αυτονομία είναι το κλειδί. Δεν πρόκειται για προστατευτισμό, πρόκειται για την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι η Ευρώπη μπορεί να διατηρήσει το οικονομικό και κοινωνικό της μοντέλο, διατηρώντας παράλληλα την πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές μέσω αμοιβαίων κανονισμών στον κλάδο του εμπορίου.
Αλλά πρέπει να επιδείξουμε αντοχές και αυτό είναι δυνατό, μέσω ενός ολοκληρωμένου πλαισίου πολιτικής. Πρώτον, απλούστευση κανόνων και προβλέψεων. Δεύτερον, ελάφρυνση των τιμών ενέργειας και επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και υποδομές δικτύου. Τρίτον, μια πραγματική «Ένωση Δεξιοτήτων» για την αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού. Τέλος, μεταρρυθμίσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Αλλά πρέπει να επενδύσουμε και σε ανατρεπτικές τεχνολογίες. Οι νεοσύστατες επιχειρήσεις μας, εγκαταλείπουν την Ευρώπη επειδή δεν μπορούν να αναβαθμίσουν τις δραστηριότητές τους λόγω κατακερματισμένων αγορών, περιορισμένων προμηθειών και κανονιστικών καθυστερήσεων. Εν τω μεταξύ, στις ΗΠΑ και την Κίνα, παρόμοιες εταιρείες επωφελούνται από πιο ολοκληρωμένα οικοσυστήματα, μεγαλύτερες αγορές δημοσίων συμβάσεων και ταχύτερες κανονιστικές εγκρίσεις. Οι νεοσύστατες επιχειρήσεις καθαρής τεχνολογίας συγκεντρώνουν τρεις φορές λιγότερα επιχειρηματικά κεφάλαια στην Ευρώπη από τις αντίστοιχες αμερικανικές. Αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως.
Τα τελευταία χρόνια, η Κύπρος έχει καταφέρει να προσελκύσει σημαντικό αριθμό εταιρειών τεχνολογίας (ICT) λόγω των κινήτρων που παρέχει το κράτος, αλλά και του ευρύτερου φορολογικού και οικονομικού περιβάλλοντος. Ωστόσο, αρκετές εταιρείες μιλούν για ένα υπερβολικά ρυθμιζόμενο καθεστώς λειτουργίας για τις εταιρείες εντός της ΕΕ. Πιστεύετε ότι υπάρχει βάση για αυτό το επιχείρημα;
Απολύτως. Ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια είναι η υπερβολική πολυπλοκότητα των κανονιστικών ρυθμίσεων, η οποία δημιουργεί αβεβαιότητα και αντικίνητρα για επενδύσεις. Αυτό πλήττει περισσότερο τις ΜΜΕ, καθώς συχνά δεν έχουν τη διοικητική και οικονομική ικανότητα να διαχειριστούν αυτά τα βάρη.
Το ζήτημα δεν είναι η υιοθέτηση μεμονωμένων νομοθεσιών, αλλά ο σωρευτικός αντίκτυπος που θα προκύψει από την ταυτόχρονη υιοθέτηση μεγάλου αριθμού νομοθεσιών. Αυτό αναγκάζει τις εταιρείες να εκτρέψουν πόρους προς τη συμμόρφωση και να αναστείλουν τις δραστηριότητες καινοτομίας. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία που επικαλέστηκε η Επιτροπή, πάνω από το 60% των επιχειρήσεων θεωρούν τη ρύθμιση ως σημαντικό εμπόδιο για τις επενδύσεις, και τα μέτρα απλούστευσης θα μπορούσαν να μειώσουν το διοικητικό κόστος κατά 37 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2029, κινητοποιώντας επιπλέον 50 δισεκατομμύρια ευρώ σε δημόσια και ιδιωτική επενδυτική ικανότητα.
Ενώ τα Πακέτα Απλούστευσης Omnibus της Επιτροπής είναι ευπρόσδεκτα, πρέπει να ακολουθούνται από βαθύτερες μεταρρυθμίσεις. Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην απλούστευση πολύπλοκων πλαισίων, όπως το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (ETS), η Οδηγία για τις Βιομηχανικές Εκπομπές (IED), ο Κανονισμός για την Αποψίλωση των Δασών και ο Κανονισμός για τις Συσκευασίες και τα Απόβλητα Συσκευασίας.
Η απλούστευση πρέπει να γίνει δομική αρχή της νομοθεσίας της ΕΕ. Αυτό απαιτεί υποχρεωτικό έλεγχο ανταγωνιστικότητας σε κάθε νέα νομοθεσία. Η Ομάδα Εργοδοτών υποστηρίζει τη χρήση εργαλείων που βασίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη – όπως αναπτύχθηκαν στην πρόσφατη μελέτη της – για την παρακολούθηση των κανονιστικών βαρών σε πραγματικό χρόνο και για τον εντοπισμό και την εξάλειψη των υπερβολικών απαιτήσεων.
Ο δανεισμός από τράπεζες
Το ζήτημα που αφορά όλες τις επιχειρήσεις δεν είναι άλλο από τον δανεισμό. Πόσο εύκολη πιστεύετε ότι είναι για τις επιχειρήσεις η πρόσβαση σε δάνεια; Θεωρείτε ότι η ΕΚΤ χειρίζεται σωστά την πτυχή των επιτοκίων; Πιστεύετε επίσης ότι, εκτός από τις τράπεζες, θα πρέπει να βρεθούν και άλλοι τρόποι εξασφάλισης χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις;
Η πρόσβαση σε κεφάλαια αποτελεί μεγάλο ζήτημα. Η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να ολοκληρώσει την Ένωση Κεφαλαιαγορών. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι εταιρείες της ΕΕ βασίζονται στον τραπεζικό δανεισμό. Για να σας δώσω μια εικόνα: Μόνο το 25% της εταιρικής χρηματοδότησης της ΕΕ προέρχεται από ίδια κεφάλαια, σε σύγκριση με το 70% στις ΗΠΑ. Οι επενδύσεις σε επιχειρηματικά κεφάλαια στις ΗΠΑ είναι τρεις φορές υψηλότερες, από ό,τι στην ΕΕ.
Χρειαζόμαστε πιο ολοκληρωμένες κεφαλαιαγορές που να επιτρέπουν στους θεσμικούς επενδυτές και τα ιδιωτικά κεφάλαια να χρηματοδοτούν ευρωπαϊκές εταιρείες σε μεγάλη κλίμακα. Βήματα κλειδιά που πρέπει να γίνουν, περιλαμβάνουν την εναρμόνιση των κανόνων αφερεγγυότητας, την απλούστευση των απαιτήσεων εισαγωγής στο χρηματιστήριο και την επέκταση των διασυνοριακών επενδυτικών μέσων.
Υπάρχει μεγάλη συζήτηση στην Κύπρο σχετικά με την παραγωγικότητα, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Ποια πιστεύετε ότι θα πρέπει να είναι η προσέγγιση των εργοδοτών και των εργαζομένων και γενικότερα με ποιους τρόπους μπορεί να αυξηθεί η παραγωγικότητα στις επιχειρήσεις;
Αυτό είναι ένα κοινό ζήτημα, το οποίο συναντάμε σε πολλές χώρες και συνδέεται με το χάσμα μεταξύ των δεξιοτήτων και των αναγκών των εταιρειών, ιδίως για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Το 2023, το 75% των εργοδοτών σε 21 ευρωπαϊκές χώρες ανέφεραν δυσκολία στην εξεύρεση εργαζομένων με τις κατάλληλες δεξιότητες, από 42% το 2018, ενώ το εργατικό δυναμικό της Ευρώπης αναμένεται να μειωθεί από 205 εκατομμύρια το 2022 σε 184 εκατομμύρια το 2025.
Έχουμε δύο διαρθρωτικές προκλήσεις: τη στασιμότητα της παραγωγικότητας και τη δημογραφική πίεση. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η «Ένωση Δεξιοτήτων» πρέπει να γίνει πραγματικότητα και οι κανόνες της αγοράς εργασίας πρέπει να εκσυγχρονιστούν ώστε να επιτρέψουν στις εταιρείες να προσαρμοστούν και στους εργαζόμενους να αξιοποιήσουν νέες ευκαιρίες. Η εκπαίδευση πρέπει να αποτελέσει κινητήρια δύναμη ανταγωνιστικότητας. Επιπλέον, πιστεύω ότι ο δημόσιος τομέας πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μικρότερος και δεν πρέπει ποτέ να βρίσκεται σε άμεσο ανταγωνισμό με τον ιδιωτικό τομέα.
Ένα μεγάλο μέρος του κόστους των επιχειρήσεων διοχετεύεται στο κομμάτι της ενέργειας. Υπάρχουν τρόποι για εξοικονόμηση κόστους, δεδομένου μάλιστα ότι γίνεται πολλή συζήτηση για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια και σε πιο φιλικά προς το περιβάλλον υλικά;
Έχετε δίκιο. Οι τιμές ενέργειας στην ΕΕ είναι 2-3 φορές υψηλότερες από ό,τι στην Κίνα ή τις ΗΠΑ. Βραχυπρόθεσμα, χρειαζόμαστε στοχευμένα μέτρα στήριξης για τους ενεργοβόρους τομείς – όπως προσωρινά ανώτατα όρια τιμών, φορολογικές ελαφρύνσεις ή αποζημιώσεις για το έμμεσο κόστος άνθρακα – διατηρώντας παράλληλα την ευθυγράμμιση με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ για την αποφυγή στρεβλώσεων της αγοράς.
Μακροπρόθεσμα, τα κράτη μέλη πρέπει να επιταχύνουν τις επενδύσεις σε εγχώρια έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, να εκσυγχρονίσουν τις διασυνοριακές διασυνδέσεις και να απλοποιήσουν τις διαδικασίες αδειοδότησης, οι οποίες παραμένουν ένα σημαντικό εμπόδιο: για παράδειγμα, ενώ η αδειοδότηση της ΕΕ για την αιολική ενέργεια διαρκεί 7-9 χρόνια, στις ΗΠΑ ο μέσος όρος είναι 2-5 χρόνια. Οι επιχειρήσεις είναι έτοιμες να επενδύσουν στην ενεργειακή απόδοση, αλλά περιορίζονται από την υπερβολική ρύθμιση και τα κατακερματισμένα εθνικά πλαίσια.
