Το κυπριακό σκι αποκτά το δικό του σαλέ (εικόνες)

«Στο εξωτερικό νιώθουν θαυμασμό όταν πληροφορούνται ότι αναπτύχθηκε το άθλημα των χιονοδρομιών σε ένα μικρό νησί της Μεσογείου, την Κύπρο, και ότι συμμετέχουμε ανελλιπώς στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες και στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα που διοργανώνει η Διεθνής Ομοσπονδία Σκι (FIS). Εκτός από μέλος της FIS, συμμετέχουμε και στους αγώνες και τις επιτροπές των ‘‘Μικρών Αναδυόμων Χωρών του Σκι’’ (SES), που μάλιστα είναι ο μοναδικός διεθνής οργανισμός με έδρα την Κύπρο. Για τη σύσταση του, το 1991, η Κύπρος υπήρξε προτεργάτης, μέσα από τις προσπάθειες του πρώην προέδρου της Ομοσπονδίας Παύλου Μιχαηλίδη», δηλώνει στον «Φ» ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Χιονοδρόμων Κύπρου και του Ομίλου Χ.Κ. Ντίνος Λευκαρίτης.

Αυτό το διάστημα, ο ίδιος όπως και ολόκληρη η «χιονοδρομική οικογένεια» της Κύπρου, έχουν ακόμη έναν λόγο για να νιώθουν χαρά και περηφάνια για το χειμερινό άθλημα του κυπριακού Ολύμπου, καθώς μετά από πολύχρονη προσπάθεια που καταβλήθηκε από τα εκάστοτε Δ.Σ. του Ομίλου, υπογράφτηκαν -στις 20 Οκτωβρίου 2022- τα συμβόλαια με την κατασκευαστική εταιρεία για την ανέγερση του Νέου Χιονοδρομικού Κτηρίου στην περιοχή «Σαν Βάλεϋ» στο Τρόοδος. Πρόκειται για το ύψωμα νότια της «Χιονίστρας», που από τη δεκαετία του 1940 εξυπηρετεί κυρίως την τουριστική (ντόπια και ξένη) χιονοδρομία (η καθαρά αγωνιστική, αλλά και τουριστική για προχωρημένου επιπέδου χιονοδρόμους, με σύγχρονο κτήριο και εναέριο αναβατήρα, βρίσκεται στη βόρεια πλαγιά της Χιονίστρας) και από τη δεκαετία του 1960 τις ακαδημίες σκι για μικρά παιδιά.

«Από τα πρώτα χρόνια της Ανεξαρτησίας της Κύπρου, από τότε δηλαδή που ο Όμιλος Χιονοδρόμων Κύπρου άρχισε τις προσπάθειες ανάπτυξης του αθλήματος των χιονοδρομιών, είχε εγκατασταθεί το μέχρι πρότινος κεντρικό κτίριο στην περιοχή «Σαν Βάλεϋ», κατασκευασμένο από μεταλλικούς τσίγκους», αναφέρει ο κ. Λευκαρίτης. Σύμφωνα με φωτογραφικό υλικό εκείνης της εποχής, στην αρχή ήταν μία στρατιωτική καλύβα τύπου «nissen», η οποία εξασφαλίστηκε από τη βρετανική βάση στον Άγιο Νικόλαο. Με την πάροδο των χρόνων γίνονταν περιμετρικά προσθήκες νέων χώρων με μεταλλικούς τσίγκους, για εξυπηρέτηση του καταστήματος ενοικιάσης σκι και για καφετέρια – εστιατόριο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

«Αν και έχουν γίνει αρκετές εξωτερικές και εσωτερικές επιδιορθώσεις και προσθήκες κατά καιρούς, δυστυχώς η κτιριακή εγκατάσταση που υπήρχε μέχρι σήμερα βρισκόταν σε πολύ κακή κατάσταση και ήταν ουσιαστικά ακατάλληλη για να ανταποκριθεί σε βασικές ανάγκες και ασφαλή λειτουργία», τονίζει ο πρόεδρος. «Το νέο χιονοδρομικό κτίριο που θα κατασκευαστεί θα αποτελεί ένα καλαίσθητο χιονοδρομικό κέντρο και έχει σχεδιαστεί με σεβασμό προς το περιβάλλον και τον χαρακτήρα της περιοχής Τροόδους. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, το έργο αναμένεται να αναβαθμίσει αισθητά την περιοχή και να έχει πολύπλευρη θετική προσφορά, ενώ θα συμβάλει καθοριστικά στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της εποχικότητας του τουρισμού, που μέχρι σήμερα επιφέρει σοβαρά προβλήματα στην περιοχή. Πέραν του χειμερινού τουρισμού, θα συμβάλει και στον εμπλουτισμό του θερινού τουρισμού και στην ανάπτυξη της δραστηριοποίησης των ορεινών κοινοτήτων της περιοχής, με τη συνεπακόλουθη μείωση της αστυφιλίας και της ανεργίας, αλλά και στην αθλητική δραστηριοποίηση των νέων», προσθέτει.

Ο κ. Λευκαρίτης θέλησε να αναφερθεί στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, και τους υπουργούς Οικονομικών και Εσωτερικών, Κωνσταντίνο Πετρίδη και Νίκο Νουρή, κάνοντας λόγο για αποφασιστική τους στήριξη, που συνέβαλε καθοριστικά στην υλοποίηση του οράματος των χιονοδρόμων και των κατοίκων των ευρύτερων ορεινών περιοχών.

1260 τετραγωνικά, με πέτρα, ξύλο, γυαλί

«Είναι ένα έργο το οποίο θα ολοκληρωθεί το 2024 και θα κοστίσει τρία εκατομμύρια, επτακόσιες χιλιάδες Ευρώ, με σημαντική συμμετοχή στήριξης από την κυβέρνηση», δηλώνει από την πλευρά του ο Ανδρέας Ελευθερίου, υπεύθυνος της Επιτροπής Ανέγερσης του νέου κτιρίου και πρώην αθλητής σκι, με συμμετοχή σε δύο Ολυμπιάδες και τρία Παγκόσμια Πρωταθλήματα. Κάνει λόγο για ένα μοντέρνο ημιυπόγειο κτίριο 1260 τετραγωνικών μέτρων, στο ίδιο σημείο που βρίσκονται οι σημερινές εγκαταστάσεις, οι οποίες αυτές τις μέρες κατεδαφίζονται. Θα περιλαμβάνει κατάστημα ενοικίασης σκι, καφετέρια – εστιατόριο 500 τετραγωνικών μέτρων, κοινόχρηστους χώρους και αίθουσα συνεδριάσεων. Οπτικά θα κυριαρχούν η πέτρα, το ξύλο, αλλά και το γυαλί, για να μπορεί ο επισκέπτης να απολαμβάνει τη θέα του χιονισμένου τοπίου. «Μπορούμε να το αποκαλέσουμε ‘‘σαλέ’’, όπως αυτά που συναντούμε σε χιονοδρομικά κέντρα ξένων χωρών», διαβεβαιώνει. Επίσης μας πληροφορεί ότι το κτίριο θα έχει πατάρι για τα παιδιά των ακαδημιών, για ξεκούραση και προστασία από την ιδιαιτερότητα ενός αθλήματος, που είναι οι συνθήκες κρύου, χαλαζιού, βροχής και ομίχλης. «Ένα παιδί που δεν του προσφέρεις έναν χώρο για να νιώσει ασφάλεια και προστασία, θα εγκαταλείψει πολύ γρήγορα το σκι», τονίζει.

Γενιές χιονοδρόμων στην καλύβα

Ο ίδιος θυμάται τον εαυτό του το 1983, όταν στα 12 του και στην πρώτη τάξη Γυμνασίου άρχισε η σχέση του με το σκι. Είναι γέννημα θρέμμα ενός από τα χωριά περιμετρικά του Ολύμπου, που σε παλιές δεκαετίες τροφοδοτούσαν το κυπριακό σκι με αθλητές διεθνών αγώνων. Μιλώντας μας, βλέπει νοερά τον εαυτό του παιδί να ανηφορίζει με τα πόδια μέσα στο κρύο και την ομίχλη, για να φτάσει, όπως και άλλα παιδιά χωριών τους Τροόδους στις δεκαετίες 1960 – 1980, στην τσίγκενη καλύβα του «Σαν Βάλεϋ». Για να βρει εκεί τους παλαιότερους αθλητές και προπονητές σκι, Φίλιππο Ξενοφώνοντος και Λάμπρο Λάμπρου (αθλητές που κατέχουν πρωτεία στη σειρά συμμετοχής κυπρίων χιονοδρόμων στους μεγάλους διεθνεις αγώνες της FIS, ο πρώτος στους Ολυμπιακούς του Λέικ Πλάσιντ των ΗΠΑ το 1980 και ο δεύτερος στο Γκάρμις της Γερμανίας το 1978), για να του δώσουν σκι και να τον εκπαιδεύσουν με άλλους μαθητές Γυμνασίων.

«Ο πατέρας μου εργαζόταν στο μεταλλείο και έτρεχε για το σπίτι. Πού να έβρισκε χρόνο για να με πάει στον Όλυμπο για σκι, όταν δεν είχε λεωφορείο; Πήγαινα με τα πόδια. Όταν χιόνιζε στην Κυπερούντα, τα παιδιά συνηθιζαμε να παίρνουμε τους τσίγκους και να κυλάμε στις πλαγιές των βουνών. Όταν όμως πήγα στην πρώτη τάξη Γυμνασίου, έμαθα για τις ακαδημίες σκι και ήθελα να γίνω σκιέρ. Από κάθε τάξη ενός Γυμνασίου της περιοχής επέλεγαν οκτώ μαθητές. Εγώ ήμουν ο έννατος. Και έλεγα στον γυμναστή: ‘‘θέλω να πάω’’ κι εκείνος δεν με άφηνε. Όμως εγώ έμπαινα σκαστός μέσα στο λεωφορείο και πήγαινα. Στο τέταρτο ή πέμπτο μάθημα αποχώρισε από τις ακαδημίες ένας συμμαθητής μου. Και μου λέει ο γυμναστής μου: ‘‘αφού έρχεσαι που έρχεσαι, να μη σου βάζουμε απουσία και να συμμετέχεις κι εσύ στις προπονήσεις’’. Και την επόμενη χρονιά ήρθα πρώτος στους περιφερειακούς αγώνες των σχολείων. Ήμουν πάντοτε πολύ ριψοκίνδυνος. Στην αρχή η τεχνική μου δεν ήταν πολύ καλή, δεν ήταν όπως των άλλων. Είχα όμως τη δύναμη και την ‘‘πελλάρα’’ (τρέλα). Και σήμερα, πιστεύω, πρέπει να σε διακατέχει δύναμη και ‘‘πελλάρα’’ στο σκι. Αλλά την ‘‘πελλάρα’’ τώρα δεν τη λες ‘‘πελλάρα’’, τη λες θάρρος, τη λες θράσος…»

SES: Ο μοναδικός διεθνής οργανισμός με έδρα την Κύπρο

Στην ιστορία του κυπριακού σκι σημαντικό κεφάλαιο είναι ο πρωταγωνιστικός του ρόλος, μέσα από τις προσπάθειες του πρώην προέδρου της Ομοσπονδίας Χιονοδρόμων Κύπρου Παύλου Μιχαηλίδη, για τη δημιουργία του Οργανισμού SES (αρχικά, το 1991, σήμαινε «Οργανισμός Μικρών Κρατών Σκι Ευρώπης» και μετά το 1994 «Οργανισμός Μικρών Αναδυόμων Χωρών του Σκι»), που ενώνει σήμερα τις μικρές χώρες του σκι στον δυτικό κυρίως κόσμο.

Ο Παύλος Μιχαηλίδης αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην κυπριακή χιονοδρομία. Από το 1960, που ο Όμιλος Χιονοδρόμων Κύπρου άρχισε να συστηματοποιεί το σκι στην Κύπρο, ήταν ενεργό μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, μέχρι που έλαβε τη θέση του Προέδρου, από το 1982 μέχρι το 2004. Τότε ενδιαφέρθηκε να έχει ο Όμιλος έντονη εξωστρέφεια, ώστε να υπάρχει διεθνής στήριξη στις προσπάθειες του για ανάπτυξη του αθλήματος στον Όλυμπο του Τροόδους: οικονομική βοήθεια από τη Διεθνή Ομοσπονδία Σκι (FIS), παραχώρηση προπονητών από χώρες με μεγάλη παράδοση στο σκι, φιλοξενία – εκπαίδευση κυπρίων αθλητών στο εξωτερικό, χιονοδρομικό υλικό κ.α. Για όλα αυτά ακολούθησε το παράδειγμα του προκατόχου του, Νέαρχου Θεοδώρου, ταξιδεύοντας συνεχώς και δημιουργώντας άριστες σχέσεις με ξένους παράγοντες του σκι, όπως με την ηγεσία της FIS, με προέδρους ξένων ομοσπονδιών, ακόμα και με αρμόδιους υπουργούς ξένων Κυβερνήσεων. Αποκορύφωμα των προσπαθειών του Παύλου Μιχαηλίδη ήταν η καθοριστική του συμβολή το 1988 στη δημιουργία του «SES Nations», του «Οργανισμού Μικρών Κρατών Σκι Ευρώπης», ο οποίος σήμερα είναι ο μοναδικός διεθνής αθλητικός οργανισμός, εγγεγραμμένος στην Κύπρο και λειτουργώντας βάσει του Κυπριακού Νόμου.

Όπως αναφέρει ο ίδιος σήμερα στον «Φ», ο SES δημιουργήθηκε γιατί τα ευρωπαϊκά κράτη που είχαν μικρό εκτόπισμα στο σκι, έβλεπαν ότι δεν είχαν καθόλου λόγο στις αποφάσεις που λάμβανε η Διεθνής Ομοσπονδία Σκι, διότι δεν είχαν κορυφαίους αθλητές ή δεν μπορούσαν να διοργανώσουν μεγάλους αγώνες. Στην ουσία «φέρονταν και άγονταν» από χώρες – ηγέτες του αθλήματος, γνωρίζοντας συγχρόνως της αγνόηση αιτημάτων τους. «Το συζητούσαμε με προβληματισμό αυτό το θέμα με τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας του Λουξεμβούγου, κατά την παρουσία μας το 1988 στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Κάλγκαρι στον Καναδά», αναφέρει ο κ. Μιχαηλίδης. Τότε του λέω, «γιατί δεν δημιουργούμε εμείς οι μικρές χώρες ένα δικό μας οργανισμό, ώστε να διεκδικούμε συλλογικά τα αιτήματά μας;»

Χρειάστηκαν λίγα χρόνια για να πείσουν τους προέδρους άλλων Ομοσπονδιών για την ιδέα των εθνών SES και η πρώτη συνάντηση με τις ενδιαφερόμενες Ομοσπονδίες πραγματοποιήθηκε στο Μοντρέ της Ελβετίας το 1990. Το αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν να υλοποιηθεί η ιδέα του SES. Η ιδρυτική συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο τον Ιούλιο του 1991 και οι 12 ιδρυτικές ομοσπονδίες ήταν οι εξής: Ανδόρα, Κύπρος, Βέλγιο, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισλανδία, Ισραήλ, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Σαν Μαρίνο και Μονακό. Ο Παύλος Μιχαηλίδης ήταν γραμματέας της πρώτης οκταμελούς Κεντρικής Επιτροπής. Μετά την ίδρυση του SES, τα μέλη του είχαν δυναμική παρουσία εντός της FIS. Πλέον όλοι μαζί αντιπροσώπευαν το 1/3 του συνόλου των ψήφων κατά τη λήψη των αποφάσεων και γι’ αυτό έχαιραν σεβασμού και πετύχαιναν σε αρκετές περιπτώσεις ικανοποίηση των αιτημάτων τους.

Πρώτοι αγώνες στην Κύπρο με βρακάδες σκιέρ

Οι πρώτοι αγώνες του κυπέλλου SES διεξήχθησαν στην Κύπρο το 1990. «Οι αγώνες αυτοί», λέει ο Παύλος Μιχαηλίδης, «ήταν πολύ σημαντικοί, γιατί έδιναν στην Κύπρο την ευκαιρία να παρουσιάσει στη μεγάλη οικογένεια των μελών – κρατών SES, αλλά και των υπολοίπων της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Σκι (FIS), την ικανότητα των Κυπρίων να οργανώσουν διεθνείς αγώνες χιονοδρομιών εφάμιλλους των αλπικών χωρών». Το Ραδιοφωνικό ίδρυμα Κύπρου για πρώτη φορά προέβη σε άμεση μετάδοση των αγώνων από την τηλεόραση και προβλήθηκαν στις χώρες SES που έλαβαν μέρος.

Από την πλευρά του ο Ανδρέας Ελευθερίου, που συμμετείχε σε εκείνους τους αγώνες, θυμάται ότι υπήρχε πρόβλημα με την ποσότητα χιονιού στη χιονοδρομική πίστα, γι΄αυτό χρειάστηκε τις προηγούμενες μέρες να μεταφέρουν χιόνι από άλλα σημεία. Μας αναφέρει επίσης ότι η εναρκτήρια τελετή έγινε με κύπριους βρακάδες – μεταξύ των οποίων και ο ίδιος – να κάνουν καταβάσεις από την κορυφή της Χιονίστρας. Έκπληκτος ο δημοσιογράφος του ΡΙΚ περιέγραφε τις στιγμές που ο Ανδρέας Ελευθερίου έκανε ριψοκίνδυνα άλματα εκείνη την ημέρα.

Το άθλημα του σκι: Εντυπωσιάζουν οι αριθμοί συμμετοχής

Σύμφωνα με το βιβλίο του Γεώργιου Μαρτζούκου «Χιονοδρομία – Ιστορία και ιστορίες», η χιονοδρομία δεν είναι μόνο το παλαιότερα γνωστό σπορ (από τη λίθινη εποχή, μάλιστα έχουν βρεθεί «εργαλεία» του αθλήματος, όπως το περίφημο «Hoting ski» που εκτιμάται τουλάχιστον 4.500 χρόνων, καθώς και παραστάσεις και πολλά άλλα ευρήματα στη Σκανδιναβία και τη Βόρεια Ρωσία), αλλά και το άθλημα με τη μεγαλύτερη συμμετοχή. Γιατί μπορεί πολύ περισσότεροι άνθρωποι να βλέπουν ποδόσφαιρο, αλλά οπωσδήποτε πολλοί λιγότεροι «παίζουν» ποδόσφαιρο από αυτούς που κάνουν σκι τουλάχιστον κατά τη χειμερινή περίοδο. «Η εκτίμηση σήμερα», προσθέτει ο Μαρτζούκος, «είναι ότι ενώ το 1910 κατά την ίδρυση της FIS (Παγκόσμια Ομοσπονδία Σκι) έκαναν σκι παγκοσμίως μερικές εκατοντάδες, στις αρχές του 21ου αιώνα πρέπει να κάνουν σκι πάνω από εκατό εκατομμύρια άνθρωποι!». Σύμφωνα με ανθρωπους του Ομίλου Χιονοδρόμων Κύπρου, που διαχειρίζεται τις εγκαταστάσεις του Χιονοδρομικού Κέντρου, οι επισκέπτες για σκι στον κυπριακό όλυμπο αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο. Τα σαββατοκυρίακα της περσινής σεζόν ξεπερνούσαν τους 2000 ημερησίως.