Δεν επιλύουν τις στρεβλώσεις και δεν αγγίζουν τους υφιστάμενους αξιωματούχους τα προσχέδια των νομοσχεδίων που ετοίμασε η Κυβέρνηση και τα οποία επιχειρούν να ρυθμίσουν τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των αξιωματούχων, σύμφωνα με όσα τονίζει στον «Φιλελεύθερο» ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης.

Σε συνέντευξη του και αναφερόμενος στην προτεινόμενη ρύθμιση για καταβολή σύνταξης σε αξιωματούχους στο 65ο έτος ηλικίας, αντί στο 60ό, επισημαίνει ότι, με τον τρόπο που επιχειρεί να λύσει το θέμα η Κυβέρνηση, προδιαγράφει σχεδόν με βεβαιότητα ακύρωση του νέου νόμου από το Δικαστήριο, εφόσον εγκριθεί από τη Βουλή. Υποδεικνύει ακόμα πως και ένας μόνο να προσφύγει στη Δικαιοσύνη και επιτύχει, τότε ο νόμος θα καταργηθεί αυτόματα για όλους τους επηρεαζόμενους, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως σε τέτοια περίπτωση Κυβέρνηση και Βουλή θα έχουν κάνει μια τρύπα στο νερό.

Κατά τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, τα νομοσχέδια δεν θα πρέπει να κατατεθούν επίσημα στη Βουλή, καθώς είναι προβληματικά. Την ίδια ώρα, υπενθυμίζει τις έξι προτάσεις που ετοίμασε η Ελεγκτική Υπηρεσία και προωθήθηκαν στη Βουλή, υποστηρίζοντας πως με αυτές αντιμετωπίζονται όλες οι πτυχές και στρεβλώσεις που υπάρχουν για τις πολλαπλές συντάξεις. Σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη, η προσέγγιση της Υπηρεσίας είναι σιδεροκέφαλη, καθώς ακολουθεί ακριβώς την ίδια τη μέθοδο που εφαρμόστηκε για τους δημοσίους υπαλλήλους το 2012.

Τι μας ανησυχεί στα νομοσχέδια

Η Ελεγκτική Υπηρεσία αντιλαμβανόμαστε ότι διαφωνεί με πρόνοιες των προσχεδίων των νομοσχεδίων που αφορούν τις πολλαπλές συντάξεις και την αύξηση του ορίου αφυπηρέτησης αξιωματούχων στο 65ο έτος, από 60 που είναι σήμερα. Πού επικεντρώνονται οι ανησυχίες σας;

Το 2015, με δεδομένο ότι είχε καταργηθεί το 2013 το συνταξιοδοτικό σχέδιο των δημοσίων υπαλλήλων, εμείς οι ίδιοι είχαμε εισηγηθεί πλήρη κατάργηση των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων και των βουλευτών και υπουργών. Ο Χάρης Γεωργιάδης, υπουργός Οικονομικών τότε, μας απάντησε ότι για τους δημοσίους υπαλλήλους θα εισαγόταν νέο σχέδιο, κάτι που όντως έγινε το 2022. Άρα, αυτό το επιχείρημά μας όντως εξέλειπε. Επίσης, μας είχε αναφέρει ότι πλείστα των κοινοβουλίων των ευρωπαϊκών κρατών διατηρούν επαγγελματικά σχέδια σύνταξης. Αυτά για την ιστορία.

Επανέρχομαι τώρα στο ερώτημα σας. Εμείς, λοιπόν, δεν έχουμε εισηγηθεί τώρα κατάργηση του σχεδίου επαγγελματικής σύνταξης των κρατικών αξιωματούχων, ούτε και αντικατάστασή του από ένα γενναιόδωρο σχέδιο φιλοδωρήματος, εφάπαξ, κατά την αποχώρηση. Αυτό που εισηγηθήκαμε είναι η ρύθμιση του προκλητικού φαινομένου ταυτόχρονης καταβολής δύο ή περισσοτέρων συντάξεων, ταυτόχρονης καταβολής μισθού και σύνταξης, καταβολής σύνταξης στην ηλικία των 40 ή 45 σε δημόσιο υπάλληλο που αναλαμβάνει δημόσιο αξίωμα, και καταβολής σύνταξης στους υπουργούς, βουλευτές και δημάρχους στην ηλικία των 60 ετών.

Αυτό που μας ανησυχεί με τα νέα νομοσχέδια είναι ότι, πρώτον, δεν επιλύουν όλες τις στρεβλώσεις και, δεύτερον, δεν αγγίζουν καθόλου τους υφιστάμενους αξιωματούχους, ακόμη και για τη θητεία τους από τούδε και στο εξής ή για επόμενες θητείες τους στο ίδιο αξίωμα.

Ειδικά, για το θέμα της μετάθεσης της ηλικίας καταβολής της σύνταξης στο 65ο έτος για τους υπηρετούντες και για τους πρώην αξιωματούχους, από τα 60 που είναι, φυσικά συμφωνούμε ότι πρόκειται για στρέβλωση που θα πρέπει να αρθεί. Η ανησυχία μας είναι ότι, με τον τρόπο που επιχειρεί να το λύσει η Κυβέρνηση, προδιαγράφει σχεδόν με βεβαιότητα ακύρωσή του από το δικαστήριο. Εκτός εάν το ζητούμενο είναι αυτό. Να κάνουμε τώρα μια κίνηση εντυπωσιασμού και μετά να πούμε ότι φταίνε τα κακά δικαστήρια που ακύρωσαν τον νόμο.

Σε σχέση με το νομοσχέδιο με τις πολλαπλές συντάξεις, βάσει των υπολογισμών που έκανε η Υπηρεσία, φαίνεται πως τα εφάπαξ, τα οποία στις περισσότερες κατηγορίες είναι αυξημένα, θα αποτελέσουν ουσιαστικά προπληρωμή συντάξεων που θα λάμβαναν; Υπάρχει λόγος να δοθεί κάποιου είδους αποζημίωση για την κατάργηση μιας ειδικής σύνταξης για την περίοδο υπηρεσίας ενός αξιωματούχου;

Αυτό θα πρέπει να το απαντήσει η Κυβέρνηση που σκέφτηκε αυτή τη ρύθμιση αλλά δεν σκέφτηκε να θέσει άνω όριο στο εφάπαξ που θα δικαιούται κάποιος. Σήμερα, ο Πρόεδρος παίρνει την ίδια σύνταξη και το ίδιο εφάπαξ, είτε μία είτε δύο θητείες υπηρετήσει. Στους βουλευτές και υπουργούς υπάρχει μάξιμουμ σύνταξη και εφάπαξ για δύο θητείες.

Περιουσιακό στοιχείο η σύνταξη

Γιατί θεωρείτε πως το νομοσχέδιο για συνταξιοδότηση των αξιωματούχων στο 65ο έτος είναι αντισυνταγματικό; Βάσει της κυβερνητικής πρότασης, όσοι είναι βουλευτές και κρατικοί αξιωματούχοι και θα είναι όταν θα ψηφιστεί ο νόμος άνω των 60 ετών δεν επηρεάζονται;

Σκεφτείτε ένα πρώην υπουργό που υπηρέτησε 10 χρόνια και σήμερα είναι 57 ή 58 χρονών. Έχω στο μυαλό μου σίγουρα μία τέτοια περίπτωση. Όταν υπηρετούσε στο αξίωμα του υπουργού και θεμελίωνε τη σύνταξη, οι όροι ήταν ότι θα πάρει τη σύνταξη στα 60 του. Αυτό είναι πλέον περιουσιακό στοιχείο. Το Ανώτατο Δικαστήριο ήταν πολύ σαφές στον κανόνα που ισχύει. Διαβάζω επί λέξει από την απόφαση στην υπόθεση Αυγουστή: «Η προσδοκία απόκτησης αξίωσης για σύνταξη, γεννάται κατά τον χρόνο της πρόσληψης, συνιστά, εν δυνάμει, ιδιοκτησία και αποκρυσταλλώνεται ως ιδιοκτησιακό δικαίωμα με τη συμπλήρωση συντάξιμης υπηρεσίας σε συντάξιμη θέση».

Για αυτό, εφόσον ο πρώην υπουργός έχει συμπληρώσει τη συντάξιμη υπηρεσία και το ιδιοκτησιακό του δικαίωμα έχει αποκρυσταλλωθεί, μου φαίνεται προφανές ότι δεν μπορούμε να του υφαρπάξουμε αυτό το περιουσιακό δικαίωμα. Η σύνταξη ενός υπουργού με 10 χρόνια θητεία είναι περίπου €50.000 ετησίως. Για πέντε χρόνια, από το 60ο στο 65ο, μιλάμε για €250.000. Του παίρνουμε περιουσιακό στοιχείο αξίας €250.000 με ένα νόμο. Αυτό δεν πιστεύω να είναι επιτρεπτό. Η ίδια λογική ισχύει για όλους, πρώην και νυν, για όση υπηρεσία έχουν ήδη δουλέψει μέχρι σήμερα και είναι κάτω των 60 χρονών σήμερα. Αυτοί είναι δεκάδες. Ένας να βρεθεί να πάει στο δικαστήριο και να πετύχει ακύρωση του νόμου, αυτόματα θα ακυρωθεί για όλους. Άρα, θα έχουμε κάνει μία τρύπα στο νερό.

Εκτιμάτε ότι, όπως έχουν τα προσχέδια της Κυβέρνησης, θα εγκριθούν, δεδομένου πως οι νομοθέτες φαίνεται να επηρεάζονται αρνητικά από τις νέες ρυθμίσεις;

Όπως έχουν τα δύο νομοσχέδια, πιστεύω ότι δεν πρέπει καν να κατατεθούν στην Βουλή από την Κυβέρνηση, αφού είναι προβληματικά.

Οι προτάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για συντάξεις αξιωματούχων

Τον περασμένο Νοέμβριο, κ. Μιχαηλίδη, η Ελεγκτική Υπηρεσία ετοίμασε έξι «νομοσχέδια» για ρύθμιση του ζητήματος των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων των κρατικών αξιωματούχων. Τι προβλέπουν οι προτάσεις σας; Μπορούν να εγκριθούν και να ισχύσουν με απόφαση της Βουλής, χωρίς να συμφωνεί η Κυβέρνηση;

Νομοσχέδια ετοιμάζει η εκτελεστική εξουσία και προτάσεις νόμου οι βουλευτές. Εμείς υποβάλλουμε συστάσεις. Απλώς η σύσταση μας, αντί να είναι θεωρητική, της δώσαμε τη μορφή κειμένων που θα μπορούσαν να γίνουν προτάσεις νόμου. Η Πρόεδρος της Βουλής είδε τότε πολύ θετικά την πρωτοβουλία μας και είχε δώσει οδηγίες στις Υπηρεσίες της Βουλής να συνεργαστούν μαζί μας, ώστε τα κείμενα ακριβώς να είναι έτοιμα προς ψήφιση. Αυτό φυσικά δεν θα το πούμε εμείς. Θα το αποφασίσει η κυρίαρχη Βουλή.

Πρώτα από όλα, θα πρέπει κάποιος ή κάποιοι βουλευτές να αποφασίσουν να τα καταθέσουν ως προτάσεις νόμου. Από εκεί και πέρα, η Βουλή θα αποφασίσει κατά πλειοψηφία, με βάση την κανονική διαδικασία ψήφισης προτάσεων νόμου.

Ας πούμε τώρα ότι η Βουλή τα ψηφίσει και γίνουν νόμος στις 30.4.2024. Τότε, με βάση τη ρύθμιση που εμείς προτείνουμε:

(α)      Η σύνταξη που θα κερδηθεί από τους υπουργούς, υφυπουργούς, βουλευτές και δημάρχους από την 1.5.2024 και μετέπειτα, θα καταβάλλεται στο 65ο έτος της ηλικίας τους. Αυτή που θεμελιώθηκε προ της ημερομηνίας αυτής θα καταβάλλεται στο 60ό έτος, όπως προβλέπει σήμερα η νομοθεσία.

(β)      Οποιοσδήποτε αφυπηρετεί από δημόσιο αξίωμα ή θέση μετά την 1.5.2024 και αναλαμβάνει άλλο δημόσιο αξίωμα ή θέση στην Κύπρο ή σε θεσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η καταβολή της σύνταξης του που θα έχει κερδηθεί μετά την 1.5.2024 θα αναστέλλεται.

Για πρόσωπα που λαμβάνουν σύνταξη λόγω υπηρεσίας στα αξιώματα του Προέδρου της Δημοκρατίας, Προέδρου της Βουλής, Υπουργού, Υφυπουργού και Βουλευτή, ήδη προβλέπεται στη νομοθεσία ότι αυτή αναστέλλεται αν διοριστούν σε άλλο δημόσιο αξίωμα ή θέση στην Κύπρο και αυτό αφορά και σύνταξη που θεμελίωσαν προ της 1.5.2024 στο αξίωμα αυτό. Θυμίζω αυτή είναι η πρόνοια που παράνομα αγνοεί ο Γενικός Λογιστής, διενεργώντας παράνομες πληρωμές.

(γ)      Εισάγεται ανώτατο όριο σύνταξης σε περίπτωση υπηρεσίας σε περισσότερα του ενός αξιώματα ή θέσεις στη Δημοκρατία, ώστε η σύνταξη αθροιστικά από όλα τα αξιώματα και θέσεις που θα κερδίζεται μετά την 1.5.2024 να μην υπερβαίνει το όριο των 2/3 των υψηλότερων απολαβών. Τυχόν σύνταξη που έχει θεμελιωθεί προηγουμένως δεν επηρεάζεται και θα καταβάλλεται επιπρόσθετα.

Όπως αντιλαμβάνεστε, τα δικά μας κείμενα ρυθμίζουν όλες τις στρεβλώσεις που σας είπα προηγουμένως.

Δεδομένων των συνταγματικών σκοπέλων που υπάρχουν για ρύθμιση του ζητήματος, εξαιτίας προηγούμενων δικαστικών αποφάσεων, πιστεύετε πως οι δικές σας προτάσεις είναι νομικά θωρακισμένες και μπορούν να αντιμετωπίσουν μελλοντικές προσφυγές επηρεαζόμενων στη δικαιοσύνη;   

Η δική μας προσέγγιση ακολουθεί ακριβώς την ίδια τη μέθοδο που εφαρμόστηκε για τους δημοσίους υπαλλήλους το 2012. Θυμίζω ότι τότε, στους υπηρετούντες δημόσιους υπαλλήλους, κλείδωσαν τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που είχαν θεμελιώσει στις 31.12.2012, ενώ για την υπηρεσία τους από 1.1.2013 η σύνταξη και το εφάπαξ μειώθηκαν, και ο χρόνος καταβολής σε περίπτωση πρόωρης αφυπηρέτησης μετατέθηκε από το 55ο στο 60ό έτος της ηλικίας. Αυτή η ρύθμιση κρίθηκε ως καθόλα συνταγματική και μάλιστα στις 19.3.2024, δηλαδή πρόσφατα, τούτο επικυρώθηκε από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο. Άρα, αυτή η ρύθμιση είναι σιδεροκέφαλη. Αυτή τη ρύθμιση εισηγούμαστε εμείς και θεωρούμε ότι τα δικά μας κείμενα παραμένουν ως επιλογή για τους βουλευτές εάν προκρίνουν τη ρύθμιση του θέματος και την άρση όλων των στρεβλώσεων. Μάλιστα, η Βουλή γνωρίζει ότι τα δικά μας κείμενα είναι ελεγμένα από τις Υπηρεσίες της ίδιας της Βουλής.