Σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για την απόκτηση στέγης, κυρίως από νέα ζευγάρια, η προώθηση πολιτικών που στόχο έχουν την αύξηση των παρεχόμενων ευκαιριών αλλά και την ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών έχει τη σημασία της. Ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου βάζει ψηλά στις κυβερνητικές προτεραιότητες την προώθηση σχεδίων για την απόκτηση ιδιόκτητης στέγης από όσο το δυνατόν περισσότερους δικαιούχους. Στη συνέντευξή του στο «Φ» αναλύσει τα κυβερνητικά σχέδια και καλεί τα νέα ζευγάρια να αξιοποιήσουν τις παρεχόμενες ευκαιρίες. Καταγράφει το αυξημένο ενδιαφέρον που υπάρχει και δεν αποκλείει αύξηση των δικαιούχων και διαβουλεύσεις με το Υπουργείο Οικονομικών προς κάλυψη του οικονομικού σκέλους. Ο ΥΠΕΣ δεν κρύβει τη σημασία που αποδίδει η κυβέρνηση στην προσπάθεια της για ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής προσιτής στέγης, στην οποία να ενσωματωθούν βιώσιμες στεγαστικές πολιτικές και βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών, στο πλαίσιο της κυπριακής προεδρία της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2026. Αξιολογεί την απόδοση των ΕΟΑ και αποτιμά θετικά τη νέα πρακτική αδειοδοτήσεων.
– Έχετε εξαγγείλει μια ολοκληρωμένη πολιτική για διαχείριση του στεγαστικού, όμως δεν είδαμε μέχρι σήμερα διαφοροποίηση των δεδομένων στην αγορά, όσον αφορά τη ζήτηση και τις τιμές.
-Το στεγαστικό είναι ένα πολυσύνθετο ζήτημα που απασχολεί όλη την Ευρώπη. Επηρεάζεται από απρόβλεπτους ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες, όπως πολεμικές συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή, αύξηση του κατασκευαστικού κόστους, αύξηση επιτοκίων, δυσκολία δανεισμού κ.ά.. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις και δεν μπορεί να επιλυθεί από τη μια μέρα στην άλλη, εφόσον μιλάμε για σχέδια που αφορούν τη χρηματοδότηση, σχεδιασμό και ανέγερση μονάδων. Ωστόσο, είμαστε αποφασισμένοι να δώσουμε επαρκείς λύσεις. Η ολοκληρωμένη πολιτική που σχεδιάσαμε στοχεύει σε δύο άξονες: Αφενός, στην αύξηση του στεγαστικού αποθέματος και αφετέρου στην ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών στη βάση κοινωνικό-οικονομικών κριτηρίων. Παρακολουθούμε συνεχώς την εξέλιξη των Σχεδίων, μελετούμε σχόλια και εισηγήσεις που λαμβάνουμε από πολίτες και φορείς της αγοράς και όπου κρίνουμε σκόπιμο επιφέρουμε αλλαγές που διευκολύνουν και εξυπηρετούν περισσότερους δικαιούχους.
– Είστε ικανοποιημένος από τον βαθμό ανταπόκρισης των πολιτών στα στεγαστικά προγράμματα της κυβέρνησης;
–Υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον τόσο για τα έργα του ΚΟΑΓ όσο και για τα άλλα στεγαστικά σχέδια που υλοποιούμε. Ενδεικτικά να σας αναφέρω ότι για το σχέδιο κάτω των 41 υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον, ιδιαίτερα μετά τις βελτιώσεις που επιφέραμε πρόσφατα. Μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί γύρω στις 600 αιτήσεις και έχουν ήδη εγκριθεί 152. Το σχέδιο λήγει 30 Νοεμβρίου και καλώ και με αυτή την ευκαιρία νεαρά άτομα ή ζευγάρια να μελετήσουν τους όρους και εάν είναι δικαιούχοι να το αξιοποιήσουν. Θέλω να θυμίσω ότι η χορηγία κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €50.000 αναλόγως της σύνθεσης και των εισοδημάτων της οικογένειας. Το σχέδιο αφορά συνολικά 400 αιτήσεις, όμως πρόσθεσή μας είναι, σε περίπτωση που υπάρξει αυξημένο ενδιαφέρον και εγκριθούν περισσότερες αιτήσεις, να εξευρεθούν οι πόροι, σε συνεργασία και με το Υπουργείο Οικονομικών, για να αυξήσουμε τον αριθμό των δικαιούχων.
– Τα υπόλοιπα σχέδια;
-Αυξημένο ενδιαφέρον υπάρχει και για αναθεωρημένα πολεοδομικά κίνητρα και το Σχέδιο Build to Rent, μέσα από τα οποία επιδιώκεται η αύξηση του στεγαστικού αποθέματος στην ολότητά του, με έμφαση στην παραγωγή προσιτών κατοικιών. Με βάση το ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί μέχρι στιγμής από επαγγελματίες ανάπτυξης γης για αξιοποίηση των πολεοδομικών κινήτρων με την παραχώρηση αυξημένου συντελεστή δόμησης 25%-45% του υφιστάμενου, εκτιμάται ότι την επόμενη τριετία θα παραχθούν πέραν των 1.900 οικιστικών μονάδων, μέρος των οποίων θα διατεθεί στην αγορά προσιτής κατοικίας, ενώ θα εισρεύσουν στο Ειδικό Ταμείο Προσιτής Στέγης του ΚΟΑΓ σχεδόν €9 εκατ. από το δικαίωμα εξαγοράς του συντελεστή δόμησης. Επίσης, μας χαροποιεί ιδιαίτερα η ανταπόκριση που υπάρχει για τα Στεγαστικά Σχέδια ακριτικών, ορεινών και μειονεκτικών περιοχών και συγκεκριμένων περιοχών της υπαίθρου. Αρκετές κοινότητες έχουν επωφεληθεί με την εγκατάσταση σε αυτά νεαρών οικογενειών, σε βαθμό που κάποιες να διεκδικούν ήδη τη δημιουργία ή επέκταση σχολικών μονάδων.
– Πάντα θα υπάρχουν πολίτες που ενώ χρειάζονται στέγη δεν είναι σε θέση να αγοράσουν, είτε λόγω μειωμένων εισοδημάτων είτε λόγω δυσκολίας δανεισμού.
-Έχετε απόλυτο δίκαιο, γι’ αυτό ο Κυπριακός Οργανισμός Αναπτύξεως Γης, τον οποίο έχουμε αναβαθμίσει τα τελευταία χρόνια σε εκτελεστικό βραχίονα της στεγαστικής πολιτικής του κράτους, σχεδιάζει έργα για προσιτό ενοίκιο, το οποίο είναι πολύ χαμηλότερο από τα ενοίκια που επικρατούν στην αγορά. Πρόσφατα άρχισαν οι εργασίες για το μεγάλο έργο της Λεμεσού που αφορά σε πρώτη φάση την κατασκευή 138 μονάδων που θα διατεθούν με προσιτό ενοίκιο, ενώ μόλις πριν από δύο εβδομάδες το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε ποσό €12 εκατομμυρίων για ανέγερση 54 διαμερισμάτων στον Στρόβολο τα οποία επίσης θα διατεθούν σε δικαιούχους του ΚΟΑΓ με προσιτό ενοίκιο.
– Τι προέκυψε από την πρόσφατη συνάντησή σας με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας και Στέγασης;
–Διαπίστωσα το αυξημένο ενδιαφέρον του Επιτρόπου Dan Jorgensen για το ζήτημα της στέγασης το οποίο η Ε.Ε. αντιμετωπίζει ως ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί συντονισμένες ενέργειες. Ενημέρωσα τον Επίτροπο για την πρόθεση της Κυβέρνησης να προωθήσει ως θέμα προτεραιότητας, κατά την Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. το πρώτο εξάμηνο του 2026, την ανάγκη ανάπτυξης μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής προσιτής στέγης, στην οποία να ενσωματωθούν βιώσιμες στεγαστικές πολιτικές και βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών. Θεωρούμε πολύ σημαντικό ορόσημο για την Κυπριακή Προεδρία την Άτυπη Υπουργική Συνάντηση που θα φιλοξενηθεί στη χώρα μας τον Μάιο του 2026, κατά την οποία θα έχουμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Οικονομικά Προσιτή Στέγη και να καθορίσουμε τον οδικό χάρτη για την περίοδο 2028-2035.
Κάποιοι ΕΟΑ ανέβασαν ρυθμούς
– Δεκαπέντε μήνες μετά την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης, είστε ικανοποιημένος από την απόδοση των ΕΟΑ στον τομέα της αδειοδότησης;
-Τους τελευταίους μήνες καταγράφεται βελτίωση, παρόλο που πρέπει να διευκρινίσω ότι δεν κινούνται όλοι οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης με τους ίδιους ρυθμούς. Θα έλεγα ότι έχουμε ΕΟΑ δύο, ίσως και τριών ταχυτήτων. Σε κάποιους Οργανισμούς υπήρξε καθυστέρηση στη στελέχωση και εκπαίδευση του προσωπικού, η συνολική εικόνα όμως σε παγκύπρια κλίμακα, είναι ότι τόσο στην έκδοση πολεοδομικών αδειών όσο και στην έκδοση αδειών οικοδομής οι ΕΟΑ ολοκληρώνουν την εξέταση περισσότερων αιτήσεων από εκείνες που παραλαμβάνουν. Συγκεκριμένα, την τριμηνία Μάιος – Ιούλιος 2025 οι αιτήσεις για πολεοδομική άδεια που διεκπεραιώθηκαν ήταν αυξημένες κατά 13% έναντι της προηγούμενης τριμηνίας και οι αιτήσεις για άδεια οικοδομής αυξημένες κατά 28%. Εάν η αυξητική αυτή τάση συνεχιστεί τους επόμενους μήνες και βελτιωθεί ακόμη περισσότερο η απόδοση όλων των ΕΟΑ, σταδιακά θα μπορέσουν να διεκπεραιώσουν και τις πολλές αιτήσεις που κληρονόμησαν από τις προηγούμενες πολεοδομικές Αρχές.
– Σε ποιο βαθμό συμβάλλει η μεταρρύθμιση της διαδικασίας αδειοδότησης που προωθήσατε;
-Σε πολύ μεγάλο βαθμό. Πιστεύω ότι πρόκειται για μια πολύ σημαντική μεταρρύθμιση τα αποτελέσματα της οποίας άρχισαν ήδη να καταγράφονται. Με το σύστημα ταχείας αδειοδότησης και άλλα 22 μέτρα που προωθήσαμε, απλοποιήσαμε και επισπεύσαμε τις διαδικασίες, αντιμετωπίζοντας χρονοβόρες και αχρείαστες γραφειοκρατικές διαδικασίες που προκαλούσαν καθυστερήσεις και μεγάλη ταλαιπωρία στους πολίτες και εμπόδιζαν την ανάπτυξη. Με την ταχεία αδειοδότηση οι άδειες για αναπτύξεις μέχρι δύο κατοικίες εκδίδονται σε 40 εργάσιμες ημέρες (20 ημέρες η πολεοδομική και 20 ημέρες η άδεια οικοδομής), ενώ για μεσαίου ρίσκου αναπτύξεις, δηλαδή πολυκατοικίες μέχρι τέσσερις ορόφους, ένα υπόγειο και 20 διαμερίσματα ή 12 σπίτια σε σειρά, οι άδειες εκδίδονται σε συνολικά 80 εργάσιμες μέρες.
– Ποιο ποσοστό αναπτύξεων αφορούν αυτές οι κατηγορίες και τι γίνεται με τις μεγάλες αναπτύξεις;
-Οι δύο αυτές κατηγορίες – χαμηλού και μεσαίου ρίσκου – αφορούν περίπου το 50% της ανάπτυξης. Ενδεικτικά αναφέρω ότι από την ημέρα εφαρμογής της ταχείας διαδικασίας, για αναπτύξεις χαμηλού ρίσκου υποβλήθηκαν 1.368 αιτήσεις από τις οποίες ολοκληρώθηκε ήδη η εξέταση των 868 και για αναπτύξεις μεσαίου ρίσκου, η ταχεία αδειοδότηση των οποίων ξεκίνησε μόλις τον Απρίλιο, υποβλήθηκαν μέχρι σήμερα 323 αιτήσεις και ολοκληρώθηκε η εξέταση 217. Για τις υπόλοιπες αιτήσεις δεν έχει παρέλθει ακόμη η περίοδος των 40 και 80 εργάσιμων ημερών αντιστοίχως. Η αλλαγή αυτή, δεν περιορίζει μόνο τη γραφειοκρατία και την ταλαιπωρία των πολιτών, πιστεύω ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη, αλλά και στην αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος, αφού επισπεύδεται η είσοδος στην αγορά νέων μονάδων. Για τις μεγαλύτερες αναπτύξεις, αν και δεν προωθούνται κάποιες αλλαγές στην παρούσα φάση, πιστεύω ότι κι εκεί θα υπάρξει όφελος λόγω της εξοικονόμησης ανθρώπινων πόρων από τις δύο πρώτες κατηγορίες.
– Μήπως όμως αυτή η επίσπευση γίνεται σε βάρος της ασφάλειας και του ελέγχου των οικοδομών;
-Είναι ακριβώς το αντίθετο που συμβαίνει από αυτό που λέτε. Με τη νέα διαδικασία ο έλεγχος ενισχύεται με τον αυτοέλεγχο των μελετητών και τους επιτόπιους ελέγχους από αρμόδιους λειτουργούς. Με τη νέα διαδικασία η ευθύνη για την πληρότητα και κυρίως την ορθότητα της αίτησης μεταφέρεται στους ιδιώτες μελετητές, κάτι που αποτελούσε εδώ και πολλά χρόνια εισήγηση του ΕΤΕΚ. Έτσι, ο έλεγχος, που μέχρι πρότινος γινόταν επί των σχεδίων, μεταφέρεται στα εργοτάξια, ακριβώς για να ελέγχεται και να διασφαλίζεται ότι αυτό που χτίζεται συνάδει με τα σχέδια που έχουν εγκριθεί. Με αυτό τον τρόπο θα εντοπίζονται έγκαιρα φαινόμενα αυθαιρεσιών, διασφαλίζοντας τη νομιμότητα και την καλύτερη ποιότητα της ανάπτυξης.
Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας: Στόχος ο αποτελεσματικότερος και αποδοτικότερος τρόπος διαχείρισης κρίσεων
– Μήπως οι προχθεσινές ανακοινώσεις για μεταφορά της Πυροσβεστικής και του προσωπικού πυρόσβεσης του Τμήματος Δασών στο Υπουργείο Εσωτερικών, είναι μια βεβιασμένη κίνηση λόγω της πίεσης που ασκήθηκε μετά την καταστροφική πυρκαγιάστη Λεμεσό;
-Κάθε άλλο. Η Κυβέρνηση ήδη από τον Οκτώβριο του 2023, αποφάσισε τη μεταρρύθμιση του εθνικού πλαισίου διαχείρισης εκτάκτων αναγκών και αντιμετώπισης κρίσεων, με τη δημιουργία Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Στόχος αυτής της απόφασης ήταν ο αποτελεσματικότερος και αποδοτικότερος τρόπος διαχείρισης και αντιμετώπισής τους, στο πρότυπο ευρωπαϊκών και διεθνών πρακτικών. Θέλω να σας θυμίσω ότι στο πλάισιο αυτό υποβλήθηκε και εγκρίθηκε πρόταση από τη Διεύθυνση Μεταρρυθμίσεων (DG REFORM) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για χρηματοδότηση του έργου «Μεταρρύθμιση, ανάπτυξη και ενίσχυση του συστήματος πολιτικής προστασίας στην Κύπρο, το οποίο υλοποιείται από το Γαλλικό Οργανισμό Expertise France. Στη βάση των συστάσεων Έκθεσης που μας υπέβαλε ο Expertise France, εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο, στις 4 Ιουνίου 2025, δηλαδή πριν την πυρκαγιά στη Λεμεσό, η ανάπτυξη Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και η ετοιμασία του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου και η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Πολιτικής Άμυνας.
– Αναλαμβάνετε ένα δύσκολο έργο. Είστε σύμφωνος με αυτή τη μεταφορά στο Υπουργείο σας;
–Προφανώς είμαι σύμφωνος. Είναι το Υπουργείο Εσωτερικών που «έτρεξε» τις διαδικασίες που περιγράφονται πιο πάνω και υπέβαλε στο Υπουργικό την πρόταση που εγκρίθηκε την Τετάρτη.
–Ποια θα είναι η δομή του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας;
-Πέραν αυτών που ανέφερα, σε επόμενο στάδιο, θα δημιουργηθούν δύο σημαντικές θέσεις, η θέση Γενικού Διευθυντή Πολιτικής Προστασίας στο Υπουργείο Εσωτερικών, για εποπτεία όλων των υπηρεσιών που θα μεταφερθούν στο Υπουργείο και της Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας και η θέση Εθνικού Συντονιστή για καταστάσεις κρίσεων, η οποία θα πληρωθεί από εμπειρογνώμονα που θα διορίσει το Υπουργικό Συμβούλιο. Επίσης όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες θα κληθούν να επικαιροποιήσουν τα επηρεαζόμενα Επιχειρησιακά Σχέδια, ώστε να συνάδουν με τον Εθνικό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας.
Ανασχηματισμός – Προεδρικές:
Κρινόμαστε για το έργο μας όχι από τις δημοσκοπήσεις
– Είστε από τους υπουργούς που καταγράφετε ψηλές επιδόσεις στις δημοσκοπήσεις. Άρα είστε εξ εκείνων που αισθάνονται μια «ασφάλεια» ως προς την παραμονή στο σχήμα σε ένα ενδεχόμενο ανασχηματισμό;
-Πιστεύω ότι πρέπει να κρινόμαστε για το έργο που επιτελούμε και όχι από τη δημοφιλία μας ή τα ευρήματα δημοσκοπήσεων. Προσωπικά θέλω οι πολίτες να με κρίνουν για τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχουμε επιφέρει – μεταξύ άλλων – στο σύστημα αδειοδότησης της ανάπτυξης, στη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, για τη στεγαστική πολιτική που εφαρμόζουμε, για τις ενέργειες που κάναμε στο μεταναστευτικό πριν τη δημιουργία του Υφυπουργείου…
– Αυτά σας κάνουν να αισθάνεστε «ασφαλής» σε ένα ενδεχόμενο ανασχηματισμό;
-Δεν πιστεύω ότι οποιοσδήποτε Υπουργός μπορεί να αισθάνεται στη διάρκεια της θητείας του ασφαλής. Όχι μόνο γιατί η πολλή σιγουριά και αυτοπεποίθηση μπορεί να οδηγήσει σε φαινόμενα ή τάσεις αλαζονείας, αλλά κυρίως γιατί καθημερινά διαχειριζόμαστε δεκάδες ζητήματα που επηρεάζουν την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των πολιτών, με πολλές ανατροπές και απρόβλεπτες εξελίξεις. Από την άλλη, ούτε η συνεχής ανασφάλεια για την παραμονή μας στο κυβερνητικό σχήμα είναι καλός σύμβουλος. Εάν η έγνοια και η προτεραιότητά μας είναι αυτή, μάλλον δεν θα κάνουμε εκείνα για τα οποία μας εμπιστεύθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και αναμένουν από εμάς οι πολίτες.
– Προφανώς αυτά τα μάθατε με τον δύσκολο τρόπο στη διάρκεια της θητείας σας στο Υπουργείο Υγείας.
-Πράγματι, η θητεία στο Υπουργείο Υγείας, με την τεράστια προσπάθεια που καταβάλαμε για εφαρμογή του ΓΕΣΥ αλλά κυρίως για τη διαχείριση της πανδημίας, στη διάρκεια της οποίας τα δεδομένα άλλαζαν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και έπρεπε να λαμβάνουμε καθημερινά πολύ δύσκολες αποφάσεις, με δίδαξε ότι δεν μπορεί κάποιος που κατέχει Υπουργικό αξίωμα να επαναπαύεται. Και στο Υπουργείο Εσωτερικών όμως είναι συνεχείς οι προκλήσεις. Εκείνο που θέλω να καταστήσω σαφές είναι ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης μας εμπιστεύθηκε για να υλοποιήσουμε τις μεταρρυθμίσεις και το πρόγραμμα διακυβέρνησης που ο ίδιος έθεσε ενώπιον των πολιτών και εξελέγη. Είμαστε Υπουργοί, στηρίζουμε τον Πρόεδρο και το πρόγραμμά του και εργαζόμαστε για να το υλοποιήσουμε. Οτιδήποτε άλλο πέραν αυτού, μας αποπροσανατολίζει από τον στόχο.
– Τι απαντάτε σε όσους λεν ότι μπορεί να είστε προεδρικός υποψήφιος για το 2028;
-Η προηγούμενη μου απάντηση καλύπτει πλήρως και αυτό το ερώτημα.
