Τους οκτώ άξονες της κυπριακής εξωτερικής πολιτικής ανέλυσε ενώπιον της επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, κατά την εξέταση του προϋπολογισμού του υπουργείου Εξωτερικών για το έτος 2026. Στόχος παραμένει η μεγέθυνση του διπλωματικού αποτυπώματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρά το γεγονός ότι το ΥΠΕΞ παραμένει ο φτωχός συγγενής του κρατικού προϋπολογισμού, κάτι που υπογραμμίστηκε από τα μέλη της Επιτροπής.
Οι συνθήκες μέσα στις οποίες λειτουργεί το κυπριακό ΥΠΕΞ είναι λίγο ή πολύ γνωστές: Διαρκής κρίση και υπό υπαρξιακή απειλή. Η δρομολόγηση της εξωτερικής πολιτικής δρομολογήθηκε, σύμφωνα με τον Κ. Κόμπο, στη βάση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας: 1. Γεωγραφική θέση, 2. Συμμετοχή ως κράτος-μέλος στην ΕΕ, 3. Άριστες σχέσεις με τα κράτη της περιοχής.
Οι οκτώ άξονες που καθορίζουν τους στόχους
Ενημερώνοντας τη Βουλή ο Κ. Κόμπος αναφέρθηκε στους οκτώ άξονες της εξωτερικής πολιτικής παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα του τελευταίου έτους:
1. Η προστασία, με κάθε κόστος, της Κυπριακής Δημοκρατίας: Αντιμετωπίστηκαν οι συνεχείς και κλιμακούμενες προσπάθειες αναβάθμισης του παράνομου μορφώματος, στον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙΣ), στον Οργανισμό Τουρκογενών Κρατών (ΟΤΚ), στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Ως προς τον ΟΤΚ, ο κ. Κόμπος παρέπεμψε στην τουρκική αντίδραση σε ό,τι αφορά τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων με χώρες της Κεντρικής Ασίας: Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν.
2. Η δημιουργία συνθηκών επωφελών για την επανένωση: Σε σχέση με το Κυπριακό κατέγραψε τον διορισμό προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ ΟΗΕ «κατόπιν δικής μας εκστρατείας και προσπαθειών» όπως και τον διορισμό του Γιοχάνες Χαν από πλευράς ΕΕ. Σημείωσε τις πολυμερείς σε Γενεύη και Νέα Υόρκη.
3. Η προσήλωση στον δυτικόστροφο προσανατολισμό μας και η εδραίωση της σχέσης με τις ΗΠΑ: Μετά από 28 χρόνια επίσκεψη Κύπριου Προέδρου στον Λευκό Οίκο, παράταση της άρσης του εμπάργκο όπλων με την υπερψήφιση από επιτροπές Εξωτερικών, Βουλής (18/9) και Γερουσίας (22/10) τροποποίηση για επέκταση άρσης ρήτρας εμπάργκο από 1 σε 5 χρόνια, αμυντική συνεργασία (Προγράμματα EDA και FMS) και σ’ ό,τι αφορά στο Visa Waiver ο ΥΠΕΞ σημείωσε ότι το θέμα βρίσκεται στον Λευκό Οίκο για τις τελικές αποφάσεις.
4. Η σταθερή εμβάθυνση των ήδη εξαίρετων σχέσεων με κράτη της περιοχής μας: Σε ό,τι αφορά στην πρωτοβουλία του «ΑΜΑΛΘΕΙΑ», σημείωσε ότι έχει πριν από λίγες ημέρες αναχωρήσει ένα ακόμη φορτίο στα πλαίσια της εφαρμογής του Θαλάσσιου Ανθρωπιστικού Διαδρόμου, σε συνεργασία με τα ΗΑΕ και με τη UNOPS, και άλλους διεθνείς εταίρους, καθώς και με κράτη-μέλη της ΕΕ. Σημείωσε ότι μέσω των πρωτοβουλιών διασφαλίστηκε η παρουσία της Κύπρου στη διάσκεψη για τη Γάζα στο Σαρμ ελ Σέιχ.
5. Στρατηγική αναβάθμιση των σχέσεων με το ΗΒ και τη Γαλλία: Σύμφωνα με τον ΥΠΕΞ η δυναμική των σχέσεων με το ΗΒ συνεχίζεται στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου, αποτέλεσμα του οποίου, η πραγματοποίηση της πρώτης επίσκεψης Βρετανού Π/Θ στην Κύπρο από το 1971. Με τη Γαλλία τέθηκαν οι βάσεις για νέα ενισχυμένη στρατηγική εταιρική συμφωνία, η οποία θα υπογραφεί από τους Προέδρους ΚΔ και Γαλλίας.
6. Η διαρκής εξωστρέφεια και διπλωματική κινητικότητα για εξυπηρέτηση συμφερόντων της ΚΔ: Καλλιεργούνται και αναπτύσσονται σχέσεις με ισχυρές και με δυναμική χώρες της Ασίας, όπως η Ινδία και με χώρες της Κεντρικής Ασίας όπως το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν.
7. Προσανατολισμός της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αφρική – Ενίσχυση Διμερών Σχέσεων: Πέραν από τις επισκέψεις που πραγματοποίησε ο ΥΠΕΞ, η ΚΔ έχει δρομολογήσει την εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων με τέσσερα αφρικανικά κράτη (Σομαλία, Τζιμπουτί, Κονγκό και Κεντροαφρικανική Δημοκρατία) που κατέχουν στρατηγική σημασία στον γεωπολιτικό χάρτη της ηπείρου.
8. Διπλωματία μέσω Ανθρωπιστικής και Αναπτυξιακής Βοήθειας – CyprusAid: Η Κύπρος εφαρμόζει ήπια αλλά ουσιαστική διπλωματία, αξιοποιώντας την Αναπτυξιακή και Ανθρωπιστική Βοήθεια μέσω του αναθεωρημένου εργαλείου που προσφέρει το Cyprus Aid.
Ο «φτωχός συγγενής»
Όλα τα πιο πάνω το ΥΠΕΞ προσπαθεί να τα πετύχει μέσα από 59 διπλωματικές αποστολές και 202 διπλωμάτες από σύνολο 675 προσωπικό. Ο προϋπολογισμός του υπουργείου Εξωτερικών για το 2026 ανέρχεται σε €131.734.795. Όπως ανέφερε ο κ. Κόμπος, συγκριτικά με τους προϋπολογισμούς των προηγούμενων ετών από το 2023, υπάρχει αύξηση του προϋπολογισμού του Υπουργείου κατά 28%. Οι δεσμευτικές δαπάνες ανέρχονται στο 85,3% ή €112,4 εκ. του συνόλου του προϋπολογισμού. Οι μη δεσμευτικές δαπάνες ανέρχονται μόλις στο 14,7% ή €19,3 εκ., από τις οποίες 6,6% ή €8,7 εκ. αφορούν λειτουργικά έξοδα της Διοίκησης (Κέντρου) και των Διπλωματικών Αποστολών.
Οι παρεμβάσεις των βουλευτών
Στις παρεμβάσεις τους οι βουλευτές στάθηκαν στον χαμηλό προϋπολογισμό του ΥΠΕΞ και δήλωσαν έτοιμοι να στηρίξουν κάθε προσπάθεια για ενίσχυσή του.
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χάρης Γεωργιάδης, εξέφρασε ικανοποίηση γιατί, όπως είπε, ο προσανατολισμός της εξωτερικής πολιτικής της Κυβέρνησης είναι σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμισμένος με τη διαχρονική πολιτική του ΔΗΣΥ και με την εξωτερική πολιτική της προηγούμενης Κυβέρνησης.
Ο Γιώργος Λουκαΐδης του ΑΚΕΛ, επέκρινε τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και την Κυβέρνησή του ότι «έχει εγκαταλείψει αυτά που έλεγαν προεκλογικά για τη συνέχιση μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής» και έκανε λόγο για αντικατάστασή της από μια «μονοδιάστατη δυτικού προσανατολισμού εξωτερική πολιτική».
Η βουλευτής του ΔΗΚΟ, πρόεδρος της επιτροπής Οικονομικών, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, σημείωσε πως το κόμμα της επιθυμεί επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, για να «βελτιώσουμε ή να αλλάξουμε και να κάνουμε πρόοδο. Δεν επιθυμούμε να δεχτούμε οτιδήποτε υπάρχει χωρίς να διαπραγματευτούμε».
Ο βουλευτής της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, μεταξύ άλλων, είπε πως είναι λυπηρό το υπουργείο Εξωτερικών να έχει τον πιο χαμηλό προϋπολογισμό από όλα τα υπουργεία.
