Ένα σχέδιο δράσης έκτακτης ανάγκης έθεσε σε εφαρμογή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα που περιβάλλει τη διαδικασία κύρωσης της συμφωνίας αποχώρησης από την πλευρά του Ηνωμένου Βασιλείου. Το σενάριο για έξοδο χωρίς συμφωνία φαντάζει πιο ορατό από ποτέ.
Οι κυβερνήσεις των χωρών καλούνται να κάνουν τις προετοιμασίες τους, ενώ η Κύπρος, λόγω των έντονων οικονομικών σχέσεων που έχει με το Λονδίνο, θα επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό. Η ΕΕ εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές δημοσιεύοντας 88 ανακοινώσεις ετοιμότητας, μαζί με 3 αναλυτικές ανακοινώσεις για την ετοιμότητα για το Brexit και συνεχίζει να διεξάγει τεχνικές συζητήσεις με τα κράτη-μέλη της ΕΕ των «27» σχετικά με γενικά ζητήματα ετοιμότητας και εργασίας έκτακτης ανάγκης και σχετικά με ειδικά ζητήματα τομεακής, νομικής και διοικητικής ετοιμότητας. Ενόψει της αβεβαιότητας για τη στάση που θα κρατήσει η Βρετανία, η ΕΕ δίνει τις γενικές γραμμές γύρω από τις οποίες θα κινηθούν οι χώρες την επόμενη μέρα του άτακτου Brexit.
Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες
Αν δεν κυρωθεί η συμφωνία αποχώρησης, οι χρηματοπιστωτικοί φορείς που είναι εγκατεστημένοι στο Ηνωμένο Βασίλειο θα χάσουν, κατά την ημερομηνία αποχώρησης, το δικαίωμα να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στα κράτη-μέλη της ΕΕ των «27» βάσει των διαβατηρίων της ΕΕ στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Αφού εξέτασε τους κινδύνους που συνδέονται με την περίπτωση αποχώρησης χωρίς συμφωνία στον χρηματοπιστωτικό τομέα, και λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι για να διαφυλαχθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην ΕΕ των «27» απαιτείται μόνο ένας μικρός αριθμός μέτρων έκτακτης ανάγκης.
Τα εν λόγω μέτρα μετριάζουν τους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα αποκλειστικά στους τομείς στους οποίους οι δράσεις ετοιμότητας των φορέων της αγοράς από μόνες τους είναι σαφώς ανεπαρκείς για την αντιμετώπιση των εν λόγω κινδύνων πριν από την ημερομηνία αποχώρησης. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή εξέδωσε τις ακόλουθες πράξεις που θα εφαρμόζονται από την ημερομηνία αποχώρησης αν δεν κυρωθεί η συμφωνία αποχώρησης:
w Προσωρινή και υπό όρους απόφαση ισοδυναμίας για 12 μήνες για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει καμία διαταραχή στην κεντρική εκκαθάριση των παραγώγων. Με αυτή την απόφαση η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) θα μπορεί να αναγνωρίζει προσωρινά κεντρικούς αντισυμβαλλόμενους που είναι επί του παρόντος εγκατεστημένοι στο Ηνωμένο Βασίλειο, επιτρέποντάς τους προσωρινά να συνεχίσουν να παρέχουν υπηρεσίες στην Ένωση. Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εταιρείες της ΕΕ των «27» χρειάζονται αυτό το χρονικό περιθώριο για να βρουν απόλυτα βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις ώστε να αντικαταστήσουν τους φορείς του Ηνωμένου Βασιλείου.
w Προσωρινή και υπό όρους απόφαση ισοδυναμίας για 24 μήνες, για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει καμία διαταραχή στις υπηρεσίες που παρέχουν κεντρικά αποθετήρια τίτλων του Ηνωμένου Βασιλείου. Η απόφαση αυτή θα τους επιτρέψει να συνεχίσουν προσωρινά να παρέχουν συμβολαιογραφικές υπηρεσίες και υπηρεσίες κεντρικής διατήρησης σε φορείς της Ένωσης. Έτσι, οι φορείς της ΕΕ των «27» οι οποίοι δεν διαθέτουν επί του παρόντος άμεσα διαθέσιμη εναλλακτική λύση εντός της ΕΕ των «27» θα μπορέσουν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους βάσει του δικαίου της ΕΕ.
w Δύο κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμούς, οι οποίοι διευκολύνουν την ανανέωση, για καθορισμένο χρονικό διάστημα, ορισμένων συμβάσεων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων με αντισυμβαλλόμενο εγκατεστημένο στο Ηνωμένο Βασίλειο με σκοπό την αντικατάσταση του εν λόγω αντισυμβαλλομένου με αντισυμβαλλόμενο εγκατεστημένο στην Ένωση. Έτσι επιτρέπεται η μεταβίβαση των εν λόγω συμβάσεων σε αντισυμβαλλόμενο της ΕΕ των «27», με παράλληλη διατήρηση του καθεστώτος εξαίρεσής τους και, ως εκ τούτου, οι συμβάσεις δεν υπόκεινται στις υποχρεώσεις εκκαθάρισης και περιθωρίου ασφαλείας δυνάμει του κανονισμού για τις υποδομές των ευρωπαϊκών αγορών. Οι συμβάσεις αυτές που έχουν συναφθεί πριν από τον κανονισμό EMIR εξαιρούνται από τις απαιτήσεις του κανονισμού EMIR. Με την πράξη αυτή θα διασφαλιστεί ότι η αλλαγή του αντισυμβαλλομένου δεν συνεπάγεται αλλαγή του καθεστώτος εξαίρεσης.
Σε όλους τους τομείς των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να μετριάσουν τους κινδύνους και να διασφαλίσουν την αδιάλειπτη εξυπηρέτηση των πελατών τους. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ενημερώσουν ενεργά τους πελάτες σχετικά με τα μέτρα που έχουν λάβει και με τον τρόπο εφαρμογής τους. Από την πλευρά τους, οι πελάτες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιχειρήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου πρέπει να προετοιμαστούν για την περίπτωση στην οποία ο πάροχός τους δεν θα υπόκειται πλέον στο δίκαιο της ΕΕ.
Αεροπορικές μεταφορές
Αν δεν κυρωθεί η συμφωνία αποχώρησης, η εναέρια κυκλοφορία μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου θα διακοπεί από την ημερομηνία αποχώρησης. Η Επιτροπή ενέκρινε δύο προσωρινά μέτρα με τα οποία θα αποφευχθεί η πλήρης διακοπή της εναέριας κυκλοφορίας μεταξύ της Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου και θα διασφαλιστεί βασική συνδεσιμότητα:
w Πρόταση κανονισμού για την προσωρινή διασφάλιση, για 12 μήνες, της παροχής υπηρεσιών αεροπορικών μεταφορών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των κρατών-μελών της ΕΕ των «27», η οποία παρέχει στους αερομεταφορείς του Ηνωμένου Βασιλείου το δικαίωμα υπέρπτησης του εδάφους της Ένωσης χωρίς προσγείωση, στάσης στο έδαφος της Ένωσης για μη εμπορικούς σκοπούς, και εκτέλεσης τακτικών και έκτακτων υπηρεσιών αεροπορικής μεταφοράς επιβατών και φορτίου. Τα δικαιώματα αυτά θα χορηγηθούν με την προϋπόθεση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα παράσχει ισοδύναμα δικαιώματα στους αερομεταφορείς της Ένωσης, καθώς και ότι θα εξασφαλίσει συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού.
w Πρόταση κανονισμού σχετικά με την ασφάλεια της αεροπορίας για την προσωρινή παράταση, κατά 9 μήνες, της ισχύος ορισμένων υφιστάμενων αδειών, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ιδιαίτερη κατάσταση που επικρατεί στον τομέα της ασφάλειας της αεροπορίας, όπου ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας (EASA) μπορεί να εκδίδει ορισμένα πιστοποιητικά μόνο βάσει άδειας που έχει εκδοθεί σε τρίτη χώρα, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να εκδίδει άδειες μόνο μετά την ημερομηνία αποχώρησης, όταν θα έχει ανακτήσει την ιδιότητα του «κράτους σχεδιασμού».
Η ανάληψη δράσης έκτακτης ανάγκης είναι αναγκαία και δυνατή μόνο σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να εξασφαλιστεί το απαιτούμενο νομικό πλαίσιο για να αποφευχθεί η απότομη διακοπή των δραστηριοτήτων στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών. Δεν είναι απαραίτητο να ληφθούν πρόσθετα μέτρα σε εθνικό επίπεδο.
Η ανάληψη δράσης έκτακτης ανάγκης είναι αναγκαία και δυνατή μόνο σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να εξασφαλιστεί το απαιτούμενο νομικό πλαίσιο για να αποφευχθεί η απότομη διακοπή των δραστηριοτήτων στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών. Δεν είναι απαραίτητο να ληφθούν πρόσθετα μέτρα σε εθνικό επίπεδο.
Τελωνεία – εξαγωγές
Αν δεν κυρωθεί η συμφωνία αποχώρησης, από την ημερομηνία αποχώρησης θα εφαρμόζεται όλη η νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με τα εισαγόμενα και τα εξαγόμενα εμπορεύματα. Σε αυτήν περιλαμβάνεται η είσπραξη δασμών και φόρων και η τήρηση των διατυπώσεων και των ελέγχων που απαιτούνται από το ισχύον νομικό πλαίσιο, προκειμένου να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού.
Η δράση των κρατών-μελών εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά σημαντική. Τα κράτη-μέλη πρέπει να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να είναι σε θέση να εφαρμόζουν, από την ημερομηνία αποχώρησης σε περίπτωση που δεν κυρωθεί η συμφωνία αποχώρησης, τον ενωσιακό τελωνειακό κώδικα και τους συναφείς κανόνες για την έμμεση φορολογία σε όλες τις εισαγωγές και εξαγωγές από και προς το Ηνωμένο Βασίλειο. Θα πρέπει να χρησιμοποιούν τις υφιστάμενες δυνατότητες έκδοσης αδειών για τη χρήση μέτρων διευκόλυνσης που προβλέπονται στον ενωσιακό τελωνειακό κώδικα. Σε συναντήσεις της με τα κράτη-μέλη, η Επιτροπή έχει παράσχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις διαθέσιμες επιλογές δυνάμει του ενωσιακού τελωνειακού κώδικα.
Η Επιτροπή ενέκρινε, επίσης, το ακόλουθο τεχνικό μέτρο:
w Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό με τον οποίο συμπεριλαμβάνονται οι θάλασσες που περιβάλλουν το Ηνωμένο Βασίλειο στις διατάξεις που διέπουν τις προθεσμίες εντός των οποίων πρέπει να κατατίθενται συνοπτικές διασαφήσεις εισόδου και διασαφήσεις πριν από την αναχώρηση, πριν από την είσοδο στο τελωνειακό έδαφος της Ένωσης ή την έξοδο από αυτό.
Αν δεν κυρωθεί η συμφωνία αποχώρησης, από την ημερομηνία αποχώρησης θα απαιτούνται ειδικές άδειες για τις εξαγωγές ειδών διπλής χρήσης από την ΕΕ προς το Ηνωμένο Βασίλειο. Τα είδη διπλής χρήσης είναι εμπορεύματα, λογισμικό και τεχνολογία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο σε μη στρατιωτικές όσο και σε στρατιωτικές εφαρμογές. Η ΕΕ ελέγχει τις εξαγωγές, τη μεσιτεία και τη διαμετακόμιση ειδών διπλής χρήσης ώστε να μπορεί να συμβάλλει στην παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια και να αποτρέπει τη διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ). Οι ενωσιακές γενικές άδειες εξαγωγής επιτρέπουν τις εξαγωγές ειδών διπλής χρήσης προς ορισμένους προορισμούς, υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Προκειμένου να διευκολυνθούν οι έλεγχοι των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης προς το Ηνωμένο Βασίλειο από την ημερομηνία αποχώρησης αν δεν κυρωθεί η συμφωνία αποχώρησης και να εξασφαλιστεί η καλή λειτουργία του καθεστώτος αδειοδότησης των εξαγωγών για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ των «27», η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση κανονισμού με τον οποίο προστίθεται το Ηνωμένο Βασίλειο στον κατάλογο των χωρών για τις οποίες ισχύει σε ολόκληρη την ΕΕ ενωσιακή γενική άδεια εξαγωγής για την εξαγωγή ειδών διπλής χρήσης.
ΕΕ: Μια διαπραγματευτική φωνή ό,τι κι αν γίνει
Η ΕΕ τονίζει ότι τα κράτη-μέλη θα πρέπει να επιταχύνουν τις εργασίες τους προκειμένου να προετοιμαστούν για όλα τα σενάρια όσον αφορά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Επιτροπή καλεί επίσης τα κράτη-μέλη να απόσχουν από τη σύναψη διμερών συμφωνιών και ρυθμίσεων, καθώς και τη διεξαγωγή συνομιλιών με το Ηνωμένο Βασίλειο. «Κάτι τέτοιο θα υπονόμευε τη διαδικασία κύρωσης, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν θα ήταν συμβατό με το ενωσιακό δίκαιο και θα μπορούσε να δημιουργήσει άνισους όρους μεταξύ των κρατών-μελών.
Θα περιέπλεκε επίσης τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις της Ένωσης για τη νέα εταιρική σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο» σχολιάζει η Επιτροπή, προσθέτοντας ότι, όπως συνέβη στην περίπτωση της συμφωνίας αποχώρησης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να συνεχιστεί η ενιαία προσέγγιση όσον αφορά τις εργασίες ετοιμότητας και έκτακτης ανάγκης.