Με μόνο διαβατήριο τα τραγούδια και καπετάνισσα την Άλκηστη θα πάμε ένα μουσικό ταξίδι σ’ όλο τον κόσμο. Η αγαπημένη καλλιτέχνις, που έχει ερμηνεύσει κομμάτια σταθμούς στην ελληνική μουσική, στηρίζει ξανά το Σοφία για τα Παιδιά με μια παράσταση που κέρδισε διθυραμβικές κριτικές στην Ελλάδα.
ΚΕΝΥΑ
– Αλήθεια, τι ήταν εκείνο που περιμένατε πηγαίνοντας στην Κένυα; Είχα ανακατεμένα συναισθήματα, σκέψεις και ερωτηματικά. Αυτό το ταξίδι ξεκίνησε από μια «υπόσχεση» που έδωσα στο Σοφία για τα Παιδιά σε μια συναυλία στη Λευκωσία, όταν τα παιδιά από την Κένυα – μέσα από ένα βίντεο μου τραγούδησαν σε άπταιστα ελληνικά το «Η Σωτηρία της Ψυχής». Τι σπουδαίο Ίδρυμα! Τι κατάθεση ψυχής, τι μοναδική προσφορά ζωής κάνουν οι εθελοντές που ασχολούνται με αυτά τα παιδιά και στην Κύπρο και στην Κένυα! Όταν πήραμε την απόφαση να πάμε και ξεκίνησε η οργάνωση για το ταξίδι αυτό είχα χαρά, λαχτάρα, μελαγχολία και αγωνία αλλά και μια ακαθόριστη στεναχώρια για το τι θα συναντήσω. Ε, λοιπόν σας διαβεβαιώνω ότι όλα ήταν αλλιώς… Η πρώτη συνάντηση με αυτά τα παιδιά ήταν συγκλονιστική!
– Πρώτη φορά τραγουδήσατε σουαχίλι σε εκείνο το ταξίδι σας. Πώς αντέδρασαν τα παιδιά όταν σας άκουσαν να τραγουδάτε ένα δικό τους, παραδοσιακό κομμάτι; Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα χαμόγελά τους, τη διάχυτη χαρά και το χειροκρότημα -νομίζω επειδή μίλησα σε μια γλώσσα που καταλάβαιναν- τις φωνές τους που ενώθηκαν με τη δική μου, την απορία για το μικρόφωνο, για το πιάνο και το βιολί που έβλεπαν για πρώτη φορά. Το τραγούδι είναι τόσο όμορφο και τόσο τρυφερό που το μουρμούριζα μετά το ταξίδι παντού… Malaika nakupenda Malaika – αγάπη μου άγγελέ μου σ’ αγαπάω…
– Μου είχατε πει τότε ότι εκείνο το ταξίδι με το Σοφία για τα Παιδιά ήταν ένας «συναισθηματικός δυναμίτης μεγατόνων». Δυο χρόνια μετά, τι είναι αυτό που θυμάστε πιο έντονα; Θυμάμαι τα πάντα και για πάντα. Κατ’ αρχάς την υποδοχή που μας έκαναν στο ορφανοτροφείο με τραγούδια και τύμπανα. Ήταν πραγματικά σαν ταινία! Όλα τα παιδιά ήταν χαρούμενα και φορούσαν τόσο ωραία, πεντακάθαρα ρούχα, γεμάτα χρώματα! Θυμάμαι την αγκαλιά τους και τα χάδια τους. Είχαμε για 2-3 ημέρες ένα υπέροχο ανθρώπινο μελίσσι γύρω μας! Θυμάμαι τα παιχνίδια που παίζαμε με τις μπάλες, τα κρουστά που ετοιμάσαμε με κομμένα μπουκάλια, γεμισμένα με ρύζι για να κάνουν θόρυβο και τις υπέροχες αγγελικές φωνές τους! Τη στιγμή που τραγούδησαν στα ελληνικά το «Η Σωτηρία της Ψυχής» και τον «Άγγελο» δεν μπορούσα να κρατήσω τα δάκρυά μου… Κατηφόριζα για να τα συναντήσω και οι φωνές τους ακούγονταν από το ανοιχτό παράθυρο του ορφανοτροφείου. Είναι ασύλληπτη εικόνα του τι άκουγα, τι έβλεπα, τι ένιωθα στα βάθη της Κένυας. Θυμάμαι το σκούπισμα της σκόνης στο παράθυρο του βαν με το χέρι τους για να μας βλέπουν, την εικόνα του αποχαιρετισμού, τη μικρή Μπάνι που δεν ξεκόλλησε από την αγκαλιά μου κι εγώ απ’ τη δική της… Τα δάκρυα που κυλούσαν από όλους σε διαφορετικές στιγμές. Τελικά στο «πέρασμά» του από τη γη ο άνθρωπος πρέπει να κάνει το καλό όσο μακριά και αν είναι. Ο εθελοντισμός είναι ύψιστη προσφορά στον άνθρωπο, γιατί ο πλανήτης μας είναι μικρός και μπορείς να προσφέρεις παντού. Αυτό το ταξίδι το κρέμασα στο λαιμό μου σαν φυλακτό. Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους που μοιραστήκαμε αυτή την εμπειρία ζωής. Τραγουδήσαμε και χορέψαμε με τα παιδιά και γράψαμε στη γη όσα θέλαμε να πει η ψυχή μας.
ΚΥΠΡΟΣ
– Έχετε μια ιδιαίτερη σχέση με την Κύπρο. Έχετε φίλους στο νησί, κατεβαίνετε συχνά, τραγουδήσατε εξαιρετικά κυπριακά… Πόσα χρόνια πάει πίσω αυτή η σχέση; Από το 1978. Το αγάπησα αυτό το νησί, αγάπησα και τους ανθρώπους του. Ταιριάζουν στην ψυχοσύνθεσή μου, έχω φίλους αληθινούς εδώ και πραγματικά είναι σαν έρχομαι στο σπίτι μου. Θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ: Στον Πανίκο Σχοινή, που τώρα πια δεν είναι μαζί μας και τον Μάριο Παπαδόπουλο. Μετά από 35 χρόνια συνεργασίας μάς δένει μια πραγματική φιλιά, όχι μόνο με τους ίδιους αλλά και με τα παιδιά τους πια. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και στη Μαρίνα Σιακόλα για την αγνή φιλιά μας από το 1993. Όσο για τα κυπριακά τραγούδια πραγματικά χάρηκα τη συνεργασία μου με τον Κώστα Κακογιάννη και τον Πάμπο Κουζάλη. Ατόφια μουσική δύναμη στην Κύπρο.
– Πότε πρωτοήρθατε εδώ; Τι θυμάστε απ’ εκείνο το πρώτο σας ταξίδι; Θυμάμαι τις συναυλίες και πόσο ένθερμο ήταν το κοινό. Θυμάμαι τη ζέστη, πόσο φιλόξενος ήταν ο κόσμος. Θυμάμαι μια ολόκληρη ζωή…
ΚΙΝΑ
– Η γλώσσα μπορεί να σταθεί εμπόδιο στη μουσική; Η μουσική σπάει όλα τα εμπόδια και δημιουργεί ισχυρές σχέσεις με τους ανθρώπους. Η μουσική είναι η κοινή παγκόσμια γλώσσα των λαών.
– Ήσασταν στην Κίνα για τον εορτασμό των 35 χρόνων της ελληνοκινεζικής φιλίας στην Απαγορευμένη Πόλη. Ποιο ήταν το συναίσθημα τραγουδώντας σε έναν τέτοιο χώρο; Ταξιδέψαμε στην Κίνα το 2007 προκειμένου να τραγουδήσω στο Θέατρο της Απαγορευμένης πόλης στο Πεκίνο. Είχα μεγάλη χαρά που θα τραγουδούσα σε ένα τέτοιο θέατρο και θα ξεδίπλωνα την ελληνική μουσική γλώσσα σε ένα κοινό που δεν την καταλάβαινε καθόλου. Σκεφτείτε ότι μέσα στα 2.500 άτομα δεν ήταν περισσότεροι από 30 Έλληνες…
– Ήταν δύσκολο κοινό; Ήταν ένα απίθανο κοινό που δεν μοιάζει με κανένα. Πολύ συναισθηματικό και ευγενικό και ενώ μου είχαν πει από την πρεσβεία, για να μην ανησυχήσω, ότι δεν κάνουν encore στο τέλος τελικά έγιναν τρία! Το πρώτο κομμάτι που τους είπα ήταν στα κινέζικα, ένα υπέροχο παραδοσιακό τραγούδι τους και πραγματικά έγινε κάτι που δεν μπορώ να περιγράψω. Ήταν τόσο έντονο το χειροκρότημα και οι φωνές για το τραγούδι που το ξανάρχισα από την αρχή. Το είχα μάθει κάνοντας μάθημα επί 16 μέρες με δύο Κινέζες δασκάλες.
ΚΟΥΒΑ
– Η μουσική είναι ένα απ’ τα κύρια στοιχεία της Κούβας και των ανθρώπων της. Έχοντας αυτό ως δεδομένο, πώς σας υποδέχθηκαν οι Κουβανοί; Ήταν όνειρο ζωής να επισκεφτώ την Κούβα, το νησί της μουσικής. Δώσαμε δύο συναυλίες στην Αβάνα και μια στη Ματάνζας, στο υπέροχο νεοκλασικό θέατρο Sauto που κτίστηκε το 1863!
– Τι θυμάστε απ’ την εμφάνισή σας εκεί; Ήταν συγκλονιστικό το κοινό! Θυμάμαι τα 12 encore (ρεκόρ που δεν έχει σπάσει μέχρι σήμερα), θυμάμαι τη δεύτερη συναυλία μας στην Όπερα της Αβάνας που έγινε στις 10.30 το πρωί γιατί την προηγούμενη, μετά τη συναυλία στη Ματάνζα, χάλασε το φορτηγό με τα μηχανήματα και δεν έφτασαν ποτέ στην ώρα τους στην Αβάνα και η μόνη εναλλακτική ήταν το πρωί της επομένης!
– Ποια εικόνα του κοινού κρατάτε απ’ την Αβάνα και την πόλη Matanzas; Κρατάω τη δίψα στα μάτια των ανθρώπων, την καλοσύνη τους, τη συμμετοχή των σωμάτων στα τραγούδια και ας μην καταλάβαιναν ούτε μια λέξη, τα χτυπήματα των ποδιών στο πάτωμα όταν ζητούσαν κι άλλο τραγούδι και πόσο τρελό ήταν αυτό που ζούσαμε.
ΗΠΑ
– Ποια είναι η χώρα που έχετε επισκεφθεί τις περισσότερες φορές; Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Είναι η Μέκκα του θεάματος αλλά και των extreme sports! Επισκέπτομαι τη Νέα Υόρκη δυο φορές το χρόνο για να δω και να ακούσω τις νέες καλλιτεχνικές τάσεις, τα μιούζικαλ αλλά και τις μικρές μουσικές σκηνές off Broadway.
– Πώς ανακαλύπτετε έναν προορισμό κάθε φορά; Διαβάζω, ρωτώ φίλους που εμπιστεύομαι και τις περισσότερες φορές θέλω να ανακαλύψω μόνη μου τα ενδιαφέροντα ενός τόπου, ενός λαού.
– Τραγουδήσατε στο Metropolitan Museum της Νέας Υόρκης. Ήταν διαφορετική εμπειρία απ’ το να τραγουδάτε σε έναν αμιγώς συναυλιακό χώρο; Ήταν μια από τις 10 καλύτερες συναυλίες που έχω δώσει στο εξωτερικό. Αφού περπατήσεις στο καταπληκτικό αυτό Μουσείο ανάμεσα στα ελληνικά αρχαία αγάλματα, συνεχίζεις μέσα από τον αιγυπτιακό πολιτισμό και όλα όσα έχει καταθέσει η Αίγυπτος στην παγκόσμια ιστορία του κόσμου, ακριβώς δίπλα υπάρχει μια «πόρτα» που σε βάζει κατευθείαν στον χώρο που γίνονται οι συναυλίες. Ήδη η συγκίνηση, ο θαυμασμός και η ιστορία σε έχουν πλημμυρίσει και τα κύτταρα πάλλονται, δίνοντάς σου μια άνευ προηγουμένου ώθηση. Η ποίηση που ξεδιπλώθηκε μέσα από τα τραγούδια με αποκορύφωμα το «Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ» πυροδότησε όλο το συναίσθημα των Ελλήνων που ήταν στο θέατρο. Είναι κάτι που δεν μπορεί να ξεχαστεί γιατί έχει γραφτεί με πλατινένια γράμματα στην καλλιτεχνική μου ζωή.
ΑΓΓΛΙΑ
– Ανάμεσα στις μεγάλες σημαντικές ορχήστρες που συνεργαστήκατε είναι η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Οξφόρδης. Είναι αλλιώτικο να συνεργάζεστε με μια ορχήστρα απ’ ό,τι με μια μπάντα; Είναι διαφορετική η προσέγγιση αλλά με τον ίδιο τερματισμό στο νήμα της μουσικής έκφρασης. Η έμφυτη περιέργειά μου πάντα με έσπρωχνε να δοκιμάζω -και να δοκιμάζομαι- στα τραγούδια, με νέους τρόπους. Η συνύπαρξη με μια συμφωνική ορχήστρα κλείνει μέσα της μια άλλου είδους πειθαρχία αλλά και την απόλυτη μουσική ευαισθησία με δυναμικές που μοιάζουν με καρδιογράφημα. Είναι ένα μικρό μαγικό σύμπαν. Από τις ωραιότερες συμφωνικές που έχω συνεργαστεί επίσης είναι της Πράγας και η Προεδρική Συμφωνική της Μόσχας.
ΙΤΑΛΙΑ
– Είχατε πει σε συνέντευξή σας πως «Επενδύω στ’ αφτιά μου και στα μάτια μου. Γι’ αυτό γυρνάω τον κόσμο και ταξιδεύω. Για να μεταφράζω αυτά που γίνονται πέρα από τον δίπλα μου, αυτά που ανοίγουν το μυαλό. Για να ζηλέψω το καλύτερο». Στους δρόμους της Ιταλίας τι ζηλέψατε; Την ομορφιά της, την ιστορία της, την καλαισθησία και τη φινέτσα της. Την ιταλική γλώσσα επίσης. Μιλούν σαν να τραγουδούν. Είμαι θαυμάστρια του Λουτσιάνο Παβαρότι και του Αντρέα Μποτσέλι και είχα την ευκαιρία να τους παρακολουθήσω σε συναυλίες τους. Μου αρέσει πολύ η μουσική της Ιταλίας έχει ωραίες μελωδίες και συναίσθημα.
ΓΑΛΛΙΑ
– Κάνατε βόλτες στο Παρίσι; Τι ήταν εκείνο που σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση; Σφύζει από ζωή καλλιτεχνική, σε όλα τα επίπεδα το Παρίσι. Έκτος από τα Μουσεία και όλα τα υπέροχα αξιοθέατα πιστεύω ότι η γαλλική γλώσσα έχει έναν πολύ δυνατό ερωτισμό. Έχω τραγουδήσει στο Παρίσι αρκετές φορές και ανάμεσα στο κοινό πάντα υπάρχουν πολλοί Γάλλοι που λατρεύουν την Ελλάδα και την ελληνική μουσική.
– Ποιο είναι το καλύτερο μυστικό όταν ταξιδεύουμε κυρία Πρωτοψάλτη; Να έχουμε ανοιχτές τις «εσωτερικές» μας κεραίες ώστε να εισπράττει το κάθε κύτταρό μας τα σήματα του σύμπαντος…
ΕΛΛΑΔΑ
– Ποια είναι η καλύτερη καλοκαιρινή ανάμνηση που κρατάτε απ’ τις διακοπές σας στην Ελλάδα; Η Ελλάδα όλη είναι ένας τόπος αγίων αναμνήσεων… Άνθρωποι φιλόξενοι, θάλασσα μοναδική, ησυχία, φωτισμένα καράβια που κόβουν το σκοτάδι, αμμουδιές, φωτιές στην ακρογιαλιά με ατέλειωτες συζητήσεις, άμμος στα βιβλία, η μικρή λεπτή διαχωριστική γραμμή του μαγιό που δηλώνει τη συνομιλία με τον ήλιο, οι γλάροι που στριφογυρίζουν από πάνω σαν τρομεροί αεροπόροι, τα άσπρα σπίτια, τα πεύκα, τα κοχύλια.
– Ποιο είναι το αγαπημένο σας ελληνικό νησί; Έχω μια αδυναμία στις Κυκλάδες αλλά τελευταία σε ένα διάπλου με την Axion Hellas ερωτεύθηκα παράφορα το Καστελλόριζο!
– Αν ερχόταν κάποιος για πρώτη φορά στην Αθήνα, για 3 μέρες πού θα τον ξεναγούσατε; Στην Ακρόπολη, στο Μουσείο της και στην Πλάκα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ
– Από την Αλεξάνδρεια τι «κουβαλάτε» πάντα μαζί σας; Έχω στην καρδιά μου τους γονείς μου, την αγάπη και τα δάκρυά τους όταν την αποχαιρετούσαμε, τις μυρωδιές και τα ηλιοβασιλέματα, τους ανθρώπους της, την αραβική γλώσσα τόσο οικεία στα αφτιά μου, τη θάλασσα και τα παιδιά με τα καλάμια ψαρέματος στην παραλία, τον Νείλο και τις φελούκες του, τα φαλάφελ και τις πίτες. Αυτός ο διωγμός ο βίαιος, η σκληρή αναστάτωση της ζωής μας με έμαθαν να αγωνίζομαι, να διεκδικώ τη ζωή και μέσα από κάθε δυσκολία να αναζητώ το φως και την ελπίδα. Να μην ξεχνώ ποτέ πως μετά τη νύχτα και το σκοτάδι ό,τι και να γίνει η μέρα και το φως θα ακολουθήσουν.
– Πού αισθάνεστε να ανήκετε περισσότερο: Ανατολή ή Δύση; Στη Δύση ανήκω αλλά έχει ευχαριστηθεί πολύ η ψυχή μου όλα τα ταξίδια της στην Ανατολή.
ΑΡΜΕΝΙΑ
– Υπάρχει κάποιο τραγούδι που σας δυσκόλεψε περισσότερο από κάποιο άλλο; Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν στο κινέζικο και στο αρμένικο κομμάτι αλλά όταν μελετάς και προετοιμάζεσαι εγκαίρως, το αποτέλεσμα είναι καλό.
– Στην Αρμενία πήγατε ποτέ; Πρόκειται για μια χώρα με χρώματα και αρώματα μοναδικά. Μια άλλη χώρα που αγαπώ πολύ είναι ο Λίβανος. Όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να παίξω εκεί είπα ένα παραδοσιακό, τρυφερό αρμένικο τραγούδι, γιατί στο κοινό υπήρχαν πάρα πολλοί Αρμένιοι που λατρεύουν την Ελλάδα και την ελληνική μουσική.
