Το ραντεβού δίνεται κάθε Αύγουστο εδώ και δυο δεκαετίες στο δυτικό άκρο του νησιού. Φέτος διακεκριμένοι μουσικοί φτάνουν από Κύπρο και εξωτερικό για να συναντηθούν σε ένα διαφορετικό σημείο του χάρτη, στην ίδια όμως περιοχή, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του Φεστιβάλ. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του, Γιώργος Κούλας εστιάζει στους λόγους επιτυχίας του.
Το όνομα Paradise Jazz Festival είναι σχεδόν συνώνυμο μ’ αυτό του Σωκράτη Ευσταθίου. Ιδιοκτήτη, τότε, του Paradise στον Πωμό. Ενός μικρού μπαρ στη δυτική ακτή της Κύπρου, που το χώριζε απ’ τη θάλασσα ένας στενός δρόμος τον οποίο χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι των γύρω χωριών. Ο Πωμός από τότε θα έμπαινε στο χάρτη της πολιτιστικής ατζέντας της Κύπρου και το ραντεβού του Αυγούστου θα δινόταν εκεί κάθε χρονιά. Για 19 ολόκληρα χρόνια. Για να συνεχίσει φέτος στην 20ή γιορταστική έκδοσή του, κόντρα στις οικονομικές δυσκολίες που γενικότερα αντιμετώπιζε λόγω έλλειψης σημαντικών χορηγιών και που όμως δεν ήταν αρκετές να το σταματήσουν, χάρη στην αγάπη αυτών που εμπλέκονται στη διοργάνωσή του. Κι όταν αναφερόμαστε σ’ αυτούς, εννοούμε τους εξής δυο: τον καλλιτεχνικό για εδώ και 17 χρόνια διευθυντή του Φεστιβάλ, μουσικό της τζαζ, ντράμερ Γιώργο Κούλα και τον Σωκράτη Ευσταθίου.
«Πάντοτε υπήρχε ο Σωκράτης. Γιατί ήταν ο μόνος που μας έδινε την ελευθερία να παίζουμε μουσική. Είναι κάτι που συνεχίζει να κάνει ακόμα», λέει ο Γιώργος. «Ο Σωκράτης είναι ένα ελεύθερο πνεύμα, με ανοικτές κεραίες, δέκτης και πομπός μαζί. Κάθε φορά που πήγαινα στο μπαράκι του, ένιωθα να μορφώνομαι. Εκεί γνώριζα κόσμο με τον οποίο μπορούσα να ξενυχτώ και να μιλώ. Ξεκίνησα να μαζεύω μουσικούς και να παίζουμε μετά από δική του παρότρυνση στο Paradise τα Σαββατοκύριακα.
Το Φεστιβάλ της Τζαζ το ξεκίνησε ο David, ένας Άγγλος που είχε ένα μπαράκι στη χώρα του και μάζευε μουσικούς για να παίξουν εκεί. Το έτρεξε για τρία χρόνια, μέχρι που κάποια στιγμή αποχώρησε και έτσι σιγά σιγά μπλέχτηκα στη διοργάνωσή του. Αρχικά το ανέλαβα με τη βοήθεια κι άλλων μουσικών, όπως του Ειρηναίου Κουλλουρά, ενός πολύ καλού κοντραμπασίστα που γνώριζε εξίσου καλούς μουσικούς από το εξωτερικό. Ο Σωκράτης όσο διηύθυνε το Paradise τα πλήρωνε όλα από την τσέπη του. Τα εισιτήρια των μουσικών, τη διαμονή τους, όλα. Τώρα πια όχι. Έχουμε είσοδο -15 ευρώ για κάθε μια από τις δυο νύχτες- έτσι ώστε να καλύψουμε τα αεροπορικά, τα δωμάτια, το φαγητό», λέει ο Γιώργος Κούλας, που παραδέχεται πως αυτό το Φεστιβάλ συνεχίζει να του προσφέρει ακόμα την ελευθερία για την οποία αναφερόταν πιο πάνω. Γι’ αυτό και συνεχίζει να παίζει και να το απολαμβάνει, όπως λέει, κάθε χρονιά. Φέτος μάλιστα βρέθηκε στο Ρότερνταμ προσκεκλημένος ενός πολύ σημαντικού conference, του In Jazz, ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, όπου είχε για επίκεντρο της συζήτησης την παρουσία της συγκεκριμένης μουσικής σε διάφορα νησιά στον κόσμο… «Ήταν μεγάλη τιμή να συμπεριλάβουν ένα τόσο μικρό Φεστιβάλ στην ατζέντα τους».
Το ποιοι θα εμφανιστούν τις δυο νύχτες διεξαγωγής του (τρία – τέσσερα συγκροτήματα κάθε βραδιά), είναι δική του ευθύνη. Και κάθε άλλο παρά τυχαία είναι. «Μπορώ να είμαι ευέλικτος, να ακούσω ιδέες και νέες προτάσεις, αλλά δεν θα επιλέξω ένα μουσικό που δεν ταιριάζει με το ηχόχρωμα του Φεστιβάλ. Θέλω να νιώθω καλά με όσους έρχονται να παίξουν. Το Φεστιβάλ λειτουργεί σαν μια οικογενειακή συνάντηση για τους μουσικούς κι αυτό μ’ αρέσει. Είναι κάτι εξάλλου που φαίνεται να εκτιμούν και οι συμμετέχοντες». Για τον ίδιο είναι επίσης σημαντικό να συμπεριλαμβάνονται στην ατζέντα του Paradise και Κύπριοι μουσικοί. «Δεν το κάνω για να υποστηρίξω τον τόπο μου. Το κάνω γιατί υποστηρίζω την καλή μουσική. Για το μέγεθος του νησιού και του πληθυσμού μας έχουμε μεγάλα ταλέντα στη μουσική».
Ρισκάρει στις επιλογές του; Τις διευρύνει; Φέτος για παράδειγμα εμφανίζεται η Amalgamation Choir, που δημιούργησε και διευθύνει η Βασιλική Αναστασίου, η χορωδία γυναικών που δεν μας έχει συνηθίσει σε τζαζ ακούσματα. «Γιατί όχι; Άμα λέω τζαζ δεν εννοώ την αφροαμερικανική μουσική swing, δεν είναι αυτό. Τζαζ είναι η μουσική που σου αφήνει ελευθερία, είναι μια μοναδική ανθρώπινη έκφραση» απαντά. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια κουβέντα ενός καθηγητή μου. “Τι να σας λέω για την τζαζ; Είναι όλα έτοιμα στα cd. Δεν έχει κάτι καινούριο να σας δείξω”. Ήθελα λίγο χρόνο να καταλάβω τι εννοούσε. “Ό,τι έγινε έγινε. Μπορεί αυτό που θα σου πω να είναι κάτι καινούριο για σένα, αλλά την ιστορία την γράψανε άλλοι. Γι’ αυτό και αποκαλούνται μεγάλοι. Αν θες να μάθεις μελέτησε και ταξίδεψε. Πήγαινε ακριβώς στο σημείο της έρευνάς σου. Θες να μάθεις τη μουσική της Κούβας; Να πας. Να ζυμωθείς με τον τόπο. Η μουσική δεν είναι κανόνες που μαθαίνεις και παίζεις. Είναι κουλτούρα, τρόπος ζωής, δεν προκύπτει τυχαία. Έτσι ζεις, έτσι παίζεις… Αυτή είναι για μένα η τζαζ».
Τι γίνεται αλήθεια όλα αυτά τα χρόνια στο νησί; Πού τοποθετείται η τζαζ στη μουσική τοπική σκηνή; «Η τζαζ ξεκίνησε στην Κύπρο δειλά-δειλά από μουσικούς που δεν είχαν τις πανεπιστημιακές σπουδές των σημερινών. Είμαστε ακόμα λίγοι κι έχουμε την ανάγκη να δείξουμε ποιοι είμαστε. Χρειαζόμαστε όμως ελευθερία στον τρόπο που σκεφτόμαστε. Μετρημένοι -και εγωιστές σαν λαός- δεν απελευθερωνόμαστε εύκολα να παίξουμε. Θέλουμε να αποδείξουμε πως ξέρουμε. Την ώρα όμως που βγαίνεις στη σκηνή πρέπει να ξεχνάς τι ξέρεις. Εκείνη τη στιγμή προσωπικά ξεκινώ τη ζωή μου από το μηδέν. Κάνω κάθε φορά ένα καινούριο ταξίδι, ακούγοντας μόνο αυτούς με τους οποίους παίζω. Αυτό είναι το όμορφο με τη μουσική και τη ζωή. Να μην επαναλαμβάνεσαι».
Για τον Γιώργο Κούλα, ο ανταγωνισμός που υπάρχει ανάμεσα στους μουσικούς είναι υγιές φαινόμενο, φτάνει να τον διαχειριστείς με ένα δημιουργικό τρόπο. «Είναι σημαντικό να μάθουμε ποιοι είμαστε, ο καθένας με αυτό που κάνει. Να βρεις τον εαυτό σου στην πορεία, να ισορροπήσεις και αυτό να βγει όμορφα μέσα από τη μουσική σου».
Όσο για το φεστιβάλ; Αυτή τη χρονιά στο πρόγραμμα υπάρχουν 6 παραστάσεις (3 κάθε βράδυ) και 2 επιπλέον jam sessions με ειδικούς προσκεκλημένους. «Συνολικά, θα παρουσιάσουμε 27 καλλιτέχνες, ίσως και μερικούς ακόμα. Ξέρεις, περάσανε πολύ καλοί μουσικοί όλα αυτά τα χρόνια και αυτό με χαροποιεί ιδιαίτερα. Χαίρομαι όμως πολύ περισσότερο και τον κόσμο που έρχεται να μας δει. Το κοινό με τα χρόνια έχει αλλάξει προς το καλύτερο. Δεν έρχεται για να παρτάρει. Αλλά για να ακούσει».
* Το Paradise Jazz Festival θα πραγματοποιηθεί στο χώρο του Val’s Place στο χωριό Γιαλιά στην Πάφο, την Παρασκευή 23 και Σάββατο 24 του Αυγούστου. http://www.paradisejazzfestival.com/
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Παρασκευή 23 Αυγούστου
21.30 The Amalgamation Choir. Η χορωδία που αποτελείται μόνο από γυναίκες και διευθύνεται από τη Βασιλική Αναστασίου. Το πρότζεκτ παρουσιάζει πρωτότυπα, αλλά και διασκευασμένα παραδοσιακά τραγούδια της Μεσογείου σε διάφορες γλώσσες. Την χορωδία πλαισιώνουν φιλικά μέλη των Cyprus Jazz Musicians.
22.30 Michalis Messios Symmetry Band. Μιχάλης Μέσσιος, Χάρης Ιωάννου, Χρήστος Γερολατσίτης, Ιωάννης Βαφέας παρουσιάζουν κυρίως συνθέσεις του Μιχάλη που χαρακτηρίζονται από μελωδικότητα με έντονα ρυθμικά σχήματα και αυτοσχεδιαστικά μέρη.
23.30 Odysseas Toumazou Trio, 23.30. Ο Οδυσσέας Τουμάζου συνοδεύεται από τον Γιώργο Κούλα στα τύμπανα και Αντρέα Ροδοσθένους στο ηλεκτρικό μπάσο, με ειδικό προσκεκλημένο τον Μιχάλη Κουλουμή στο βιολί. Παρουσιάζουν πρωτότυπα κομμάτια εμπνευσμένα από τους παραδοσιακούς ήχους του νησιού.
Jam Session: Οι Cyprus Jazz Musicians κλείνουν το βράδυ με μια αυτοσχέδια διάθεση σε πιο ελεύθερες μορφές.
Σάββατο, 24 Αύγουστου
21.00 Νίκος Χαραλάμπους Τρίο. Βασίζεται σε πρωτότυπες συνθέσεις του Νίκου και μερικές διασκευές τραγουδιών από τον κόσμο της τζαζ, ποπ/ροκ. Ο Νίκος Χαραλάμπους είναι στην κιθάρα και συνθέσεις, ο Marijin Roeland van de Ven στο ακουστικό μπάσο και ο Όμηρος Μιλτιάδους στα τύμπανα.
22.30 Alexis Kasinos Quartet. Παρουσιάζονται αυθεντικές συνθέσεις που περιλαμβάνονται στον πρώτο προσωπικό δίσκο του μουσικού Αλέξη Κάσινου, «Right Place, Right Time». Η μπάντα αποτελείται από τους Αλέξη Κάσινο κιθάρα και συνθέσεις, Αντρέα Παντελή πιάνο, Cahit Kutrafali ηλεκτρικό μπάσο και Στέλιο Ξυδιά ντραμς.
23.30 Το Trio Misterioso συναντάται με τον γνωστό Ολλανδό μουσικό της τζαζ, πιανίστα, εκπαιδευτικό, συνθέτη / ενορχηστρωτή Rob van Bavel. Το Trio Misterioso αποτελείται από τον Γιώργο Κούλα –ντραμς, Ερμή Μιχαήλ –κιθάρα και Αντρέα Ροδοσθένους –μπάσο. Η μουσική τους είναι επηρεασμένη από στοιχεία σύγχρονης μουσικής μπλουζ, τζαζ και funk.
Τη νύχτα και το φεστιβάλ θα ολοκληρώσει ένα ακόμα Jam Session των Cyprus Jazz Musicians.
