Τα «Ελεύθερα» συνάντησαν στη Χίο την κορυφαία πρωταγωνίστρια του ελληνικού θεάτρου, η οποία αυτές τις μέρες βρίσκεται στο νησί για τα γυρίσματα της φιλόδοξης σειράς της ΕΡΤ, «Φλόγα και άνεμος», όπου υποδύεται την «θρυλική» Κυβέλη.
Τη συναντώ στην ψαροταβέρνα του «Πάσσα», στον Λαγκάδα της Χίου, μία μέρα πριν ξεκινήσει τα γυρίσματά της, μαζί με μία ομάδα κορυφαίων ηθοποιών του ελληνικού θεάτρου, για τη νέα σειρά της ΕΡΤ «Φλόγα και άνεμος» που βασίζεται στη σχέση της Κυβέλης (που υποδύεται η ίδια στη σειρά) και του Γεώργιου Παπανδρέου (που υποδύεται ο Άρης Λεμπεσόπουλος) – μία πολύ φιλόδοξη παραγωγή της ελληνικής κρατικής τηλεόρασης, το πιο «δυνατό χαρτί» της στη νέα τηλεοπτική σεζόν.
«Είναι μεγάλη η χαρά μου που βρίσκομαι στην πανέμορφη Χίο – εδώ, άλλωστε, συνέβη και η “ιστορική” πρώτη συνάντηση ανάμεσα στον Γεώργιο Παπανδρέου και στην Κυβέλη», ξεκινά να μου λέει η Ελληνίδα πρωταγωνίστρια. «Το “Φλόγα και άνεμος” είναι μια σειρά 12 επεισοδίων που θα προβληθεί στην ΕΡΤ την επόμενη σεζόν, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Στέφανου Δάνδολου, σε σκηνοθεσία της αγαπημένης μου, Ρέινας Εσκενάζυ, με ένα εξαιρετικό καστ ηθοποιών. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς διότι τέτοιου τύπου παραγωγές δεν είναι αυτονόητο να γίνονται στην τηλεόραση – και έχουμε από την ΕΡΤ μια εξαιρετική υποστήριξη, αλλά και από την παραγωγή μας, που κάνουν τα αδύνατα δυνατά για ένα άψογο αποτέλεσμα. Ξεκινάμε τη σειρά από το 1888, τότε που γεννήθηκαν οι δύο πρωταγωνιστές της ιστορίας μας, και φτάνουμε μέχρι το θάνατο της Κυβέλης, το 1978. Ξέρετε, είναι μεγάλη τιμή, τόσο για μένα όσο και για τον Άρη Λεμπεσόπουλο, που υποδυόμαστε αυτές τις δύο συγκλονιστικές προσωπικότητες, την Κυβέλη και τον Γεώργιο Παπανδρέου, που έχουν σημαδέψει την ιστορία της Ελλάδας στο χώρο του Πολιτισμού, από τη μία μεριά, και της πολιτικής, από την άλλη. Μιλάμε για δύο εκρηκτικές προσωπικότητες που συναντήθηκαν σχετικά αργά στη ζωή τους -όταν ήταν 32 ετών και οι δύο, γιατί ήταν συνομήλικοι-, το 1920, εδώ, στη Χίο όπου βρισκόμαστε, γι’ αυτό και ξεκινάμε τα γυρίσματα από το νησί. Ο Παπανδρέου -ο οποίος ήταν διορισμένος νομάρχης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, στη Χίο- ήταν με την Σοφία Μινέικο εκείνη την περίοδο, μητέρα του Ανδρέα και με τον Ανδρέα μωρό ενός έτους, η οποία έκανε το μεγαλύτερο “λάθος” της ζωής της: Επειδή αρρώστησε το μωρό εκείνη την ημέρα που έδινε παράσταση η Κυβέλη στο νησί τον άφησε μόνο του να πάει να δει την παράσταση, στην οποία πρωταγωνιστούσε φυσικά η Κυβέλη. Έτσι γνωρίστηκαν. Ήταν ένας κεραυνοβόλος έρωτας, και δημιούργησαν μια σχέση η οποία, ωστόσο, είχε πολλά σκαμπανεβάσματα. Άλλωστε, μην ξεχνάτε πως ήταν και οι δύο ήδη παντρεμένοι, σε μια εποχή πολύ διαφορετική από τη σημερινή».
«Τι είναι για σας η Κυβέλη», τη ρωτώ. «Η Κυβέλη είναι η αρχή του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου, μαζί με την Μαρίκα Κοτοπούλη που ήταν και η μεγάλη της “αντίπαλος” εκείνα τα χρόνια – μάλιστα τους χώριζαν και ιδεολογικές διαφορές· βενιζελική η Κυβέλη, φιλοβασιλική η Κοτοπούλη. Σκεφτείτε ότι τότε οι “οπαδοί” τους έρχονταν ακόμη και στα χέρια. Υπήρξαν επεισόδια όπου οι μεν έσπαγαν το θέατρο της άλλης· μεγάλες καταστροφές. Οι Έλληνες χαρακτηρίζονταν πάντα από τον διχασμό -ειδικά εκείνα τα χρόνια που ήταν έντονο το πολιτικό υπόβαθρο-, αλλά αυτές ήταν και οι γυναίκες που ερμήνευσαν τους μεγάλους ρόλους, που έφεραν τους μεγάλους συγγραφείς του παγκόσμιου θεάτρου, για πρώτη φορά, στην Ελλάδα, προσφέροντας τα μέγιστα στο θέατρο και στον Πολιτισμό. Ακολουθούμε, τόσο εγώ προσωπικά όσο και ο Άρης Λεμπεσόπουλος, ως “ζευγάρι” που είμαστε, με πολλή αγάπη τα βήματα των δύο αυτών ανθρώπων. Πλησιάζω με πολύ μεγάλο σεβασμό την Κυβέλη».
– Επηρεάστηκε, νομίζετε, ο Γεώργιος Παπανδρέου από την σχέση του με την Κυβέλη, σε ό,τι αφορά στο θέατρο; Με την Κυβέλη ο Γεώργιος Παπανδρέου γνώρισε ουσιαστικά την Τέχνη του θεάτρου. Όμως, όταν πια ξεκίνησε και επίσημα η σχέση τους, ενώ θεωρούσε πως η Κυβέλη θα ήταν στο θίασο του Εθνικού, εκείνη -για λόγους υπερηφάνειας, για να μην πουν ότι είναι εκεί «εξαιτίας της σχέσης της»- αρνήθηκε να πάει. Ζήτησε υπερβολικά λεφτά στη συνάντηση που είχε τότε με τους ιθύνοντες -επίτηδες- για να μην μπορούν να την πάρουν. Επειδή, όμως, το Εθνικό τότε είχε μαζέψει όλα τα μεγάλα ονόματα της εποχής, η Κυβέλη με την Κοτοπούλη -για να το αντιμετωπίσουν, γιατί στο τέλος δεν θα είχαν σημαντικούς ηθοποιούς για τους ρόλους των θιάσων τους- για πρώτη φορά -αν και φοβερές αντίπαλοι-, ένωσαν τις δυνάμεις τους και ανέβασαν την παράσταση «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» του Ευγένιου Ο’ Νηλ, με τεράστια επιτυχία. Μεγάλο θεατρικό γεγονός για την εποχή! Ξέρετε, με ακούτε που μιλάω με πάθος γι’ αυτή τη γυναίκα, αλλά πρέπει να σας πω πως έχω εντρυφήσει τρόπον τινά στη προσωπικότητα της Κυβέλης, εν όψει των γυρισμάτων μας για την ιστορική αυτή σειρά της ΕΡΤ, βλέποντας και διαβάζοντας ό,τι υλικό υπάρχει γι’ αυτή τη σπουδαία μορφή του θεάτρου. Και οφείλω να σας πω πως, πέρα από μια εξαιρετική ηθοποιός, η Κυβέλη ήταν και μια πολύ τολμηρή γυναίκα για εκείνη την εποχή – σκεφτείτε ότι το 1909 εγκατέλειψε τον σύζυγο της και δύο παιδιά και φεύγει για το Παρίσι, κάνει τρίτο παιδί, νόθο, κι όταν επιστρέφει παίρνει διαζύγιο από τον Μήτσο Μυράτ και παντρεύεται τον ιμπρεσάριο της, τον παράγωγο, Κώστα Θεοδωρίδη – άνοιξε το δρόμο στο δικαίωμα της επιλογής: Πήρε δύο διαζύγια, έκανε τρεις γάμους και τέσσερα παιδιά, έζησε μια πλήρη ζωή και «έφυγε» στα 90 της πια χρόνια.
– Σα να πήγαινε «ενάντια» στα στεγανά της εποχής της; Ναι. Η Κυβέλη διεκδικούσε το δικαίωμα στην ελευθερία και στην αυτοδιάθεση της· μια γυναίκα που ήταν κορυφαία καλλιτέχνης -σε μια εποχή που οι ηθοποιοί θεωρούνταν «εξώλης και προώλης»-, που έφερε όλο αυτό το συγκλονιστικό ρεπερτόριο στην Ελλάδα, που βοήθησε στην ανάπτυξη του ελληνικού θεάτρου και συνεργάστηκε και με σπουδαίους Έλληνες συγγραφείς, όπως τον Γρηγόριο Ξενόπουλο και τον Παντελή Χορν. Η Κυβέλη μάλιστα βάφτισε και τον γιο του Παντελή, τον Δημήτρη Χορν -τον μετέπειτα σπουδαίο αυτό ηθοποιό του ελληνικού θεάτρου- και ο Δημήτρης έκανε το ντεμπούτο του σε ηλικία 4 μόλις ετών στην Κυβέλη. Στη σειρά, ωστόσο, επικεντρωνόμαστε μόνο στη σχέση αυτών των δύο ανθρώπων: Της Κυβέλης και του Γεώργιου Παπανδρέου – επειδή η σειρά είναι 12 επεισοδίων, δεν υπάρχει το περιθώριο να γίνουν πολιτικές αναλύσεις για τις συνθήκες της εποχής κ.λπ. Επίσης, πέρα από το βιβλίο του Στέφανου Δάνδολου, στο οποίο είναι βασισμένη η σειρά, μας έχει βοηθήσει πολύ στο εγχείρημά μας και η κυρία Βαλεντίνη Ποταμιάνου, η οποία είναι η δισέγγονη της Κυβέλης – μας έδωσε πολύ υλικό, πολλές πληροφορίες, ακόμη και ρούχα της εποχής, αυθεντικά κοστούμια, τα οποία φορούσε η ίδια η Κυβέλη και θα τα δείτε στη σειρά.
– Γιατί, νομίζετε, ήταν σημαντική αυτή η σχέση για την Κυβέλη; Αυτή η σχέση ήταν η πιο σημαντική στη ζωή της γιατί, όπως είχε δηλώσει η ίδια η Κυβέλη, πολλές φορές, στην οικογένεια της, αν δεν είχε γνωρίσει τον Γεώργιο Παπανδρέου δεν θα ήξερε τι σημαίνει έρωτας!
Info: Ευχαριστούμε για την υποδειγματική φιλοξενία και συνεργασία την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, τον περιφερειάρχη, Κωνσταντίνο Μουτζούρη, τις Γωγώ και Μαίρη Αυγερινοπούλου, καθώς και τη Δήμητρα Μουτζούρη.
Ελεύθερα, 23.5.2022.
