Γιώργος Νινιός: Το θέατρο είναι μια απορία που δεν θα λυθεί ποτέ

Ο Γιώργος Νινιός δεν είναι ποτέ αυτός που βλέπετε στη σκηνή ή την οθόνη.

Ομολογώ ότι ποτέ δεν μου έτυχε να κάνω συνέντευξη σ’ αυτό το κλίμα. Έμοιαζε με μια μυστικοπαθή, συνωμοτική συνάντηση στις παρυφές της πόλης. Εξελίχθηκε σε κάτι που θύμιζε στρατηγικό παιχνίδι ανάμεσα στον καγχασμό και την απόλυτη ευθύτητα. Ο συνεντευξιαζόμενος ναρκοθετούσε συνεχώς τη συζήτηση, αλλά κυρίως αυτοϋπονομευόταν, αυτοσαρκαζόταν ανελέητα. Παρά το γεγονός ότι εκτίθεται στη σκηνή και την οθόνη για πάνω από 40 χρόνια, ο Γιώργος Νινιός εξακολουθεί να νιώθει άβολα με τη δημοσιότητα. Ο ιδιωτικός του χώρος παραμένει αρκούντως απαραβίαστος, το ίδιο κι οι ενδόμυχες σκέψεις του. Δεν μοιάζει με στρείδι που πρέπει να βρεις τρόπο να το ανοίξεις αλλά μ’ έναν τρυφερό σκαντζόχοιρο, χαριτωμένο μέσα στην επιφυλακτικότητά του. Το σίγουρο είναι ότι απεχθάνεται την τυποποίηση κι ότι δεν πιστεύει πως κάνει κάτι περισπούδαστο, που θ’ αλλάξει τον κόσμο. Στην πρώτη του συνεργασία με κυπριακή θεατρική ομάδα, ερμηνεύει και συν-σκηνοθετεί τον μονόλογο του Βασίλη Κατσικονούρη «Τσιτάχ. Η ερημιά του τερματοφύλακα». Μάλλον πρόκειται για κόντρα ρόλο, όπως δηλαδή προτιμά, ίσως ακριβώς γιατί απεχθάνεται να εκθέτει πτυχές του πραγματικού εαυτού του. Ο ήρωας, ένας βετεράνος τερματοφύλακας, προβαίνει σε απολογισμό ξετυλίγοντας το κουβάρι της ύπαρξής του. Κάτι που ο Νινιός μάλλον δεν θα έκανε ποτέ. Διότι, απλά, όπως λέει κι ο Κατσικονούρης «μερικοί άνθρωποι, είναι από μόνοι τους το μήνυμα».

– Ποια η γνώμη σου για τον συγκεκριμένο συγγραφέα; Η γνώμη μου συνήθως αφορά αυτό που διαβάζω, τη στιγμή που το διαβάζω. Δεν κοιτάζω τι προϋπάρχει. Μ’ ενδιαφέρει αυτό που βλέπω τη συγκεκριμένη στιγμή. Θα μπορούσε να είναι ο πιο διάσημος συγγραφέας στον κόσμο, ή κάποιος που δεν είχε γράψει ποτέ του τίποτα. Το ίδιο μου κάνει. Ακόμη κι αν έχω ξαναδουλέψει έργο του. Προτιμώ, κάθε συνεργασία να την αντιμετωπίζω σαν πρώτη γνωριμία. Δεν θέλω να σκέφτομαι το πριν γιατί είναι εύκολο να πέσεις κάποια στιγμή στην παγίδα και να επηρεαστείς θετικά ή αρνητικά απέναντι σε ανθρώπους και καταστάσεις.  

– Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί ένα έργο για να το διαλέξεις; Είναι απλό το κριτήριό μου: το κάνω αν μου αρέσει. Δεν εξηγείται εύκολα αυτό. Δεν το αντιμετωπίζω ως αναγνώστης αλλά ως κάποιος που θα το ερμηνεύσει. Είναι το ύφος, το θέμα, ο εαυτός μου μέσα σ’ αυτό. Δεν ψάχνω κάτι περισσότερο.

– Δεν σ’ ενδιαφέρει, λ.χ., κάποιο μήνυμα που περιέχει το έργο; Όχι. Καθόλου. Να περιέχει μόνο ένα «α». Αυτό το «α». Να μου αρέσει. Αυτό. 

– Ως θεατής τι σου αρέσει να βλέπεις; Συνήθως αυτά που δεν αρέσουν στους άλλους.

– Γενικότερα δεν ταυτίζεσαι με την πλειοψηφία; Γενικά κουβαλώ ό,τι κουβαλούν οι περισσότεροι. Αναφέρομαι σε ειδικές στιγμές, όπως το να παρακολουθείς κάτι που προϋποθέτει μια έκθεση. Είναι όπως το φαγητό. Μπορεί να σου αρέσουν γεύσεις που οι περισσότεροι απορρίπτουν.

– Το έργο αυτό είναι μονόλογος. Τους βρίσκεις πιο δύσκολους; Μιλάμε για διαφορετική τεχνική και αντιμετώπιση. Όταν είναι πολυπρόσωπο έργο, διαφέρουν οι ρυθμοί, οι ανάσες. Μόνος σου είναι αλλιώς.

– Για τον θεατή δεν είναι πιο δύσκολο να παρακολουθεί μονολόγους; Αν ο θεατής παρακολουθεί μια βλακεία, δυσκολεύεται. Είναι αλήθεια. Εκεί έγκειται η δυσκολία. Αν δεν σου αρέσει κάτι, δυσκολεύεσαι. Δεν είναι κι εύκολο να σηκωθείς να φύγεις. Νιώθεις λίγο άβολα. 

– Όταν συμβαίνει αυτό, το εισπράττεις; Το πιάνεις αυτό, φαίνεται. Το καταλαβαίνεις. 

– Και σ’ επηρεάζει; Ναι. Λέω «πω, πω πατάτα έκανα». 

– Μπορεί μια «πατάτα» στην πορεία να βελτιωθεί, να σωθεί καθώς ωριμάζει η παράσταση; Είτε τηγανητή, είτε βραστή, είτε ψητή, πατάτα θα είναι πάλι. 

– Δεν παίζει ρόλο και το κοινό που είναι διαφορετικό κάθε βραδιά; Οι άνθρωποι είναι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, αλλά στο θέατρο το σύνολο παρακολουθεί κάτι που το αφορά, όσο διαφορετικές απόψεις κι αν έχουν για τη ζωή και το συναίσθημα, το καλό και το κακό. Μια ιστορία όλοι μπορούμε να την παρακολουθήσουμε. Οπότε η γενική αίσθηση του συνόλου δεν διαφέρει πολύ από βράδυ σε βράδυ.   

– Πού ταυτίζεσαι με τον ήρωα αυτού του έργου; Πού τον συναντάς; Α, όταν ταυτίζομαι, δεν ασχολούμαι. Τι να το κάνω; Δεν έχει νοστιμιά. Αν υπάρχει κάποια ταύτιση με τον χαρακτήρα δεν μ’ ενδιαφέρει, γιατί δεν μπορώ να γίνω κάποιος άλλος. Αυτή η δουλειά είναι ωραία ακριβώς γιατί γίνεσαι ένας άλλος. Ένα παιχνίδι είναι. 

– Τι έχεις καταλάβει για το θέατρο όλα αυτά τα χρόνια που ασχολείσαι; Τίποτα. Όσο ζεις, εισπράττεις. Δεν μπορώ να ολοκληρώσω την πρόταση «το θέατρο είναι…» Είναι όπως λέμε «αγάπη είναι…» Δεν ξέρω. Το θέατρο είναι… θέατρο. 

– Υπάρχει κάτι που προτιμάς να παίζεις; Μου αρέσουν πολύ οι κωμωδίες. Αυτό το ξέρω σίγουρα. Κι όταν τις πετυχαίνω κάνω μεγάλη χαρά. Έχω κάνει αρκετές. 

– Πώς κύλησε η συνεργασία σου με την Ερμίνα Κυριαζή; Εύκολα. Σαν ένα ποτήρι νερό. Έτσι κι αλλιώς πιστεύω ότι όταν πασχίζεις να βρεις κοινούς κώδικες, τρόπους και λόγους, κάτι μπάζει. Αυτό είτε συμβαίνει είτε δεν συμβαίνει. Με το «καλημέρα». Ορισμένες φορές πετυχαίνεις συνθήκες όπου βλέπεις πώς δεν κολλάς με κάποια άτομα αλλά πρέπει να προσαρμοστείς για να τελειώσει μια δουλειά. Η συνεργασία, όμως, που έχει μέσα της γεννητούρια φαίνεται με τη μία. 

– Αναζητείς καινούριες προκλήσεις; Δεν αναζητώ. Και πού θα τις βρεις αν τις αναζητήσεις; Αυτό το πράγμα είναι ωκεανός χωρίς ακτή. Αυτό είναι που θα σε βρει, αν θα σε βρει. 

– Νιώθεις δηλαδή σαν ναυαγός που παλεύεις με τα κύματα; Ε, τι άλλο μπορεί να είσαι; Κολυμπάς κι όπου σε βγάλει. Αν κολυμπάς, απολαμβάνεις το ταξίδι και σταματάς σε όποια ακτή σου γυαλίσει. Αν πνίγεσαι, δύσκολα τα πράγματα. Γιατί θα ακουμπήσεις όπου να ‘ναι. 

– Το έχεις νιώσει αυτό; Φυσικά. Έχει συμβεί να ξεμπαρκάρω σε άνυδρα τοπία με την ελπίδα να φυτέψω εκεί κάποιον σπόρο για ν’ αλλάξει το περιβάλλον. Αλλά είναι δύσκολο. Προσαρμόζεσαι. Ενίοτε συνεργάζεσαι με ανθρώπους που δεν ταιριάζουν τα χνώτα σας και ταλαιπωρείσαι, αλλά έτσι είναι αυτή η δουλειά. 

– Το αποτέλεσμα αλλάζει σ’ αυτές τις περιπτώσεις; Το αποτέλεσμα πρέπει πάντα να είναι το καλύτερο, ανεξάρτητα από τις συνθήκες. Η διαφορά είναι στο πόσο βασανίζεσαι. Καλό θα είναι να μη συμβαίνει αυτό, για να περνάς κι εσύ καλύτερα όταν δουλεύεις. Δεν επιτρέπεται, όμως, να κάνεις εκπτώσεις. Ο θεατής δεν νοιάζεται τι τραβάς εσύ στις πρόβες κι αν ταλαιπωρείσαι ή όχι. 

– Ποιο είναι το επιδιωκόμενο αυτή τη στιγμή για σένα; Θα ήθελα να μου συμβαίνουν πράγματα που μου αρέσουν. Πάντα ήταν έτσι. Προχωρώ. Δεν έχει κάτι άλλο. Προχωρώ και κάνω χαρά όταν έρχονται ρόλοι και συνεργασίες που μου αρέσουν.  

– Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει ένας ρόλος για να σου κάνει κλικ; Ποιοι άνθρωποι μας ελκύουν την προσοχή; Αυτοί που έχουν ένα ενδιαφέρον στα μάτια τους, στον τρόπο που μιλάνε, σ’ αυτό που κουβαλούν μέσα τους. Κάπως έτσι είναι κι οι ρόλοι. Σαν να αναγνωρίζεις έναν άνθρωπο που έχει ενδιαφέρον. Μπορεί να είναι φονιάς, δεν έχει σημασία. Πολύ συχνά, εξάλλου, στη ζωή επιμένουμε να συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους που είναι η καταστροφή μας. Η διαφορά είναι ότι στην πραγματική ζωή πονάει. Και μέμφεσαι τον εαυτό σου για μια λάθος επιλογή.  

– Μπορεί η ενασχόληση μ’ έναν ρόλο να σε επηρεάσει στην πραγματική σου ζωή; Όχι. Ασχολούμαι μόνο την ώρα που συμβαίνει. Μετά δεν γνωριζόμαστε. Αλίμονο αν τους κουβάλαγα μαζί μου. Πρέπει να είναι και βάσανο αυτό. Να τον κουβαλάς μαζί σου ως έγνοια, να σε απασχολεί το πώς μπορείς να τον υποδυθείς καλύτερα ή πόσο μακριά μπορείς να τον φτάσεις, αυτό ναι. Ο ρόλος δεν σε αφήνει σε ησυχία. Πρέπει να σε παιδεύει όσο ασχολείσαι με αυτόν. Ως εκεί.

– Όταν μελετάς έναν χαρακτήρα δεν του προσθέτεις και δικά σου στοιχεία; Ο χαρακτήρας παίρνει τη μορφή μου. Δεν με επηρεάζει. Υποδύομαι κάποιον άλλο. Προσπαθείς πάντα να αποφύγεις τις ευκολίες ή τις δικές σου συνήθεις αντιδράσεις για να τον πλησιάσεις.

– Είχες από μικρός την ανάγκη της δημιουργίας; Όταν ήμουν μικρός δεν μ’ ένοιαζε αν ήταν δημιουργική ή όχι μια δουλειά. Καιγόμουν ν’ αρχίσω να δουλεύω για να την καταλάβω. Είναι η περίοδος της αθανασίας, νιώθεις ότι έχεις μπροστά σου άπλετο χρόνο. Και δεν τον λυπάσαι. Την πραγματική δημιουργία άρχισα να την έχω ανάγκη από μια ηλικία και μετά.

– Δεν είναι η προοπτική της δημιουργικότητας που σε έλκυσε στο θέατρο; Όχι. Η περιέργεια. Είναι μια απορία που δεν θα λυθεί ποτέ. Κι ίσως αυτό να είναι το ενδιαφέρον. Διότι δεν υπάρχει απάντηση. Τουλάχιστον εγώ δεν μπορώ να τη βρω. 

– Ο θάνατος σε απασχολεί; Αθάνατος αισθάνεσαι στην αρχή της ζωής και ίσως και στο τέλος, που σιγά- σιγά αποδέχεσαι το αναπόφευκτο. Σ’ αυτό το στάδιο σκέφτομαι «γαμώτο, είναι ωραία η ζωή, γιατί να τελειώνει;» Ο θάνατος είναι το απόλυτο, το τέλειο. Δεν έχει ούτε ένα ψεγάδι πάνω του. Ούτε αμφιβολίες, ούτε διαφορετικές απόψεις. Μπάζει από κάπου;

– Τι σε ευχαριστεί πέρα από το θέατρο; Να κυλάει η ζωή χωρίς να μου γίνονται τα πράγματα σαμάρι. Δύσκολο, αλλά έτσι θα μου άρεσε να είναι. Να πω και τα κλασικά; Ότι μου αρέσει να βρίσκομαι με φίλους να πιούμε καμιά μπύρα; Νομίζω ότι μου αρέσουν πράγματα που αρέσουν στους περισσότερους ανθρώπους.

– Κατάγεσαι από τον Άμμο Μεσσηνίας. Συνδέεσαι κάπως με το χωριό; Πήγαινα συνέχεια. Από πιτσιρίκι. Αν πηγαίνεις από μικρός σε ένα μέρος και περνάς καλά, έχεις καλές αναμνήσεις και μετά νοσταλγείς. Είναι διαφορετικό να συνδέεσαι μ’ έναν τόπο στα 40 σου και διαφορετικό από τότε που θυμάσαι τον εαυτό σου. Έρχονται συνέχεια οι μυρωδιές, οι ήχοι, οι παρέες.

– Νοσταλγείς τα παιδικά σου χρόνια; Όσο μπορεί να νοσταλγήσει κάποιος την παιδική του ηλικία που ήταν όλα εύκολα και ανέμελα. Άλλοι φροντίζανε για σένα. Η φύση του ανθρώπου όμως είναι έτσι που σ’ εκείνη την ηλικία ανυπομονεί να μεγαλώσει.

– Πώς θα περιέγραφες την κατάσταση πραγμάτων στην Ελλάδα σήμερα σε σχέση με τον θεατρικό χώρο; Τα έχει ισοπεδώσει όλα το κοβίντιασμα. Βέβαια, δεν μπορείς να τα παρατήσεις. Όπως σε όλες τις δουλειές, έχεις ανάγκη να κρατήσεις το αντικείμενό σου ζωντανό. Σ’ αυτή τη φάση βρισκόμαστε τώρα. Το παλεύεις μέχρι να περάσει το κακό για να μην εξαφανιστεί. Έτσι όπως έχει γίνει η ζωή, κάθε λίγο κάτι καινούριο σκάει. Συνεχώς. Έσκασε η κρίση, μετά η δύση, μετά η φρύξη, μετά η πανδημία, μετά ο πόλεμος. Τα έχει πάρει όλα ο διάολος.

– Ως σκεπτόμενος άνθρωπος και καλλιτέχνης… Αυτό ξαναπέστο (γέλια).

– …πώς εισπράττεις την πίεση που νιώθει ο περίγυρός σου; Το μόνο που μπορεί να εισπράξει οποιοσδήποτε νορμάλ άνθρωπος κάθε πρωί που ανοίγει τα μάτια του είναι αυτό που τραβάει ο κόσμος. Τι άλλο;

– Με τη δουλειά σου προσπαθείς με κάποιον τρόπο να απαλύνεις την κατάσταση για τους άλλους; Δεν μαλακώνουν έτσι αυτά τα πράγματα. Μόνο με κάποιο θαύμα, να συνειδητοποιήσουν κάποια στιγμή οι άνθρωποι ότι πρέπει να κόψουν τις βλακείες και την αυτοκαταστροφική τους πορεία. Αυτό δεν είναι απλώς ουτοπικό, πρέπει να εφευρεθεί καινούρια λέξη. Τις περισσότερες φορές δεν έχεις κέφι, μόλις έρχεται μια χαρά αμέσως σβήνει. Πας να χαμογελάσεις και μετά βλέπεις γυναίκες, παιδιά, άντρες, γέρους να σκορπούν στους δρόμους για να σωθούν.

– Η τέχνη δεν έχει κάποιο ρόλο μέσα σε όλα αυτά; Δεν λειτουργεί σαν καταφύγιο; Δεν έχω ιδέα. Δεν έχω καταλάβει ποτέ κι ούτε το έχω ψάξει. Εγώ θέλω να έχω τον νου μου όταν κάνω αυτή τη δουλειά. Για μένα είναι απλώς μια δουλειά που κάνει έναν άλλον άνθρωπο να χαίρεται, να ξεχνιέται. Να βρίσκει μια ικανοποίηση. Κάτι είναι κι αυτό. Αλλά, να δηλώσω εγώ ότι έχω μια αποστολή κι έναν ρόλο σ’ αυτή την κοινωνία μέσω του καλλιτεχνικού αντικειμένου μου; Και ποια είναι αυτή; Να σταματήσω τον πόλεμο; Να σταματήσω την πείνα; Να φέρω την ειρήνη και την ευημερία; Γιατί αυτά είναι τα θέματά μας. Μπορώ να το πετύχω αυτό; Μακάρι να έπαιζα σ’ ένα έργο με αντιπολεμικό νόημα και να σταματούσε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

– Δεν έχουμε οι περισσότεροι την ανάγκη μιας αυταπάτης ότι μας αναλογεί ένας ρόλος και κάποιο καθήκον σ’ αυτή τη ζωή; Ένας γιατρός έχει καθήκον και αποστολή να σώσει έναν άνθρωπο. Επεμβαίνει για να καθυστερήσει τον θάνατο. Αν πω εγώ ότι μέσω του θεάτρου θα σώσω τον κόσμο και θα διορθώσω τα κακώς κείμενα, θα με πάρουν με τις πέτρες. Εμείς προσφέρουμε μια ικανοποίηση. Ο μουσικός, ο ζωγράφος, το ίδιο. Δεν ξεκινούμε όμως με μοναδικό γνώμονα να ευχαριστήσουμε τον άλλο. Είναι ένα αλισβερίσι. Αυτό που με ευχαριστεί εμένα, τυχαίνει να το απολαμβάνει κάποιος άλλος. Μέχρι εκεί.

– Υπάρχουν έργα τέχνης που έστω και λίγο τάραξαν τα νερά, επηρέασαν καταστάσεις. Βιβλία, πίνακες, ταινίες, θεατρικά έργα… Ναι, αλλά κοίτα σήμερα! Εξακολουθούν να υπάρχουν άνθρωποι που σκοτώνουν ή βιάζουν παιδιά. Μάλλον δεν έχουν γίνει και πολλά βήματα. Αν η τέχνη εξημέρωνε, δεν θα υπήρχαν φονιάδες, παιδεραστές, βιαστές. Μακάρι να μπορούσε να τους εξημερώσει όλους αυτούς. Ίσως σε κάποιο βαθμό μόνο να τα καταφέρνει.

– Ένιωσες ποτέ ότι πλησίασες περισσότερο απ’ όσο θα ήθελες στο λεγόμενο «lifestyle»; Μπα, εμένα δεν με πετυχαίνουν. Έχω καταλάβει ότι το ούτω καλούμενο star system είναι κάτι εντελώς φτιαχτό. Κι αυτοί που συμμετέχουν το επιδιώκουν. Δηλαδή, κανένας παπαράτσι δεν πρόκειται να έρθει εδώ που βρισκόμαστε τώρα αν δεν ειδοποιηθεί. Τάχα μου τυχαία. Συνήθως, τους τηλεφωνούν οι ίδιοι που μετά διαμαρτύρονται κιόλας ότι παραβιάζεται η ιδιωτικότητά τους.

– Απολαμβάνεις γενικά την αναγνωρισιμότητα, το να σε χαιρετούν στον δρόμο; Αυτό είναι ευχάριστο. Αναλογίσου ότι ζούμε σε μια εποχή που αν περπατάς στον δρόμο και σε καλημερίσει ένας άγνωστος, αμέσως κουμπώνεσαι. Με μένα νιώθουν ασφαλείς. Κατά κάποιον τρόπο, είναι όπως πριν από 50-60 χρόνια που στον δρόμο χαιρετούσαν ο ένας τον άλλο. Άρα, είμαι τυχερός. Γιατί να με ενοχλεί; Ίσα- ίσα. Εξάλλου, ο κόσμος είναι το αφεντικό. Έτσι και κλείσει την κάνουλα, τελείωσες. Είναι αφεντικό και του παραγωγού και του καναλάρχη.

– Ένιωσες ποτέ να εγκλωβίζεσαι σε κάποιο ρόλο, ή κάποια εικόνα που έχουν οι άλλοι για σένα; Αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι. Είναι εύκολο κάποια στιγμή να σε γουστάρουν για έναν συγκεκριμένο ρόλο και μετά να πιέζεσαι από την ανάγκη να κάνεις συνέχεια το ίδιο για να είναι ευχαριστημένοι οι άλλοι. Κάποια στιγμή θα ξεφουσκώσει. Το έχω πληρώσει αυτό, γιατί κάποιο διάστημα πέφτανε οι προτάσεις βροχή για να κάνω ένα συγκεκριμένο πράγμα. Κι εγώ το έκοψα. Ήταν τότε που παρουσίασα ταυτότητα. Το 1992 με τα «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά». Ο περισσότερος κόσμος νομίζει ότι τότε ξεκίνησα, αλλά εγώ ήμουν στο σανίδι από το 1979. Μετά από αυτό όμως έμεινα εκτός, γιατί κι οι επόμενες προτάσεις αφορούσαν κάτι παρόμοιο. Κι είπα «πάλι τα ίδια;» Το ζήσαμε αυτό, το κάναμε, τελείωσε. Πάμε παρακάτω.

INFO: «Τσιτάχ. Η ερημιά του τερματοφύλακα» του Β. Κατσικονούρη, Ομάδα Άπειρο, 28, 30, 31/3 & 4, 6, 11/4, Λευκωσία Πάνω Σκηνή Σατιρικού Θεάτρου, 8.30μ.μ. 99209568, 70007721