Καλλιτέχνες από 23 χώρες πραγματεύονται τα όρια της λογικής και της ύπαρξης, τα όρια του ανθρώπινου σώματος και της μνήμης, της πληροφόρησης και της επικοινωνίας. Ο εικαστικός Βασίλης Βασιλειάδης, επιμελητής της δεύτερης Μπιενάλε Λάρνακας, λέει ότι η διοργάνωση δίνει στους Κύπριους καλλιτέχνες μια άλλη λύση, πέρα από την ένταξη στα «κλειστά καλλιτεχνικά κυκλώματα».

– Πώς ξεκίνησε η ιδέα για μια διεθνή εικαστική διοργάνωση στη Λάρνακα με τη μορφή Μπιενάλε; Το 2016, μια ομάδα καλλιτεχνών και φιλότεχνων από τη Λάρνακα οποίοι αποφάσισαν να υλοποιήσουν την ιδέα που επεξεργάζονταν από καιρό, εκείνη δηλαδή της διοργάνωσης μιας Μπιενάλε Τεχνών στην πόλη τους. Η πρωτοβουλία προχώρησε αργά και με αρκετές δυσκολίες, αλλά σύντομα οι καρποί των προσπαθειών άρχισαν να φαίνονται. Έτσι, η Μπιενάλε της Λάρνακας εξελίσσεται σε έναν μοναδικό θεσμό για τα μέχρι τώρα κυπριακά δεδομένα. 

 

– «Ατέλειωτα όρια» είναι ο τίτλος της δεύτερης Μπιενάλε. Ποιο το σκεπτικό πίσω από αυτή τη θεματική και πώς προσεγγίζουν το θέμα οι καλλιτέχνες; Οτιδήποτε υπάρχει, στην ουσία καθορίζει με την ύπαρξή του τα όρια του τα οποία, κατά έναν παράδοξο τρόπο υπάρχουν μεν, αλλά την ίδια στιγμή είναι ατελείωτα. Μπορούμε να αλλάξουμε τα όρια αλλά δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε την ύπαρξή τους, διότι αυτό που δεν ορίζεται καταλήγει τελικά να ερμηνεύεται. Η ανθρωπότητα προόδευσε χάρη στο έργο και τη σκέψη ανθρώπων που διεύρυναν τα όρια, όχι που αμφισβήτησαν την ύπαρξή τους. Τα έργα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν στην Μπιενάλε της Λάρνακας 2021, πραγματεύονται με τον τρόπο τους τα όρια της λογικής, της ύπαρξης, τα όρια του ανθρώπινου σώματος, της μνήμης, της πληροφόρησης, της επικοινωνίας. Αλλά και τα όρια της Τέχνης με άλλες όμορες πτυχές της κοινωνίας όπως η Επιστήμη, η Ψυχολογία, η Θρησκεία και η Τεχνολογία. 

– Έχετε θέσει κάποια κριτήρια για την επιλογή των καλλιτεχνών; Στην Μπιενάλε της Λάρνακας του 2021 έχουν υποβάλει αίτηση συμμετοχής 350 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Η Κριτική Επιτροπή επέλεξε τελικά 77 προτάσεις από καλλιτέχνες που προέρχονται από 23 χώρες. Η επιλογή των έργων έγινε ανώνυμα και βασίστηκε, μεταξύ άλλων, στα ποιοτικά κριτήρια της κάθε πρότασης, στην αισθητική του έργου, στη σχέση του με το θεματικό πλαίσιο της διοργάνωσης, στα τεχνικά χαρακτηριστικά του και στη δυνατότητα υλοποίησής του με βάση τα δεδομένα της διοργάνωσης.

 

– Η συμπερίληψη της Μπιενάλε της Λάρνακας στο Biennial Foundation, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για μια ποιοτική διοργάνωση; Στην Μπιενάλε της Λάρνακας πιστεύουμε ότι οι προϋποθέσεις για μια ποιοτική διοργάνωση αυτού του τύπου βρίσκονται στην ποιότητα των έργων που φιλοξενούνται, στη σωστή οργάνωση, στην ανθρώπινη και ειλικρινή σχέση με τους συνεργάτες και στην ανιδιοτελή προσήλωση στον πραγματικό σκοπό, ο οποίος είναι η Τέχνη. Η Μπιενάλε της Λάρνακας θέλει πάνω απ’ όλα να έχει μια αξιοπρεπή παρουσία στο διεθνές καλλιτεχνικό σκηνικό, και ήδη το πετυχαίνει με αργά και σταθερά βήματα. Η συμπερίληψή της στο Biennial Foundation είναι μια τυπική διαδικασία που μας ικανοποιεί και ταυτόχρονα μας κρατάει συντονισμένους με όλες σχεδόν τις υπόλοιπες Μπιενάλε στον κόσμο. 

– Σε μια εποχή δύσκολη για τους ανθρώπους της Τέχνης, μπορεί αυτή η εικαστική διοργάνωση να δώσει νέα ώθηση στην πολιτιστική ζωή της πόλης και της Κύπρου; Δεν ξέρω αν μια Μπιενάλε, από τη δεύτερη έκδοσή της, θα είχε στη χώρα μας τη δυναμική να πετύχει κάτι τέτοιο. Είμαι σίγουρος όμως ότι μπορεί να δώσει μια μικρή ελπίδα στους Κύπριους καλλιτέχνες ότι στον χώρο των Τεχνών υπάρχει και άλλη λύση πέρα από την ένταξη στα «κλειστά καλλιτεχνικά κυκλώματα», με τις ψευδαισθήσεις ανωτερότητας των καλλιτεχνικών ελίτ. Αυτή η ελπίδα περνάει μέσα από την ιδιωτική πρωτοβουλία η οποία εξακολουθεί διαχρονικά να αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα προώθησης του πολιτισμού. Και η Μπιενάλε της Λάρνακας είναι η έμπρακτη απόδειξη.

 

– Πιστεύεις ότι η Μπιενάλε θα λειτουργήσει ως πρόκληση για τους Κύπριους καλλιτέχνες να τοποθετήσουν τη δουλειά τους στον παγκόσμιο χάρτη της τέχνης; Λέω συχνά ότι η Μπιενάλε της Λάρνακας δεν θέλει να δημιουργήσει στους καλλιτέχνες ανάγκες αλλά ευκαιρίες. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, αν ένας Κύπριος καλλιτέχνης ήθελε να λάβει μέρος σε μια διεθνή ομαδική έκθεση όπως είναι μια Μπιενάλε, έπρεπε είτε να περάσει μέσα από τις γνωστές, κρατικές διαδικασίες επιλογής είτε να επωμιστεί ο ίδιος τα έξοδα αποστολής του έργου στο εξωτερικό, ενδεχομένως και τα έξοδα του δικού του ταξιδιού. Στην περίπτωση της Μπιενάλε της Λάρνακας, οι Κύπριοι καλλιτέχνες έχουν την ευκαιρία αυτής της εμπειρίας πολύ πιο εύκολα. Και είναι κάτι που το είδαμε ήδη από το 2018: Κύπριοι καλλιτέχνες κλήθηκαν μετά την Μπιενάλε να συμμετάσχουν σε ομαδικές εκθέσεις μαζί με ξένους καλλιτέχνες που γνώρισαν στη Λάρνακα, ή συμπεριλήφθηκαν σε διεθνείς εκθέσεις από ξένους επιμελητές που είδαν τη συμμετοχή τους. 

– Παράλληλα με την προβολή των έργων, σχεδιάζετε άλλες παράλληλες δράσεις από τον χώρο της μουσικής και του κινηματογράφου. Μέσα στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Μπιενάλε, υπάρχουν και πολλές παράλληλες δράσεις από όλο το φάσμα του πολιτισμού: Μουσικές και κινηματογραφικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις, βιωματικά εργαστήρια, εκπαιδευτικά προγράμματα, διαλέξεις και ατομικές εκθέσεις. Έχει εκδοθεί ο χάρτης της Μπιενάλε με όλες τις πληροφορίες των παράλληλων εκδηλώσεων και μπορεί ο καθένας να τον προμηθευτεί από τους εκθεσιακούς χώρους, από χώρους εστίασης στην πόλη, ξενοδοχεία, αεροδρόμια και τα επαρχιακά γραφεία του υφυπουργείου Τουρισμού κάθε πόλης. Επίσης, πληροφορίες για όλες τις παράλληλες εκδηλώσεις δημοσιεύονται τακτικά στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης της διοργάνωσης και σε ΜΜΕ. 

* Οι φωτογραφίες είναι από την προηγούμενη διοργάνωση επειδή, σύμφωνα με τους κανόνες της Μπιενάλε, δεν επιτρέπεται η προβολή έργων πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης. 

Φιλελεύθερα, 10.10.2021.