Δυο νεαρές γυναίκες σε διαφορετικές εποχές, στον ίδιο άνυδρο τόπο της Μάνης. Τα μυστικά του παρελθόντος, τα νήματα που ενώνουν τις ζωές τους και οι ανοιχτές πληγές. Μπορεί ένα επαγγελματικό ταξίδι να μετατραπεί σε ταξίδι αυτογνωσίας; Το βιβλίο της Ελευθερίας Κυρίμη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. 

– Ο τίτλος του νέου σας βιβλίου «Καλό σημάδι» είναι συμβολικός; Ο τίτλος αυτός έχει διττή σημασία. Από τη μια δηλώνει τη δυνατότητα να  σημαδεύεις και να πετυχαίνεις έναν υπαρκτό στόχο, ενώ σε συμβολικό επίπεδο, καλό σημάδι είναι ο καλός οιωνός που υπόσχεται ένα φωτεινότερο μέλλον.

– Τι σας ώθησε να εστιάσετε στην περίοδο του Εμφυλίου; Και στο «Καλό σημάδι» και στο προηγούμενο βιβλίο μου «Η θάλασσα στο χιόνι»,  αποφάσισα να σκαλίσω σκοτεινές και εν πολλοίς άγνωστες σελίδες της νεότερης ελληνικής Ιστορίας. Κι αυτό γιατί πιστεύω βαθιά ότι μόνο κοιτώντας κατάματα τα «φαντάσματα» του παρελθόντος, κατανοούμε το παρόν και σχεδιάζουμε καλύτερα το μέλλον μας. Παρατηρώ μάλιστα με ικανοποίηση ότι τα τελευταία χρόνια, αν και ορμώμενοι από διαφορετικές επιδιώξεις, είναι αρκετοί οι Έλληνες κι οι Ελληνίδες συγγραφείς που τολμούν να αναμετρηθούν με το τραυματικό παρελθόν του Εμφυλίου. Γεγονός που δείχνει πως οι λογαριασμοί μας με αυτή την περίοδο είναι ακόμη ανοικτοί.

– Ποιες ήταν οι βασικές πηγές της έρευνάς σας; Ως μαγιά λειτούργησαν οι ιστορίες για ατομικά και συλλογικά τραύματα -αρκετές φορές δεν ήταν παρά μισόλογα και υπονοούμενα- που άκουγα παιδί, τα καλοκαίρια στο χωριό. Ανατρέχοντας σε αυτές τις μνήμες, ξεκίνησα και τη συγγραφή του βιβλίου. Παράλληλα με αυτό το συναισθηματικά φορτισμένο μονοπάτι, ακολούθησα και τον αυστηρά δομημένο δρόμο της επιστημονικής έρευνας: μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας για την περίοδο του Εμφυλίου στη Μάνη, ανάγνωση εφημερίδων και εγγράφων της εποχής, αναζήτηση προφορικών μαρτυριών από ανθρώπους που έζησαν από πρώτο χέρι τα γεγονότα. 

– Ποια άλλα θέματα θελήσατε να αναδείξετε στο συγκεκριμένο βιβλίο; Ένα από τα κεντρικά ζητήματα που θέτει το βιβλίο είναι οι έμφυλες σχέσεις, όπως αυτές προσδιορίζονται από το εθιμικό δίκαιο στην παραδοσιακή κοινωνία της Μάνης. Σε μια πολεμική κατά βάση κοινωνία που έχει ανάγκη από όπλα, άρα από άντρες, η γυναίκα αντιμετωπίζεται λίγο πολύ ως ατυχία, ως αναγκαίο κακό. Κάτι πολύ ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η προνεωτερική νοοτροπία επιβίωσε στον χρόνο. Ακόμα θυμάμαι την απογοήτευση και την παγωμάρα όλων των γυναικών της μανιάτικης οικογένειάς μου, όταν  ο γιατρός στο μαιευτήριο μάς ανακοίνωσε πως η μητέρα μου είχε φέρει στον κόσμο ένα υγιέστατο κοριτσάκι, την αδερφή μου.

– Ποια η δική σας σχέση με τη Μάνη; Η Μάνη είναι ο τόπος καταγωγής μου. Εκεί περνούσα τα ανέμελα εφηβικά μου καλοκαίρια, κοντά σε αγαπημένους ανθρώπους που οι περισσότεροι δεν υπάρχουν πια. Αγαπώ τις μνήμες που μου χάρισε, την αγριάδα και την πέτρα της, αλλά δυσανασχετώ με την εξιδανικευμένη εικόνα για το παρελθόν της που έχει επικρατήσει.

– Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτή την περίοδο; Ένα εξαιρετικό βιβλίο, την «Τέχνη της απώλειας» της Alice Zeniter, που ασχολείται με ένα άλλο θέμα ταμπού, της γαλλικής αυτή τη φορά Ιστορίας, την αποικιοκρατία, τον πόλεμο για την ανεξαρτησία της Αλγερίας και τα πάντα επίκαιρα ζητήματα ταυτότητας.

 

Φιλελεύθερα, 19.9.2021.