Ο Αντώνης Παρτζίλης, πρόεδρος των μουσικών της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου, επισημαίνει τις αδυναμίες και τις ελλείψεις που αφορούν το πλαίσιο της λειτουργίας της ΣΟΚ και παραθέτει τις εισηγήσεις του για τη στήριξη και αναβάθμιση του έργου τους.
– Συζητήθηκε πρόσφατα στη Βουλή το έργο του ΔΣ του Ιδρύματος της ΣΟΚ, με αφορμή την έκθεση του Γενικού Ελεγκτή. Πιστεύεις ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τους βουλευτές να στηρίξουν την Ορχήστρα; Στους μουσικούς είναι ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον από τους βουλευτές για να στηρίξουν το έργο της Συμφωνικής, και βλέπουμε αρκετές ενδείξεις γι’ αυτό. Aν κάποιος ενδιαφέρεται για το έργο της, το στηρίζει έμπρακτα, όχι προκαλώντας εντυπώσεις σε προεκλογική περίοδο. Θα φρόντιζαν να είχε τον απαραίτητο προϋπολογισμό. Με 3 εκατομμύρια δεν λειτουργεί σωστά μια Συμφωνική Ορχήστρα πουθενά στον κόσμο. Η έκθεση του Γενικού Ελεγκτή αφορά τα έτη 2018-19. Από τον Γενάρη του 2020 έχουμε νέο πρόεδρο Διοικητικού Συμβουλίου, με νέα μέλη ως επί το πλείστον, και είναι η πρώτη φορά που δεν έχουμε ex officio πρόεδρο και μέλη από το υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Είναι ξεκάθαρο ότι, για όσα καταλογίζονται από τον Γενικό Ελεγκτή, θα έπρεπε να απολογηθούν τα προηγούμενα Διοικητικά Συμβούλια. Αντί αυτού, το νέο ΔΣ, που μόλις ανέλαβε ξεκίνησε να διορθώνει λάθη, στήνεται στον τοίχο από τη Βουλή και δέχεται επίθεση από τον Τύπο. Αν ενδιέφερε πραγματικά τους βουλευτές, θα ενδιαφέρονταν όταν οι μουσικοί της Συμφωνικής το 2017 είχαν αναλύσει γραπτώς διοικητικά προβλήματα της Ορχήστρας, και κτυπούσαν πόρτες, συμπεριλαμβανομένου του τότε Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού.
– Η πολιτεία δεν στηρίζει το έργο σας; Η πολιτεία δεν στηρίζει στο έργο μας, αφού ο προϋπολογισμός της Ορχήστρας χρειάζεται να είναι πιο σοβαρός, ώστε να υποστηρίξει κανονικό συμφωνικό μέγεθος. Η Ορχήστρα αυτή τη στιγμή έχει 42 μόνιμους μουσικούς – μέγεθος Ορχήστρας Δωματίου. Χρειάζεται να υπερδιπλασιαστεί για να φτάσει σε κανονικό συμφωνικό μέγεθος, και η σημασία αυτής της ενίσχυσης είναι μεγάλη, αφού καθορίζει τι μπορεί να προσφέρει μια ορχήστρα. Η πολιτεία είναι αυτή που τη μετονόμασε από Κρατική Ορχήστρα Δωματίου Κύπρου σε Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου. Με το όνομα όμως, δεν επιτυγχάνεται αυτό που στοχεύθηκε. Υπάρχει αυτή τη στιγμή πλάνο για σταδιακή επέκταση της Ορχήστρας, που έχει προϋπολογιστεί με πολύ βατό κόστος, και έχει κατατεθεί από το Ίδρυμα στο υπουργείο Οικονομικών.
– Πιστεύετε πως θα ανταποκριθεί το υπουργείο; Ο Οργανισμός χρειάζεται οικονομική ενίσχυση για να έχει επαρκές διοικητικό και γραφειακό προσωπικό. Το Ίδρυμα είναι υποστελεχωμένο λόγω του χαμηλού του προϋπολογισμού. Διευθυντές και λειτουργοί κάνουν διπλές και τριπλές δουλειές ο καθένας, για να μπορεί το έργο της Ορχήστρας έστω και έτσι να προχωρεί. Δεν υπάρχει εξειδικευμένη θέση που να συμβάλει στην αναζήτηση επιπρόσθετων κονδυλίων από τον Ιδιωτικό τομέα, όπως διαπιστώνουν από κοινού οι μουσικοί (το 2017) και ο Γενικός Ελεγκτής (το 2020). Οι μισθοί δεν είναι οι ενδεδειγμένοι για το επάγγελμα. Αυτό έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από απλά ότι αφορά στο προσωπικό επίπεδο του μουσικού. Αυτό έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία και δεν αφορά απλώς στο προσωπικό επίπεδο του μουσικού. Οι μισθοί χρειάζεται να είναι αντίστοιχοι άλλων ορχηστρών για να προσελκύουν τους καλύτερους μουσικούς, τόσο τους ντόπιους όσο και τους ξένους. Αλλιώς, η Συμφωνική Ορχήστρα θα δυσκολευτεί πολύ να συνεχίσει να συμβαδίζει με τις αντίστοιχες της Ευρώπης. Το νυν Διοικητικό Συμβούλιο, σε αντίθεση με τα προηγούμενα, το καταλαβαίνει πολύ καλά και έχει αναθέσει σε ειδικούς τη σύνταξη πρότασης που να περιλαμβάνει και τους μισθούς. Πρόκειται για ιδιωτική εταιρία παγκόσμιας εμβέλειας, που έχει ολοκληρώσει μια 60σέλιδη πρόταση μετά από πολύμηνη έρευνα, η οποία έχει κατατεθεί στο υπουργείο Οικονομικών. Ελπίζω το Υπουργείο Οικονομικών, που είναι και αυτό που εποπτεύει την Ορχήστρα, να αντιλαμβάνεται ότι μόνο αν η Ορχήστρα υποστηριχθεί σωστά, θα είναι επιτυχημένη η δική του εποπτεία.
– Τι είδους υποδομές χρειάζονται για να αναβαθμιστεί το έργο των δύο ορχηστρών; Χρειάζονται οπωσδήποτε κατάλληλα θέατρα. Πολύ λίγα είναι επαρκή για να φιλοξενήσουν ορχήστρα, αφού δεν φροντίζει η πολιτεία για τη δημιουργία κατάλληλων θεάτρων ή ανακαίνιση άλλων. Υπάρχουν πόλεις όπου τα θέατρα δεν μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλες παραγωγές ή μεγάλη συμφωνική ορχήστρα. Χρειάζεται αξιοποίηση της Ορχήστρας διεθνώς μέσα από τη δημιουργία διεθνών ορχηστρικών φεστιβάλ, όπως γίνεται σε άλλες χώρες. Χρειάζεται επένδυση στην Ορχήστρα Νέων, που και αυτή παράγει ήδη πολιτιστικό έργο παρά την έλλειψη στήριξης και επαρκούς προϋπολογισμού, προσφέροντας πολιτιστικό μέλλον στη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό το ότι οι Κύπριοι μουσικοί της Ορχήστρας είναι σχεδόν όλοι πρώην μέλη της Ορχήστρας Νέων. Αυτό θα έπρεπε να ενθαρρύνεται και να ενισχύεται.
– Πιστεύεις ότι είναι σημαντικό να υπάρχει ένας διάλογος ανάμεσα στους μουσικούς της Ορχήστρας και στα Διοικητικά Συμβούλια; Όχι μόνο είναι σημαντικό, αλλά ζωτικής σημασίας για μια Ορχήστρα. Δεν είναι τυχαίο που πολλά Διοικητικά Συμβούλια Ορχηστρών περιλαμβάνουν μουσικούς Ορχήστρας, που έχουν γνώση του αντικειμένου. Τα Διοικητικά Συμβούλια αλλάζουν κάθε δυο-τρία χρόνια, και αυτό περιορίζει την αντίληψη τους, ειδικά στα θεμελιώδη θέματα. Οι μουσικοί που βρίσκονται στην Ορχήστρα για 20 και πλέον χρόνια, έχουν δει και βιώσει πολλά περισσότερα και μπορούν να προσφέρουν μια πιο σφαιρική και ειδική αντίληψη.
- Συμφωνείτε με την απόφαση του ΔΣ να υπάρχει καλλιτεχνικός διευθυντής μόνο με διευθυντικές αρμοδιότητες και όχι μόνιμος μαέστρος; Πώς είδατε αυτό το μοντέλο στη διεύθυνση της Ορχήστρας; Είναι πολύ σημαντικό για μια ορχήστρα να συνεργάζεται με πολλούς μαέστρους, τόσο για να έχει επαφή με το διεθνές σκηνικό και για την αναγνωρισιμότητά της, όσο και για την εμπειρία και τη συνεχή καλλιτεχνική της ανάπτυξη. Ένας «Principal Guest» μαέστρος που θα διευθύνει πέντε προγράμματα τον χρόνο αρκεί για να προσφέρει τα θετικά του προηγούμενου μοντέλου, και κάτι τέτοιο είναι στα άμεσα πλάνα της Ορχήστρας, απλώς δεν ήταν άμεση προτεραιότητα εν μέσω πανδημίας. Άμεση προτεραιότητα ήταν ένας καλλιτεχνικός διευθυντής υπό μορφή «intendant», όπως ονομάζεται στο εξωτερικό, που είναι απαραίτητος για να εκσυγχρονίσει τον Οργανισμό, και η δουλειά που έγινε αυτούς τους μήνες από τον Νικόλα Παπαγεωργίου ως προς αυτό είναι τεράστια. Αντί να τύχει υποστήριξης, έτυχε αμφισβήτησης, και για να μην φέρει το Ίδρυμα σε δύσκολη θέση αναγκάζεται να αφήσει τη δουλειά αυτή πρόωρα. Η ζημιά δεν είναι στον ίδιο, αλλά στην Ορχήστρα. Το πιο απογοητευτικό όμως σε όλα αυτά είναι η αρθρογραφία που παρακολουθήσαμε τον τελευταίο καιρό, τόσο για άλλα θέματα της Ορχήστρας όσο και γι’ αυτό. Οι μουσικοί γι’ αυτό τον λόγο ανάρτησαν blog στο διαδίκτυο, αποδομώντας ανακρίβειες και παραθέτοντας την πραγματικότητα.
– Είστε αισιόδοξοι ότι το υφυπουργείο Πολιτισμού που προωθείται θα βοηθήσει στη στήριξη του έργου σας; Δεν έχουμε δει τίποτα από την πολιτεία μέχρι τώρα που να μας κάνει αισιόδοξους, και οι λόγοι γι’ αυτό εξηγήθηκαν προηγουμένως. Ελπίδα, φυσικά, πάντα υπάρχει, όπως υπάρχει και ο αγώνας για το καλό του Πολιτισμού στην Κύπρο, από όλους τους (πραγματικούς) εκπροσώπους του, για να κλείσω με κάτι θετικό.
Φιλελεύθερα, 25.4.2021.
