«Είναι απογοητευτική η έλλειψη αλληλεγγύης στο μεταναστευτικό. Φαίνεται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση απέχει πολύ ακόμα από το να γίνει μια ουσιαστική κοινοπολιτεία κρατών με ίδιες αρχές, ίδιες πολιτικές και πολιτιστικές αξίες».
Στο τελευταίο σας βιβλίο, «Είμαστε πλασμένοι από χώμα», γράφετε για την προσφυγική κρίση. Πώς προσεγγίζετε το επίκαιρο αυτό θέμα;
Έχουν γραφτεί –και ακόμα γράφονται– πολλά γι’ αυτό το θέμα, άρθρα και βιβλία, έχουν γίνει επίσης πολλά ντοκιμαντέρ, αλλά νομίζω ότι συνήθως αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες ως μια ομοιογενή ομάδα όπου όλοι έχουν παρόμοιες εμπειρίες, παρεμφερείς ιδέες και ιδεολογίες, την ίδια θρησκευτική πίστη, ίδιες ελπίδες κ.λπ. Στην πραγματικότητα, ακόμα και οι πρόσφυγες από την ίδια χώρα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, όπως συμβαίνει σε κάθε κοινωνία φαντάζομαι. Έτσι, σκέφτηκα πως ένα μυθοπλαστικό αφήγημα θα μπορούσε να αναδείξει αυτές τις ιδιαιτερότητες πιο παραστατικά, αλλά και να παρουσιάσει τις σχέσεις ανάμεσα στους ίδιους τους πρόσφυγες, όχι μόνο τη συμπεριφορά τους απέναντι στους ντόπιους.
Η πανδημία θα φέρει ενδεχομένως μεγαλύτερο φόβο για τους πρόσφυγες και τους ξένους;
Ναι, νομίζω πως συμβαίνει ήδη, αν και η Ελλάδα έχει ακολουθήσει συνετή τακτική στον έλεγχο και την πρόληψη και μάλλον δεν χρειάζεται να ανησυχούμε πολύ. Κάποια στιγμή θα βρεθεί το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, αλλά όχι για την ξενοφοβία.
Είσαστε αισιόδοξος για τους χειρισμούς στο μεταναστευτικό από τους Ευρωπαίους;
Όχι. Η μέχρι τώρα αντιμετώπιση του ζητήματος από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει τη σοβαρότητα και την αποφασιστικότητα που έχουν επιδείξει σε άλλα προβλήματα, όπως η οικονομική κρίση του 2008. Είναι απογοητευτική επίσης η έλλειψη αλληλεγγύης από τους περισσότερους εταίρους στο θέμα αυτό. Δυστυχώς, φαίνεται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση απέχει πολύ ακόμα από το να γίνει μια ουσιαστική κοινοπολιτεία κρατών με ίδιες αρχές, ίδιες πολιτικές και πολιτιστικές αξίες, παρόμοια οράματα.
Ζείτε μόνιμα στο Λονδίνο. Αυτή η απόσταση σας κάνει να βλέπετε με άλλο φακό την Ελλάδα;
Ναι, έτσι νομίζω. Η γεωγραφική απόσταση μου δίνει μια κάποια συναισθηματική αποστασιοποίηση και μια κριτική διάθεση που είναι συχνά δύσκολο να έχεις όταν ζεις καθημερινά και όλη σου τη ζωή στο ίδιο, γνώριμο, ασφαλές περιβάλλον. Υπάρχουν στοιχεία στον ελληνικό τρόπο ζωής, συμπεριφορές και προκαταλήψεις που πρόσεξα, και που άλλοτε εκτίμησα, άλλοτε απέρριψα, όταν είχα πια φύγει.
Τι καθόρισε την επιλογή σας να γίνετε συγγραφέας;
Κατ’ αρχάς η αγάπη για το διάβασμα. Κάθε συγγραφέας νομίζω πως αρχίζει θέλοντας να γράψει τα βιβλία που του αρέσει να διαβάζει. Στη συνέχεια, βέβαια, αποκτάει το θάρρος και την αυτοπεποίθηση να γράψει πιο πρωτότυπα, με βάση τις δικές του ιδέες και ευαισθησίες. Στη δική μου περίπτωση, ένας άλλος σημαντικός παράγοντας ήταν και η νοσταλγία. Δεν νομίζω ότι θα ξεκινούσα να γράφω αν δεν ζούσα στην Αγγλία, σε μια εποχή που μου έλειπε πολύ η Ελλάδα.
Ποια συστατικά σας γοητεύουν σ’ ένα βιβλίο;
Η οικουμενικότητά του, η ικανότητα μιας αφήγησης να συγκινήσει έναν αναγνώστη από μια άλλη κουλτούρα, από κάποιο άλλο μέρος του κόσμου, που μπορεί να μη γνωρίζει την ιστορία, τον πολιτισμό, τον τρόπο ζωής, την ιδιοσυγκρασία και τις εμπειρίες του συγγραφέα.
Ποια βιβλία σχεδιάζετε να πάρετε μαζί σας στις διακοπές;
Έχω αρχίσει να διαβάζω «Το κόκκινο και το μαύρο» του Σταντάλ. Είναι αρκετά μεγάλο, και επειδή διαβάζω αργά νομίζω πως μου αρκεί για τις διακοπές φέτος.
Φιλελεύθερα, 19.7.2020.
