Ξεσπαθώνει κατά του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου ο γνωστός και βραβευμένος Κύπριος θεατρικός συγγραφέας Γιώργος Νεοφύτου, ο οποίος σε δημόσια παρέμβασή του κάνει ανοιχτά λόγο για λογοκρισία.
Αφορμή στάθηκε η ματαίωση από τη Σκηνή Εκτός Έδρας του ΘΟΚ της παραγωγής με το πολιτικά στοχευμένο έργο του «Η Κύπρος είναι…ική» και η αντικατάστασή του με μονόπρακτη κωμωδία ηθών, τη «Βεγγέρα» του Ηλία Καπετανάκη.
Μάλιστα, ο συγγραφέας γνωστοποίησε πως παρά το γεγονός ότι ο ΘΟΚ τού ζήτησε να υποβάλει τιμολόγιο για να του καταβληθεί κανονικά η αμοιβή, ο ίδιος ουσιαστικά την αποποιείται αφού θεωρεί το να αμειφθεί παράνομο, καταχρηστικό και «συνενοχή σε διασπάθιση δημόσιου χρήματος», από τη στιγμή που το έργο του τελικά δεν ανέβηκε. Παράλληλα, καταγγέλλει τις σκηνοθέτριες Πολυξένη Σάββα και Αντωνία Χαραλάμπους ότι λίγο πριν την έναρξη των δοκιμών απαίτησαν να σκηνοθετήσουν μια διασκευή του έργου του.
Ο Νεοφύτου δίνει τη δική του οπτική πάνω στα γεγονότα που οδήγησαν στη σημαντική αυτή αλλαγή, με τη Βεγγέρα να παρουσιάζεται τελικά από τις 20 Απριλίου για πολύ περιορισμένο αριθμό παραστάσεων σε κοινότητες και μικρούς δήμους της Κύπρου. Αρχικά, ο ΘΟΚ τον ενημέρωσε τον περασμένο Μάρτιο ότι αποφάσισε να μην προχωρήσει στη πραγματοποίηση της παραγωγής «λόγω της διαφωνίας μεταξύ σας και των σκηνοθετριών Πολυξένης Σάββα και Αντωνίας Χαραλάμπους αναφορικά με την επεξεργασία του θεατρικού κειμένου, η οποία είναι συνυφασμένη με τη σκηνική και παραστασιακή του απόδοση» και ότι «δεν έχει αρμοδιότητα να καθορίσει το σκηνοθετικό πλαίσιο». Το ΔΣ του ΘΟΚ υποστήριξε επίσης τότε ότι η ακύρωση της παράστασης γίνεται «για να προστατεύσει το πνευματικό έργο του συγγραφέα».
Το ΔΣ ισχυρίστηκε επιπλέον ότι ενώ οι πρόβες είχαν αρχίσει στις 13 Φεβρουαρίου 2024 δεν υπήρξε πρόοδος των εργασιών με αποτέλεσμα η συγκεκριμένη παραγωγή να είναι εκτός χρονοδιαγράμματος και να μη μπορεί να ανέβει στην ημερομηνία που έχει συμφωνηθεί. Τέλος, του γνωστοποίησε ότι η Σύμβαση που είχε υπογράψει με τον ΘΟΚ «παραμένει σε ισχύ», εννοώντας ότι θα αμειφθεί κανονικά για το έργο του.
Ο Γιώργος Νεοφύτου σημειώνει ότι μέχρι και πρόσφατα δεν επιθυμούσε να προβεί σε σε οποιαδήποτε δήλωση, καθώς εκκρεμούσε επιστολή προς τον ΘΟΚ με την οποία ζητούσε διευκρινίσεις. Τελικά, λαμβάνοντας απάντηση από το ΔΣ του ΘΟΚ στις 21 Ιουνίου 2024 (τρεις μήνες μετά), αποφάσισε να τοποθετηθεί εκτενώς. Στη νέα επιστολή, ο νομικός σύμβουλος του οργανισμού τον ενημέρωσε ότι δεν κατέστη δυνατόν να συμπεριληφθεί το θεατρικό έργο στο ρεπερτόριο 2024-2025 κι ότι θα επανεξεταστεί η πιθανότητα να συμπεριληφθεί σε επόμενα ρεπερτόρια «στην οποία περίπτωση θα γίνει εκ νέου διαπραγμάτευση». Η πλευρά του ΘΟΚ θεωρεί ανυπόστατο τον ισχυρισμό ότι έχει δεσμευτεί οριστικά και αμετάκλητα ως προς το ανέβασμα της εν λόγω παραγωγής.
Τι προσάπτει στις σκηνοθέτριες
Ο συγγραφέας επιμένει σήμερα ότι ο ίδιος δεν είχε καμιά διαφωνία με το σκηνοθετικό πλαίσιο των δύο σκηνοθετριών ούτε και ζήτησε από κανένα να τους το καθορίσει. «Οι κυρίες αυτές δήλωσαν 24 ώρες πριν από την έναρξη των δοκιμών (χωρίς τίποτε προηγουμένως να προμηνύει ή να προνοεί κάτι τέτοιο) ότι αδυνατούν να σκηνοθετήσουν το έργο που ο ίδιος ο ΘΟΚ τους ανέθεσε και αντί αυτού απαίτησαν να σκηνοθετήσουν μια διασκευή που τους ετοίμασε ο κ. Βαλεντίνος Κόκκινος κατόπιν ‘παράκλησής’, τους ερήμην και εν αγνοία όλων» σημειώνει.
Ο Νεοφύτου αμφισβητεί το γεγονός ότι το έργο του δεν μπορούσε να ανέβει στην ημερομηνία που έχει συμφωνηθεί, όπως ισχυρίζεται ο ΘΟΚ, καθώς επισημαίνει ότι μπόρεσε να ανέβει άλλο έργο στην ίδια ημερομηνία. «Είναι φανερό πως επιδίωξη του ΔΣ δεν ήταν η επίλυση του προβλήματος, αλλά η αντικατάσταση του έργου» εκτιμά. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι προσχηματικοί οι ισχυρισμοί του ΔΣ για ακύρωση της παράστασης ώστε «να προστατεύσει το πνευματικό έργο του συγγραφέα». Και διερωτάται πώς ο ΘΟΚ προστατεύει τα δικαιώματα των συγγραφέων με το να ΜΗΝ ανεβάζει το έργο τους, «όταν ο σκηνοθέτης που προσλήφθηκε να το ανεβάσει έχει εκ των υστέρων αντίθετη με τον συγγραφέα άποψη για το έργο».
Ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το το ΔΣ του ΘΟΚ, με πρόσχημα τη δήθεν διαφωνία συγγραφέα/ σκηνοθετριών, λογόκρινε την παρουσίαση ενός έργου που υποβλήθηκε και εγκρίθηκε για να ανέβει το 2024. Και προβάλει το επιχείρημα τι θα γινόταν σε ανάλογη περίπτωση στο επιχορηγούμενο ελεύθερο θέατρο εάν δεν γινόταν ο απαιτούμενος μίνιμουμ αριθμός παραστάσεων ή αν αιτητής αποφάσιζε να αλλάξει το έργο. «Ποιος ελέγχει, αν αυτές οι αποφάσεις του ΘΟΚ ήταν οικονομικά οι πιο συμφέρουσες για τον Οργανισμό, μέσα στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης και νομιμότητας; Ποιος ελέγχει αν αυτό δεν αποτελεί αλόγιστη διασπάθιση δημόσιου χρήματος;» διερωτάται.
Τέλος, ο Γιώργος Νεοφύτου σχολιάζει και τους ισχυρισμούς λειτουργού του ΘΟΚ ότι η Κλαδική Καλλιτεχνών Θέατρου ΣΗΔΗΚΕΚ- ΠΕΟ παρενέβη στην περίπτωση του έργου του για να «προστατεύσει τα δικαιώματα των μελών της από την ανωμαλία που παρατηρείτο» και ότι «αυτό συνέτεινε στην συγκεκριμένη απόφαση ακύρωσης του έργου». Σημειώνει σχετικά ότι ότι τα μέλη αυτά εκτός από δικαιώματα έχουν και υποχρεώσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος αποκαλεί το έργο του «Η Κύπρος είναι …ική» ως ένα παιχνίδι με την ιστορία. Στη σύνοψη του έργου αναφέρεται: Μέσα από τον προοδευτικά αναπτυσσόμενο διάλογο μεταξύ ενός Ελληνοκυπρίου και ενός Τουρκοκυπρίου, διατρέχει με ιλαροτραγικό τρόπο την ιστορία της Κύπρου των τελευταίων δυο αιώνων. Οι ιστορικές περιπέτειες του νησιού, οι ψευδαισθήσεις και οι συνεχείς διχόνοιες αναπαριστάνονται με χιούμορ, πεζό και έμμετρο λόγο οδηγώντας μας στο ερώτημα: σε ποιον ανήκει τελικά η Κύπρος;
