Με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από τη δημιουργία της Amalgamation Choir, της κυπριακής χορωδίας που έγινε γνωστή σε ολόκληρο τον πλανήτη μετά την εμφάνισή της στο Αββαείο του Westminster, η μαέστρος (και η ψυχή της), μιλά για την επερχόμενη συναυλία με τίτλο «Πηλός», για τη γυναικεία αλληλεγγύη, όπως αναδύεται μέσα από το ομαδικό τραγούδι αλλά και για το συναρπαστικό έργο του να δίνεις και να γίνεσαι η «φωνή» σε τριάντα γυναίκες.
–Τι τρέχει στο μυαλό σου λίγες μέρες πριν από τη συναυλία της Amalgamation Choir στο Μαρκίδειο Θέατρο; Η σκέψη να καταφέρω να βρω τον τρόπο να μεταδώσω -έστω στο ελάχιστο- την αυθεντική δυναμική μαγεία που εκπέμπει αυτή η ομάδα γυναικών όταν είναι στον ίδιο χώρο, κεκλεισμένων των θυρών.
–Γιατί επέλεξες να δώσεις στην παράσταση τον τίτλο «Πηλός»; Γιατί μέσα από αυτή τη συναυλία, υπάρχει η διάθεση να εξερευνήσουμε την ιδιότητα της «πλαστικότητας» του πηλού ως έννοιας στο ομαδικό τραγούδι και συμβολικά στην πορεία μας ως ομάδας. Με αυτό τον τρόπο, το πρόγραμμα της συναυλίας μπορεί να ιδωθεί ως μία κίνηση μέσα από τα απλά συστατικά που φέρνουν τον πηλό στη ζωή. Το χώμα, το νερό και ο αέρας, είναι στοιχεία απαραίτητα που σχηματίζουν και μεταμορφώνουν τον πηλό, όπως αυτά τα στοιχεία είναι και θεμελιώδη για την ανθρώπινή μας ύπαρξη. Τα θραύσματα ενός πήλινου αντικειμένου που διαμορφώθηκε με αυτά τα τρία στοιχεία, μπορούν να μπουν σε μια διαδικασία αναγέννησης και αναδιαμόρφωσης, όταν πάλι βραχούν με νερό. Προσωπικά, είμαι άτομο του χωριού, της υπαίθρου, επομένως, το χώμα, το νερό και ο αέρας είναι τα τρία συστατικά που συμβολίζουν για μένα την ξέγνοιαστη παιδική μου ηλικία, την απλότητα, τη μεταμόρφωση, την προοπτική και την αναγέννηση.
–Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα της συναυλίας; Είναι χωρισμένη σε τρεις κινήσεις-μέρη, κάθε ένα εμπνευσμένο και από ένα συστατικό του πηλού. Το Χώμα περιλαμβάνει τραγούδια που έχουν να κάνουν στιχουργικά ή νοηματικά με τη γη, με «το χωριό», με τραχιά συναισθήματα, με δουλειά και αυτοθυσία. Το Νερό αποτελείται από τραγούδια μεταμόρφωσης, ταξιδιού, κάθαρσης και ροής. Το τελευταίο μέρος, ο Αέρας, περιλαμβάνει τραγούδια με αιθέριες υπάρξεις, μυθικά όντα, την έννοια της πνευματικότητας και της αναγέννησης. Τα τραγούδια έχουν διασκευαστεί και εναρμονιστεί κυρίως από εμένα, κατά τις πρόβες μας, με τη συμβολή και των μελών, κάποια από τον αγαπημένο μας συνεργάτη Ερμή Μιχαήλ, ενώ κάποια είναι πρωτότυπες συνθέσεις του Γιώργου Καλογήρου, ενός καλλιτέχνη που θαυμάζουμε και αγαπούμε ιδιαίτερα. Με ένα σκηνικό ειδικά επιμελημένο από την Παναγιώτα Κωνσταντή, που με μεράκι και αγάπη αφιερώνει τον χρόνο της, συμβάλλει στην οπτική αισθητική της συναυλίας μας.
–Από τι υλικό νιώθεις ότι είναι φτιαγμένες οι γυναίκες της χορωδίας; Η διαδικασία διαμόρφωσης του πηλού μπορεί να παραλληλιστεί με το συλλογικό ταξίδι των γυναικών της Amalgamation στο τραγούδι – οι μεμονωμένες φωνές διαμορφώνουν η μία την άλλη, μετατρέποντας τις ακατέργαστες δυνατότητες της καθεμιάς σε κάτι ενιαίο, βαθύ και όμορφο μέσω της συνεργασίας, της δημιουργικότητας και της αγάπης. Σε μια ομάδα δεν έχει τόση σημασία από τι υλικό είναι φτιαγμένη η καθεμιά, αλλά τι υλικό δημιουργείται όταν συνδυάσουμε όλες τις φωνές και όλους τους χαρακτήρες. Η καθεμιά είναι τόσο ξεχωριστή. Η καθεμιά έχεις τους λόγους της που είναι εδώ. Όταν πλέον δεν την εξυπηρετεί, μπορεί να προχωρήσει. Έχουμε τόσες φιλίες με μέλη που πέρασαν. Οι γυναίκες της χορωδίας είναι «η χορωδία» μόνο όταν είναι «παρούσες» και ανοικτές σε αυτή την αλληλεπίδραση, το πλάσιμο, το σμίλευμα.
–Πηγαίνοντας πίσω στον χρόνο, τι ενεργοποίησε την επιθυμία σου να δημιουργήσεις μια χορωδία με πρωταγωνίστρια τη γυναικεία φωνή; Η γυναικεία φωνή είναι κάτι που αγαπώ ιδιαίτερα, έχει κάτι το γήινο και το μαγικό την ίδια στιγμή. Είναι μια φωνή που κατανοώ, κάτι που είναι οικείο και κάτι που μπορώ να επεξεργαστώ καλύτερα από την ανδρική.
Με ποια όνειρα ξεκινούσες πριν από δέκα χρόνια; Η ιδέα για συνεχή τριβή ήταν των γυναικών που συμμετείχαν στα εργαστήρια φωνής του «Μουσικού Χωριού Φέγγαρος». Εκείνες με έπεισαν να ξεκινήσουμε εβδομαδιαίες συναντήσεις. Και έκτοτε, καθιερώθηκε. Γενικά δεν κάνω όνειρα. Ζω πολύ έντονα τη στιγμή και κτίζω λιθαράκι λιθαράκι μια γερή βάση. Τα υπόλοιπα έρχονται μόνα τους. Οι ίδιες δίνουμε αξία στη δουλειά μας με το να είμαστε σοβαρές και να προσπαθούμε στο μέγιστο των δυνατοτήτων μας -όποιο και αν είναι αυτό. Οι τάσεις αλλάζουν, αυτό που κάνουμε θέλω να το κάνουμε με ειλικρίνεια και πρωτίστως για εμάς.
Δέκα χρόνια μετά, ποιες στιγμές ξεχωρίζεις από την πορεία της Amalgamation Choir; Θα έλεγα ότι η πιο ξεχωριστή εμπειρία είναι όταν άφησα τον νεογέννητο τότε γιο μου, για να πάω με μια μικρή αποστολή στο πρώτο μας φεστιβάλ στη Βρέστη της Γαλλίας. Ένιωθα μια τεράστια ευθύνη να με βαραίνει στους ώμους από όλες τις πλευρές. Ξέχασα να πάρω την αντλία για το γάλα και έτρεχα στις πρώτες βοήθειες με το που έφτασα. Περιπέτεια. Ολόκληρη η εμπειρία ήταν πολύ έντονη και χρειάστηκε πολλή εσωτερική δύναμη να φέρουμε εις πέρας τον στόχο μας. Την τελευταία νύχτα πήγαμε με τις κοπέλες στη Βρέστη να φάμε. Φάγαμε, ήπιαμε κρασί, γελάσαμε, τραγουδήσαμε και την ώρα που θα φεύγαμε, βγήκαμε έξω και ήταν ακόμα μέρα. Μου φάνηκε πολύ παράξενο. Ήταν σχεδόν 23:00! Γενικότερα θα έλεγα ότι οι στιγμές που ξεχωρίζω λαμβάνουν χώρα σχεδόν πάντα στη διαδικασία. Πρόσφατα τραγουδήσαμε με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας. Περιμένοντας πίσω από την τεράστια κουρτίνα τη σειρά μας, έβλεπα τις κοπέλες να χορεύουν και να τραγουδούν αθόρυβα στα σκοτεινά τα τραγούδια που άκουγαν ως έφηβες. Όταν τελειώσαμε αγκαλιαστήκαμε και δακρύσαμε μαζί.
Από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές της χορωδίας ήταν και η εμφάνιση στο Αββαείο του Westminster. Η ίδια πώς έζησες αυτή την εμπειρία; Το όλο ταξίδι είχε κάτι το σουρεαλιστικό. Από το πρώτο email με υπογραφή Royal Commonwealth Society που νόμισα αρχικά ότι ήταν σπαμ και δεν απάντησα, και έπειτα η φρενήρης αλληλογραφία με logistics που ανέλαβε η Μυρτώ (ευτυχώς), μετά ακολούθησαν τα άπειρα μηνύματα με τον Στέλιο από το Υπουργείο Εξωτερικών, το πάνω-κάτω μες τη νύχτα στους διαδρόμους του ξενοδοχείου με τα τούλια για να δούμε τα ρούχα, το ξύπνημα από το χάραμα για να τραγουδήσουμε στη Βουλή των Αντιπροσώπων πρώτα, την περιδιάβαση μας στα υπόγεια τούνελ του Big Ben, τη φανουρόπιτα που έταξε στον Άγιο Φανούριο η Αυγή για να βρούμε το δανεικό κόσμημα του Κέντρου Χειροτεχνίας (το βρήκαμε), τη συζήτηση με τον Βασιλιά Κάρολο στο παλάτι για την «Ξενιτιά του Έρωτα», του Γιώργου Καλογήρου. Το τηλέφωνο που έφεραν-smuggled (ας πούμε καταλάθος) η Χριστίνα και η Αργυρώ στο βασιλικό reception, για να βγάλουν φωτογραφίες, πολλές στιγμές. Από το Αρμενοχώρι, από όπου κατάγομαι, στο Αββαείο του Westminster είναι πολύς ο δρόμος. Πιο έντονα θυμάμαι την απογοήτευσή μου μόλις επέστρεψα στα παρασκήνια και είδα τη ζωντανή αναμετάδoση με τον ήχο της τηλεόρασης από το κινητό. Ήταν λες και με ξύπνησε από ένα όνειρο, προσγειώνοντάς με απότομα. Ο ήχος μέσα στο Αββαείο ήταν μαγικός, επιβλητικός, αέρινος, μια θάλασσα από μέλι. Από το μικρόφωνο της τηλεόρασης στο ακουστικό του τηλεφώνου μου δεν πέρασε ούτε 5% η μαγεία εκείνης της στιγμής. Η μαγεία της «Ξενιτιάς» μας, τα βουνά του Κύκκου μας. Η Χαρά με συμβούλευσε να κρατήσω την ανάμνηση που εγώ θέλω. Έτσι και έκανα. Κράτησα την πραγματική στιγμή στη μνήμη μου και αυτό είναι που θυμάμαι. Τα μάτια των γυναικών καρφωμένα στα δικά μου και τη μαγική εκείνη στιγμή που μοιραστήκαμε, σε ένα τόσο ιστορικό χώρο.
–Πλέον η χορωδία αριθμεί 30 μέλη. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συντονίζεις όλες αυτές τις γυναίκες, ώστε να επιτυγχάνεται ένα ενιαίο αποτέλεσμα; Καθόλου εύκολο, για αυτό και ζητώ βοήθεια. Έμαθα σε ποια πράγματα προτάσσω αντίσταση. Για παράδειγμα δεν απαντώ σχεδόν ποτέ το τηλέφωνό μου. Η κάθε μια γυναίκα έχει τουλάχιστον μια μαγική ιδιότητα όπως τις αποκαλούμε. Άλλη φέρνει μια πίτα, άλλη καφέδες, άλλη γράφει παρτιτούρες της στιγμής, άλλη διορθώνει και ερευνά τους στίχους, αλλά το πιο σημαντικό είναι ο συνεχής συντονισμός. Ιδέες πολλές, χωρίς συντονισμό όμως, θα καταρρεύσει. Λήδα, Μικαέλλα και Μαργαρίτα (στο παρελθόν), σας ευχαριστώ.
–Εκτός από την κοινή αγάπη για τη μουσική, ποια άλλα πράγματα νιώθεις ότι σε ενώνουν με τις γυναίκες της χορωδίας; Οι γυναίκες που ανήκουν σε αυτή την ομάδα- ειδικά οι πιο παλιές- είναι πλέον φίλες κι αδελφές. Κοιταζόμαστε στα μάτια και ξέρουμε. Δημιουργήθηκε ένα ασφαλές και οικείο περιβάλλον, θέλω να πιστεύω, σε αυτή την ομάδα. Μια μικρή κοινότητα, μια γυναικεία οικογένεια.
–Είναι το ομαδικό τραγούδι και μια μορφή ψυχοθεραπείας; Σίγουρα είναι, χωρίς, όμως, να γίνεται επί τούτου. Πέραν της οξυγόνωσης που επέρχεται, λόγω των αναπνοών, πέραν της εκτόνωσης, του αισθήματος ότι κάνεις κάτι ουσιώδες με το να κατακτάς μικρούς στόχους και να μαθαίνεις κάτι, είναι και η φιλία που δημιουργείται, το δίκτυο στήριξης. Υπάρχουν πολλές έρευνες για τις θετικές επιδράσεις του ομαδικού τραγουδιού.
–Μέσα από την Amalgamation Choir δίνεις κυριολεκτικά φωνή στις γυναίκες. Μεταφορικά τι σημαίνει για σένα το να δίνεται το βήμα σε κάποιαν μέσα από τη μουσική να εκφράζει τη φωνή της; Το κάθε άτομο σε αυτή την ομάδα έχει, όπως όλοι μας, τις προκλήσεις τους στη ζωή. Όταν μπαίνουν στην πρόβα, μπαίνουμε σε μια άλλη πραγματικότητα, ξεχνιόμαστε για λίγο. Υπάρχει χώρος για όλες τις «φωνές» στην Amalgamation. Η κάθε μια έχει τον δικό της ρυθμό να μαθαίνει και να κάνει πράγματα. Δεν γίνονται ακροάσεις. Η φωνή σου μπορεί να σου αποκαλύψει πολλά για τον εαυτό σου. Στον ήχο της φωνής σου αντικατοπτρίζεται ένα συνονθύλευμα των συνηθειών, του χαρακτήρα σου, των τραυμάτων και των φοβιών σου και της υγείας σου. Πιστεύω ότι με το να καλλιεργήσεις τη φωνή σου, μπορείς να έχεις αντίστοιχα θετική επιρροή ή αλλαγή στα πιο πάνω.
–Με τη χορωδία έχεις ταξιδέψει σε αρκετούς προορισμούς του εξωτερικού. Πώς αυτά τα ταξίδια επηρεάζουν το καλλιτεχνικό σου έργο αλλά και τον τρόπο που βλέπεις εσύ τον κόσμο; Με κάθε πρόσκληση στο εξωτερικό, παίρνω θάρρος ότι πρέπει να συνεχίσουμε, πολλές φορές το τοπικό άκουσμα είναι και μοναδικό. Σιγά σιγά θα ήθελα να τραγουδούμε πιο πολύ στα κυπριακά, τραγούδια δικά μας, των συνεργατών μας.
–Τι προσφέρει σε σένα ως καλλιτέχνη ο πειραματισμός με μουσικά είδη ετερόκλητα μεταξύ τους; Με ποιο τρόπο νιώθεις ότι επιδρούν στη δική σου μουσική ταυτότητα; Σίγουρα μού αρέσει να εξερευνώ και να ανακαλύπτω καινούριους καλλιτέχνες και ήχους ή τρόπους έκφρασης. Χρειάζεται χρόνος να απορροφηθούν οι καινούριες επιρροές και στο τέλος χρησιμοποιώ μόνο ό,τι νιώθω ότι με εξυπηρετεί.
–Ήταν και οι δικές σου μουσικές επιρροές ένα αμάλγαμα από ήχους και μελωδίες; Δεν ξέρω ποτέ πώς να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Είναι δύσκολο να δω στον καθρέφτη το μουσικό μου είδωλο. Σίγουρα τα ακούσματα παραδοσιακής, ρεμπέτικης, έντεχνης και λαϊκής μουσικής από τον πατέρα μου, τα ακούσματα από Βόρεια Ελλάδα (Έδεσσα) από την μάνα μου, οι χοροί του παππού μου, τα μακεδονικά που μιλά η γιαγιά μου και μετέπειτα οι σπουδές μου στο μοντέρνο τραγούδι, με έκαναν δεκτική σε πολλά είδη μουσικής.
–Η ίδια πότε και πώς οδηγήθηκες στη μουσική; Η αγάπη μου για τη μουσική προέκυψε από πολύ νωρίς λόγω του πατέρα μου. Μεγάλωσα ακούγοντας μια πολύ ζεστή φωνή και μια γλυκιά πενιά στο μπουζούκι. Τρέφω πολύ σεβασμό για την δουλειά του μουσικού της ταβέρνας και του μαγαζιού γενικότερα. Ήταν και είναι δύσκολες οι συνθήκες. Τις έζησα ως παιδί.
–Σήμερα έχεις απωθημένα ως καλλιτέχνις; Πράγματα που θέλεις να κάνεις και δεν σου έχει δοθεί ακόμα η ευκαιρία; Βάζω μικρούς στόχους και προχωρώ. Έτσι, δεν τα ονομάζω όνειρα -που είναι κάτι το άπιαστο πολλές φορές. Δεν έχω απωθημένα. Θέλω απλά να συνεχίσω να μοιράζομαι και να μαθαίνω.
- Info: Η συναυλία της Amalgamation Choir με τίτλο «Πηλός» θα πραγματοποιηθεί στις 13/12, στις 20:00, στο Μαρκίδειο Θέατρο Πάφου. 70002420, sold out tickets
Downtown, 8.12.2024
