Χρύσω Χαραλάμπους: Θέλω η εικονογράφηση να είναι καθηλωτική και συναρπαστική

Η δημιουργός που κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης για το βιβλίο της Αρετής Κατσαντώνη «Η Σελήνη στο Παρίσι», επιδιώκει να ενισχύσει τη φαντασία των παιδιών με τη δουλειά της, να τους κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον και να τα βοηθά να συνδεθούν συναισθηματικά με την ιστορία.

-Τι σας άγγιξε ιδιαίτερα στην ιστορία της συγγραφέως; Υπήρχαν πολλοί λόγοι που ήθελα να εικονογραφήσω αυτή την ιστορία. Ήμουν πολύ τυχερή γιατί άρχισα να ταξιδεύω με την οικογένειά μου από πολύ μικρή. Η αγάπη μου για τις πόλεις του κόσμου γεννήθηκε μέσα από αυτά τα ταξίδια. Όταν κατάφερα να επισκεφτώ το Παρίσι, με μάγεψε. Έτσι, όταν έλαβα αυτή την ιστορία, ενθουσιάστηκα αμέσως. Επιπλέον, ήταν το πρώτο μου βιβλίο στο οποίο έπρεπε να αναπαραστήσω μια πραγματική πόλη. Ήταν μια συναρπαστική πρόκληση να αποδώσω τα κτίρια, την αρχιτεκτονική και τα μνημεία με τρόπο ώστε να είναι αναγνωρίσιμα, αλλά ταυτόχρονα να μεταφέρω την αίσθηση της πόλης – σχεδόν να τη μετατρέψω σ’ έναν χαρακτήρα από μόνη της. Ένας ακόμη λόγος που με τράβηξε το βιβλίο ήταν ο κεντρικός του χαρακτήρας. Πρόκειται για μια μύγα, κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, καθώς οι μύγες δεν έχουν την καλύτερη φήμη. Ήταν διασκεδαστικό να ζωγραφίζω έχοντας τη δική της οπτική γωνία και προσωπικότητα. Νομίζω ότι στη γραφή της Αρετής υπάρχει ένα χιούμορ και μια λεπτότητα που ένιωσα πως κατανοώ και που με τράβηξαν αμέσως.

-Ποια είναι η πρόκληση κάθε φορά που εικονογραφείτε ένα βιβλίο; Να δημιουργήσω εικόνες που να αφηγούνται την ιστορία στα παιδιά. Θέλω η εικονογράφηση να είναι καθηλωτική και συναρπαστική, ώστε να μπορούν εύκολα να «δραπετεύσουν» στον κόσμο της ιστορίας. Προσπαθώ πάντα να δίνω σε κάθε βιβλίο τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα, κάνοντας κάτι λίγο διαφορετικό κάθε φορά. Μου αρέσει να πειραματίζομαι με ενδιαφέρουσες ή ασυνήθιστες συνθέσεις. Πιστεύω ότι η ομορφιά της εικονογράφησης βρίσκεται στο γεγονός ότι μπορεί να είναι όσο παράλογη και αντισυμβατική θέλει κανείς.

-Πώς ξεκίνησε το ενδιαφέρον σας για την εικονογράφηση βιβλίων παιδικής λογοτεχνίας; Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Γιοχάνεσμπουργκ της Ν. Αφρικής και η μητέρα μου συνήθιζε να πηγαίνει την αδελφή μου κι εμένα στη βιβλιοθήκη της γειτονιάς μας όταν ήμασταν παιδιά. Πιστεύω ότι εκεί ξεκίνησε η αγάπη μου για τα εικονογραφημένα βιβλία. Συχνά δανειζόμουν τα ίδια ξανά και ξανά, κυρίως λόγω της εικονογράφησης. Αργότερα, στο πανεπιστήμιο, γνώρισα καινούρια παιδικά βιβλία μέσα από τη Διεθνή Έκθεση Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια στην Ιταλία. Η ποικιλία στις εικονογραφικές προσεγγίσεις και τα θέματα με εντυπωσίασαν τόσο πολύ, που τότε γεννήθηκε η επιθυμία να εικονογραφήσω κάποια μέρα το δικό μου παιδικό βιβλίο.

-Τι ρόλο παίζουν οι εικόνες στην επιτυχία ενός παιδικού βιβλίου; Παίζουν καθοριστικό ρόλο, καθώς συχνά αποτελούν το πρώτο σημείο επαφής του παιδιού με την ιστορία. Μέσα από την εικονογράφηση το παιδί κατανοεί την πλοκή, τα συναισθήματα των χαρακτήρων και τον κόσμο του βιβλίου, ακόμη και πριν ή ανεξάρτητα από το κείμενο. Επίσης, οι εικόνες ενισχύουν τη φαντασία, κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον και βοηθούν τα παιδιά να συνδεθούν συναισθηματικά με την ιστορία.

-Ο δημιουργός θα πρέπει να έχει τη φαντασία ενός παιδιού; Σε κάποιο βαθμό ναι, αλλά δεν είναι το πιο σημαντικό στοιχείο. Πιστεύω ότι ακόμη πιο σημαντική είναι μια πολύ ανεπτυγμένη φαντασία, μαζί με την περιέργεια και την ανοιχτότητα απέναντι σε όσα συμβαίνουν γύρω σου. Ένας μοναδικός τρόπος να βλέπεις τον κόσμο και ο ενθουσιασμός γι’ αυτό που δημιουργείς, κάνουν και αυτά τη διαφορά.

-Πόσο δύσκολο είναι να επιβιώνει κάποιος στην Κύπρο μόνο από αυτή την ιδιότητα; Θα είμαι ειλικρινής: Είναι πολύ δύσκολο. Ο δημιουργικός χώρος γενικότερα είναι απαιτητικός, και στην Κύπρο είναι ιδιαίτερα μικρός και περιορισμένος. Δεν υπάρχουν πολλές καλλιτεχνικές διεξόδοι και συχνά η τέχνη υποτιμάται. Η επιβίωση απαιτεί ευρηματικότητα και συνεχή εναλλαγή ρόλων, κάτι που μπορεί να γίνει εξουθενωτικό. Ελπίζω πραγματικά σε μια αλλαγή – όχι μόνο επειδή αγαπώ βαθιά την εικονογράφηση, αλλά γιατί πιστεύω ότι η τέχνη είναι απαραίτητο κομμάτι κάθε κοινωνίας. Μας εμπλουτίζει, μας καλλιεργεί και φέρνει χρώμα και χαρά στη ζωή μας.