Ο λαϊκισμός δεν είναι κάτι καινούργιο στην πολιτική, αν θέλετε αποτελεί ένα κομμάτι της ίδιας της πολιτικής πρακτικής. Ενίοτε εμφανίζεται με διαφορετικά πρόσωπα και χρώματα, μπορεί να είναι και μπλε και κόκκινος και πράσινος. Ανεξαρτήτως εποχής οι τακτικές και οι πρακτικές που ακολουθούν οι εκάστοτε λαϊκιστές δεν αποκλίνουν και πολύ μεταξύ τους.
Λαϊκιστές υπήρχαν πάντα που μέσα από το λόγο τους προσπαθούν να ξεγελάσουν ή να παρασύρουν τις μάζες των πολιτών. Εκμεταλλευόμενοι τη δεδομένη στιγμή μια αντίδραση της κοινωνίας επιχειρούσαν να περάσουν τα δικά τους μηνύματα παρουσιάζοντας διάφορες ιδέες και προτάσεις, οι οποίες δεν ήταν ποτέ για να εφαρμοστούν. Όμως οι πολίτες πάνω στην αγανάκτησή τους για την επικρατούσα τη δεδομένη κατάσταση μετατρέπονταν σε μια ευκολόπιστη προς εκμετάλλευση λαϊκή μάζα.
Με λόγια και φράσεις που ηχούσαν ωραία στα αυτιά του ακροατηρίου επιχειρούσαν πάντοτε να περάσουν διάφορες απόψεις και εκεί που τα πράγματα δυσκόλευαν το έριχναν στις θεωρίες συνωμοσίας για στημένα και κατεστημένα, για σκοτεινές και ύποπτες συμφωνίες και πάει λέγοντας. Και πολλοί ήταν εκείνοι που κατάφεραν να διαπρέψουν μέσα από τον λαϊκισμό, αλλά ποτέ δεν είχαν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά τα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας στην οποία δρούσαν.
Το μόνο που άλλαξε δια μέσου των δεκαετιών είναι ο τρόπος με τον οποίο εκφράζονται οι κατά καιρούς λαϊκιστές. Θα έλεγα ότι οι προηγούμενες γενιές λαϊκιστών ήταν πολύ πιο τολμηρές από τη σημερινή. Τότε είχαν την τόλμη να πάνε να σταθούν σε μια πλατεία, να συγκεντρώσουν πλήθος και να αρχίσουν να μιλούν. Στέκονταν απέναντι στους πολίτες και αναλόγως το πλήθος μεγάλωνε ή μίκραινε.
Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ πιο εύκολα και απλά. Μπορεί μέσω των λεγόμενων μέσων κοινωνικής δικτύωσης να γράφουν ή να λένε τα ίδια πράγματα και να τα διοχετεύουν παντού χωρίς να δύνανται να αντιμετωπίσουν πραγματικά τους πολίτες. Ρίχνουν μια ανάρτηση με μια θέση, άποψη, ή ο,τιδήποτε τους έρθει στο μυαλό τη δεδομένη στιγμή και περιμένουν να δουν πόσο και ποιοι θα τσιμπήσουν.
Και κάποιοι τσιμπούν και μάλιστα με περισσή ευκολία. Τα τελευταία τρία-τέσσερα χρόνια έχουν καταγραφεί αρκετά παραδείγματα λαϊκισμού και τα οποία επιβραβεύτηκαν μέσα από τις εκλογικές διαδικασίες. (Θα αποφύγω να αναφερθώ ονομαστικά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, αλλά επειδή ζούμε σ’ ένα μικρό τόπο μια ματιά τριγύρω σας και θα τους δείτε όλους).
Δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να χρησιμοποιείται το εκλογικό αποτέλεσμα ως επαρκή δικαιολογία γιατί ένας λαϊκιστής τη δεδομένη στιγμή κατάφερε μια επιτυχία. Γιατί η παγκόσμια ιστορία, αλλά κυρίως η ευρωπαϊκή, έχει ουκ ολίγα παραδείγματα όπου η ψήφος στην κάλπη χρησιμοποιήθηκε ως πράξη νομιμοποίησης ανομιμοποίητων πράξεων.
Ο λαϊκιστής πολλές φορές ξεχωρίζει γιατί μονίμως φωνασκεί και προσπαθεί να διατυμπανίσει αυτά που πιστεύει. Φωνάζει και κατηγορεί τους πάντες και τα πάντα. Προσπαθεί μέσα από μια θορυβώδη διαδικασία να στρέψει την προσοχή των άλλων προς το μέρος του ευελπιστώντας ότι αυτό θα νομιμοποιήσει τα όσα πιστεύει, αδιαφορώντας για το ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα των ενεργειών ή των πράξεών του.
Και όταν σε κάποια στιγμή κληθεί να δικαιολογήσει τις πράξεις του ή να τις τεκμηριώσει, η τακτική δια μέσου των ετών παραμένει η ίδια: φωνάζει και διαμαρτύρεται ότι γίνεται δήθεν στόχος του κατεστημένου το οποίο προσπαθεί να του προκαλέσει ζημιά ή να του κλείσει το στόμα ή ο,τιδήποτε άλλο μπορεί να σκεφτεί τη δεδομένη στιγμή που θα ανοίξει το στόμα του.
Θεωρεί ότι ο ίδιος έχει το δικαίωμα να μιλά, να φωνάζει, να καταγγέλλει και στρέφεται εναντίον του οποιουδήποτε, αλλά κανείς άλλος δεν έχει το δικαίωμα είτε να τον αμφισβητήσει, είτε να του ζητήσει να δώσει εξηγήσεις και να τεκμηριώσει αυτά που λέει. Αυτοί που τον αμφισβητούν τους χαρακτηρίζει ως υποστηρικτές του κατεστημένου κ.λπ., εάν του ζητήσουν τα τεκμηριώσει αυτά που λέει τότε βλέπει τις «δυνάμεις του σκότους» να θέλουν να το σιωπήσουν.
Αυτοί όμως είναι εύκολο να τους εντοπίσει κάποιος και να επιχειρήσει να προστατευτεί. Η πιο επικίνδυνοι λαϊκιστές είναι εκείνοι που κρύβονται πίσω από την πανοπλία του άσπιλου και το αμόλυντου. Και οι οποίοι προσπαθούν με ένα σοβαροφανή λόγο να κερδίσουν τις συμπάθειες των μαζών. Αλλά και αυτοί δεν αποδέχονται την αμφισβήτηση γιατί προέρχεται από τις…δυνάμεις του σκότους και του κατεστημένου.
