Βουνό μου Πενταδάχτυλε, πατημασιά τ’ Ακρίτα

Το 2017 η τότε Επίτροπος Περιβάλλοντος Ιωάννα Παναγιώτου έκανε μια τεράστια προσπάθεια για να ανακοπεί η πλήρης και ανεπανόρθωτη καταστροφή του Πενταδάκτυλου. Προσπάθησε να κινητοποιήσει όσους διεθνείς παράγοντες και οργανισμούς μπορούσαν να βοηθήσουν.

Όχι για πολιτικούς λόγους, αλλά επειδή η Επίτροπος, απόλυτα αφοσιωμένη στην οικολογία είχε διαπιστώσει τον κίνδυνο οικολογικής καταστροφής. Κυρίως από την ανεξέλεγκτη και αυξημένη δράση 36 (τότε) λατομείων, που κυριολεκτικά έγδερναν και πλήγωναν βαθιά τις πλαγιές του κατεχόμενου βουνού. Η κ. Παναγιώτου φρόντισε μάλιστα να εκδοθεί και ένα ειδικό βιβλιαράκι – έκθεση στην αγγλική και σε συνεργασία με το υπουργείο Εξωτερικών προσπάθησαν να ενημερώσουν στο εξωτερικό. Στην Ευρώπη, σε πρεσβείες, στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Περιέχει απίστευτα στοιχεία για το τι έκαναν οι κατακτητές της Κύπρου στον Πενταδάκτυλο.

Ήδη, χρόνια προηγουμένως, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι επιστήμονες, μιλούσαν για ολοκληρωτική καταστροφή. Λόγω της υπερβολικής λατόμησης, της υπερβόσκησης, των σκουπιδιών, του παράνομου κυνηγίου, της οικοδομικής ανάπτυξης και των στρατιωτικών δραστηριοτήτων.

«Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 ο Πενταδάκτυλος, ως οικότοπος με όλα τα μοναδικά είδη και υποείδη χλωρίδας και πανίδας τα οποία φιλοξενεί, έχει υποστεί τεράστια και ανεξέλεγκτη πίεση από μη βιώσιμες δραστηριότητες που έχουν επηρεάσει τη μορφολογία της οροσειράς και τους φυσικούς οικοτόπους και απειλούν με εξαφάνιση είδη χλωρίδας και πανίδας», εξηγούσε η κ. Παναγιώτου. Να σημειωθεί μόνο ότι από τα 145 διαφορετικά είδη και υποείδη ενδημικά της Κύπρου και μοναδικά στην Ευρώπη, τα 56 είναι ενδημικά του Πενταδακτύλου.

Τα 36 λατομεία δεν ξέρουμε πόσα έγιναν σήμερα, δεν βρήκαμε στοιχεία ακόμα. Πάντως, η καταστροφή συνεχίζεται. Και με τη βοήθεια των Ελληνοκυπρίων οι οποίοι αγοράζουν πλέον οικοδομικά υλικά για τα σπίτια τους από τα κατεχόμενα. Και σήμερα, μαθαίνουμε, γίνονται ενέργειες ώστε εκτός από μάρμαρα και πλακάκια και τούβλα, να έρχονται στις ελεύθερες περιοχές απευθείας μέσω του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής, λατομικά υλικά από τον Πενταδάκτυλο. Δηλαδή, από την αιμορραγία του ιερού βουνού μας. Κι όσο πάει αργοσβήνει την ελπίδα του σπουδαίου μας Μιχάλη Πασιαρδή, που τίμησε την κυπριακή διάλεκτο όσο λίγοι, και σίγουρα όχι των υποκριτών της νεοκυπριακής συνείδησης: «Βουνό μου Πενταδάχτυλε, πατημασιά τ’ Ακρίτα, θα λάμψει τ’ άστρο μια νυχτιά, και το εν τούτω νίκα».

Αυτή την θλιβερή κατάντια, λοιπόν, που πολεμά να ανακόψει το υπουργείο Εξωτερικών, η Υπηρεσία Περιβάλλοντος, η Επίτροπος Περιβάλλοντος, η Υπηρεσία Μεταλλείων και Λατομείων, υπονομεύει (χωρίς να το θέλει, αυτό τουλάχιστον το πιστεύουμε) το υφυπουργείο Πολιτισμού. Για να μιλήσουμε, δηλαδή, και λίγο επί της ουσίας όσων αναφέρονται στο βιβλίο που εξέδωσε και έστειλε στη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία, να ενημερώσει τους ξένους για το τι συμβαίνει στην Κύπρο.

Μεγάλο μέρος αυτού του βιβλίου, λόγω του θέματος για το κτίσιμο της πέτρας, την ξηρολιθιά, αναφέρεται στην λατόμευση. Αλλά χωρίς να έχουν καμιά σχέση όσα γράφτηκαν με το τεράστιο πρόβλημα του Πενταδάκτυλου. Παρουσιάζεται μια εικόνα ως να πρόκειται απλώς για μια οικονομική δραστηριότητα η οποία καταστρέφει ισόποσα και τα δύο βουνά της Κύπρου.

Είναι γνωστό, όμως, ότι στο Τρόοδος την καταστροφή την προκάλεσαν δυο μεγάλα μεταλλεία. Του Χρωμίου, το οποίο λειτούργησε το 1924 και τερμάτισε το 1979. Και του Αμιάντου όπου ξεκίνησε η παραγωγή το 1904 και τερματίστηκε το 1988. Σήμερα, μάλιστα, ο χώρος του Αμιάντου που ήταν κρανίου τόπος άρχισε να γίνεται ένα πανέμορφο τοπίο με βοτανικό κήπο. Εγκυκλοπαιδικά τα αναφέρω. Γιατί, η αλήθεια είναι πως ακόμα και να λειτουργούσαν αυτά σήμερα, δεν έχουν καμιά σχέση με όσα κάνουν στον Πενταδάκτυλο οι άνομοι κατακτητές.

Όταν, λοιπόν, σε μια έκδοση της κυβέρνησης διαβάζουμε για την «οικονομία των εξορύξεων» και την περιβαλλοντική καταστροφή «τζιαι των θκυο βουνών της Κύπρου» και την κατασκευαστική βιομηχανία που εξασφαλίζεται «μέσω των θκυο κρατικών μηχανισμών» των θκυο πλευρών -μαζί με όλα τα άλλα που γράφουν και αναφέραμε τις προηγούμενες μέρες και άσχετα με το πλιάτσικο ξένων καταπατητών – σφετεριστών στις ε/κ περιουσίες στα κατεχόμενα– ας μας επιτραπεί τουλάχιστον να μην το θεωρούμε «καλλιτεχνικό έργο» αλλά διασπορά ψευδών ειδήσεων. Δικαιούμαστε; Ή την ελευθερία γνώμης την θέλουν μόνο για όσους συμφωνούν μαζί τους;