Τα όσα παρακολουθήσαμε στην κοινή συνεδρίαση τριών κοινοβουλευτικών επιτροπών την περασμένη Τρίτη για το θέμα της φονικής, καταστροφικής πυρκαγιάς, είναι ο καθρέφτης ενός πολιτικού συστήματος, που νομίζει πως η επιβίωσή του περνά μέσα από τις ατάκες και τις εντυπώσεις.
Ενός πολιτικού συστήματος με άγχος για τις επερχόμενες εκλογές. Όχι όλοι, αλλά μεγάλος αριθμός, αναζητούσε τρόπο «να γράψει» στα σόσιαλ και να κερδίσει «likes». Οι πολίτες δεν είναι αυτό που θέλουν να βλέπουν. Δεν θέλουν να παρακολουθούν παράσταση ενός παρακμιακού συστήματος, που έχει λανθασμένη εντύπωση για το τι θέλουν οι πολίτες. Το τι παρακολουθούμε τα τελευταία χρόνια, είναι η αδυναμία ενός συστήματος να ευθυγραμμιστεί με την κοινωνία και την εποχή. Να αγγίξει τα πραγματικά προβλήματα.
Είναι προφανές ότι σε ένα ρευστό πολιτικό σκηνικό, όλα είναι πιθανά. Φαίνεται να διαμορφώνονται νέα δεδομένα, τα οποία φαίνεται να οδηγούν σε ανατροπές. Ήδη έχει τελειώσει ο δικομματισμός. Δεν υπάρχει αυτό που παραδοσιακά γνωρίζαμε με δυο μεγάλα κόμματα. Αυτό που διαμορφώνεται είναι τρία, ίσως και τέσσερα κόμματα, λίγο-πολύ, του ίδιου βεληνεκούς. Με άλλη σύνθεση και σειρά κατάταξης. Και η νέα Βουλή, που θα προκύψει το Μάιο του 2026, θα είναι διαφορετική από τη σημερινή. Ο πρώτος, που δεν είναι σίγουρο ποιος θα είναι, ενδεχομένως να αισθάνεται την ανάσα του δεύτερου και ο δεύτερος του τρίτου.
Οι τελευταίες προεδρικές εκλογές, όπως και οι προηγούμενες βουλευτικές, ευρωεκλογές, επιβεβαίωσαν πως βιώνουμε μια κρίση εκπροσώπησης των πολιτών. Το ζητούμενο είναι κατά πόσο μπορεί να αλλάξει το πολιτικό σύστημα. Το ζητούμενο είναι να προσφέρονται- από όλα τα κόμματα- διέξοδοι στους πολίτες, για να υπάρξει… επαναπροσέγγιση. Διαφορετικά θα ενισχύεται η ακροδεξιά, που μπορεί να είναι συστημική, αλλά αυτοσυστήνεται «εναλλακτική». Διαφορετικά θα εμφανίζονται «επιλογές» τύπου Φειδία.
Τα παραδοσιακά κόμματα, τα συστημικά, έχουν να αντιμετωπίσουν την αυτόνομη παρέμβαση των πολιτών. Αυτών που δρουν σοβαρά και όχι ισοπεδωτικά. Όχι αυτών που τρέφονται και αναπαράγουν fake news μέσα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Οι σοβαρές παρεμβάσεις και δράσεις έχουν αποτέλεσμα και μπορούν να συσπειρώσουν και να κινητοποιήσουν. Πρόσφατο παράδειγμα, η φοιτήτρια που κατάφερε να βγάλει στους δρόμους πολίτες της Λεμεσού για τις πυρκαγιές. Αυτές οι παρεμβάσεις, που είναι αξιοσημείωτες, προφανώς και δεν είναι συγκροτημένες πολιτικά και δεν μπορούν να «παράξουν» ολοκληρωμένες προτάσεις.
Όταν προδήλως διαπιστώνεται κενό πολιτικής εκπροσώπησης είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο ότι αναζητούνται πρόσωπα και φορείς να εκφράσουν το εναλλακτικό.
Εδώ και χρόνια, έχουν χάσει και οι ταμπέλες την έννοια τους και οι διαχωριστικές γραμμές δεν είναι εμφανείς. Οι διαφορές αναδεικνύονται μόνο όταν το επιβάλλει η ανάγκη για συσπείρωση του λεγόμενου σκληρού κομματικού πυρήνα. Και οι διαφορές αφορούν ποιος είναι αντιπολίτευση και ποιος κυβερνά.
Δεν υπάρχει πλέον εκείνο που για χρόνια οριοθετούσε τις γραμμές, του «συντηρητικού» και του «προοδευτικού». Σήμερα υπάρχει το συστημικό και το εναλλακτικό. Αλλά το τι σημαίνει συστημικός και μη, είναι μεγάλη κουβέντα. Είναι μεν της… μόδας, αλλά δεν είναι όποιος δηλώσει απέναντι στο σύστημα.
Τα κόμματα τα φτιάχνει η κοινωνία. Είναι «παιδιά» της ανάγκης. Όταν κλείσουν τον κύκλο τους, ολοκληρώνουν και τη διαδρομή τους. Και είμαστε σε μια συγκυρία κατά την οποία πολιτικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν ακόμη και υπαρξιακό πρόβλημα. Το ζητούμενο είναι να μην φθάσουν σε αυτό το σημείο. Δεν κάνουν, όμως, οτιδήποτε για να ανατρέψουν την πορεία προς τον… γκρεμνό.
Το καμπανάκι έχει κτυπήσει προ πολλού. Είναι σαφές πως πρέπει στους πολίτες να δίνονται επιλογές, διέξοδοι, λύσεις. Οι επιλογές, όμως, δεν πρέπει να γίνονται επειδή υπάρχει θυμός και τάσεις εκδικητικότητας. Οι επιλογές πρέπει να μπορούν να οδηγήσουν την κοινωνία εκτός αδιεξόδων, να δίνουν λύσεις στα μικρά και τα μεγάλα ζητήματα.
