Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου- Κρήτης (GSI), είναι πρωτίστως στρατηγικής σημασίας. Και τα στρατηγικής σημασίας έργα, ενδέχεται να αντιμετωπίζουν, σε πρώτο στάδιο, θέματα βιωσιμότητας. Ζητήματα, τα οποία θα πρέπει να βρεθεί τρόπος διαχείρισης, προτάσσοντας το γεωπολιτικό.
Το ζητούμενο, όμως, σε αυτή τη φάση είναι η έναρξη του έργου. Κι αυτό δεν έχει ξεκινήσει, καθώς όπως φαίνεται, η Αθήνα δεν τολμά να βγάλει το ερευνητικό σκάφος για έρευνες. Και δεν τολμά γιατί αποφεύγει να έλθει αντιμέτωπη με την όποια τουρκική αντίδραση. Εδώ και μήνες η κυβέρνηση Μητσοτάκη αναβάλει να πράξει το προφανές. Γιατί το έργο δεν μπορεί να προχωρήσει εάν δεν γίνουν οι έρευνες στο βυθό και ποντιστεί το καλώδιο. Τα υπόλοιπα είναι κουβέντες. Οι δηλώσεις του Κύπριου υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού, για τη βιωσιμότητα του έργου δεν έγιναν για πρώτη φορά. Συνεπώς κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι οι δηλώσεις ήταν… κεραυνός εν αιθρία. Το γεγονός ότι προκάλεσαν αντίδραση στην Αθήνα, από την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ, ήταν αναμενόμενο για όσους γνωρίζουν τη λογική των συγκοινωνούντων δοχείων. Είναι προφανές πως η ελλαδική πλευρά αναζητούσε τρόπο να μην προχωρήσει η έρευνα. Αναζητούσε οδό διαφυγής, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση. Δεν την πρόσφερε ο Μάκης Κεραυνός, την βρήκαν μόνοι τους.
Η κυπριακή πλευρά επιμένει- και το εννοεί- πως το έργο θα πρέπει να προχωρήσει. Όχι διακηρυκτικά αλλά στην πράξη. Και όταν γίνουν πράξεις θα ξεκινήσει και η χρηματοδότηση. Προφανώς δεν αναμένουν οι Κύπριοι ότι θα φορτωθούν οι Ελλαδίτες το κόστος. Εμείς, άλλωστε, είμαστε συνηθισμένοι να σηκώνουμε το βάρος και για πιο σημαντικά ζητήματα και να βιώνουμε τις επιπτώσεις. Η ιστορία είναι γνωστή… Προφανώς και δεν μπορεί να «ρίχνει» η Κυπριακή Δημοκρατία τα λεφτά σε ένα λάκκο, που μπορεί να μην έχει πάτο. Ένα σπίτι αγοράζει κάποιος και πριν δώσει προκαταβολή ζητά διασφαλίσεις αλλά και να ξεκινήσει να κτίζεται. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για ένα τέτοιο έργο. Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως η Κύπρος δεν μπορεί να σηκώσει το οικονομικό βάρος εάν κάτι δεν πάει καλά ή και δεν βρεθούν επενδυτές. Γι’ αυτό και πρέπει να γίνουν όλα όσα χρειάζονται για να προχωρήσει μέχρι τέλους. Γιατί θα διαφορετικά η Κύπρος θα μπει σε καθεστώς μνημονίου.
Είναι προφανές πως το μεγαλύτερο ζήτημα είναι η γεωπολιτική διάσταση. Είναι το γεωπολιτικό ρίσκο. Αυτό, όπως ειπώθηκε, ανέλαβε να το σηκώσει η ελλαδική πλευρά, που έχει και τις δυνατότητες. Να διασφαλίσει πως οι εργασίες, όταν και όποτε ξεκινήσουν, δεν θα σταματήσουν λόγω της αντίδρασης της Τουρκίας. Ωστόσο, ενώ είχε συμφωνηθεί πως το ερευνητικό σκάφος θα άρχιζε εργασίες, τούτο αναβάλλεται από μήνα σε μήνα. Και τώρα, όπως φαίνεται, ο Σεπτέμβριος θα γίνει Οκτώβριος και… βλέπουμε. Υποτίθεται ότι η ελλαδική πλευρά έχει συζητήσει το θέμα με την τουρκική. Τι συμφωνήθηκε, εάν συμφωνήθηκε; Μπορεί ο καθένας να υποψιαστεί με βάση και τα όσα παρακολουθούμε!
Αυτό το ζήτημα με τη στάση και συμπεριφορά της Τουρκίας είναι καίριας σημασίας. Είναι κομβικής σημασίας και καθορίζει και την πορεία του έργου. Και το έργο δεν κινδυνεύει από μια δήλωση στη Λευκωσία, ούτε εάν θα δοθούν τώρα ή μετά χρήματα από την Κυπριακή Δημοκρατία. Το έργο κινδυνεύει από το φοβικό σύνδρομο των Αθηνών έναντι της Τουρκίας. Εάν αυτό ξεπερασθεί, τότε όχι μόνο το συγκεκριμένο έργο θα γίνει, αλλά και ζητήματα υψίστης σημασίας θα προχωρήσουν.
Κανένα έργο στρατηγικής σημασίας δεν μπορεί να είναι αιχμάλωτο της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής. Η Τουρκία δηλώνει πως για να προχωρήσει το συγκεκριμένο έργο θα πρέπει να δίνει κάθε φορά, σε κάθε φάση, άδεια η ίδια. Κοντολογίς, αξιώνει να της εκχωρηθεί κυριαρχία. Ζητά υποταγή και πρέπει να πάρει και τις απαντήσεις.
