Ζούμε σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα και οι λέξεις που ακούγονται πολύ συχνά είναι διαφθορά και ανεπάρκεια.
Άνθρωποι που κατέχουν ψηλές και καίριες θέσεις κρίνονται ανεπαρκείς όχι μόνο από πολιτικούς αντιπάλους αλλά κυρίως τον λαό, το αισθητήριο του οποίου είναι σχεδόν αλάνθαστο («σχεδόν», διότι υπεισέρχεται και ο παράγοντας παραπληροφόρηση για τα «επιτεύγματα» κάποιων»).
Ιστορικά αναφέρεται ότι κάποτε (1906) ο 80χρονος Βρετανός επιστήμονας Francis Galton (ξάδελφος Δαρβίνου) πήρε το δρόμο για ένα τοπικό πανηγύρι. Ήταν αποφασισμένος να παρακολουθήσει τον διαγωνισμό για την καλύτερη εκτίμηση του βάρους ενός βοδιού (χωρίς ζύγισμα). Με μόνο 6 πέννες μπορούσε κάποιος να αγοράσει ένα εισιτήριο, στο πίσω του οποίου μπορούσε να γράψει πόσα υπολόγιζε ότι ήταν το βάρος του βοδιού. Η πλησιέστερη εκτίμηση θα κέρδιζε πολλά δώρα. Ο Galton μέτρησε 800 τέτοια εισιτήρια και αφού απέρριψε τα 13 ως δυσανάγνωστα του έμειναν τα 787. Ο μέσος όρος της εκτίμησης ήταν 1,197 pounds. Το πραγματικό βάρος του ζώου ήταν πάρα πολύ κοντά στην τιμή αυτή, δηλαδή 1,198 pounds. Ο Galton άρχισε να διερωτάται για τη σοφία του πλήθους.
Αυτό που ανακάλυψε ο Galton εκείνη τη μέρα, το διαπραγματεύεται και το αποδεικνύει ο James Surowiecki στο βιβλίο του «The Wisdom of Crowds». Ότι δηλαδή κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες οι αποφάσεις του κόσμου είναι σοφές.
Στην Κύπρο έχουν συσσωρευτεί πολλά προβλήματα σε διάφορες υπηρεσίες που βοούν προς επίλυση.
Ως εκπαιδευτικός ας αρχίσω από την εκπαίδευση: ενώ ο αριθμός των μαθητών ανά σχολείο έχει μειωθεί δραστικά (μέχρι 300 μαθητές σε αντίθεση με σχολεία μαμούθ των 1500-1800 μαθητών του παρελθόντος), έχουν δοθεί διδακτικές ώρες για υπεύθυνους τμημάτων και άλλες παραχωρήσεις, η παραβατικότητα έχει κτυπήσει κόκκινο. Και ας μην προβάλουν κάποιοι τη δικαιολογία ότι τώρα υπάρχουν πολλά παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία. Μήπως φταίει η κακή διαχείριση αυτών των παιδιών (τάξεις υποδοχής, μη ενσωμάτωση); Το χειρότερο όλων είναι η ύπαρξη ναρκωτικών στα σχολεία με μαθητές χρήστες από 12 ετών. Κάποιοι προτείνουν εισαγωγή ειδικών επαγγελματιών στα σχολεία αλλά διερωτώμαι πόσο δύσκολο είναι να διαπιστώσει ένας εκπαιδευτικός ότι ένα παιδί είναι χρήστης; Δεν θα σχολιάσω τα κλιματιστικά που εδώ και τρία σχεδόν χρόνια διατυμπανίζει η υπουργός, ενώ μέχρι στιγμής παραμένουν διακοσμητικά μόνο στοιχεία. Τελευταία η υπουργός χαρακτήρισε το γεγονός ότι μαθητής έπαθε κρανιοεγκεφαλική κάκωση στο σχολείο ως «ασήμαντο».
Στο θέμα του υδατικού όλος ο κόσμος τρομάζει στη σκέψη τι θα γίνει στο μέλλον, αν συνεχιστεί η ανομβρία. Η υπουργός υπόσχεται λύσεις αλλά δεν γίνεται πιστευτή, τα έργα και ημέρες της δεν πείθουν τον κόσμο. Η υπουργός μας πληροφόρησε με ύφος δέκα καρδιναλίων ότι η ανομβρία υπήρχε από τον καιρό της Αγίας Ελένης, οπότε γιατί να της επιρρίπτονται ευθύνες. Αυτό θα πει να έχεις γνώσεις ιστορίας.
Οι εγκληματίες έχουν αποθρασυνθεί εντελώς, σκοτώνονται άνθρωποι μέρα μεσημέρι σε κεντρικά σημεία. Στις φυλακές κρύβονται τα επιτελεία και ο σχεδιασμός των εγκλημάτων. Ο αρμόδιος υπουργός μας ανακοίνωσε ότι αφού και η κλοπή στο Λούβρο έγινε πρωινές ώρες και ότι πάντα υπήρξε έγκλημα, άρα δεν φταίει αυτός.
Αυτά είναι μόνο τρία παραδείγματα χωρίς να σημαίνει ότι σε όλους τους άλλους τομείς λειτουργούν όλα τέλεια.
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι έλεγαν «πολλοί τον πλούτο μίσησαν αλλά τη δόξα ουδείς». Δεν είναι και λίγο να είσαι υπουργός και να απολαμβάνεις όλων των συνεπαγόμενων προνομίων, όμως πρέπει να «γεμίζεις» την καρέκλα σου διότι οι πρόγονοι μας έλεγαν και «γνώθι σαυτόν». Η φράση αυτή ήταν αναγραμμένη στο Ναό του Απόλλωνος στους Δελφούς. Ο Ηράκλειτος της Εφέσου είχε προηγηθεί λέγοντας «ερεύνησε τον εαυτό σου». Πρόκειται για την αυτογνωσία˙ ανατίθεται στον κάθε άνθρωπο το καθήκον να γνωρίζει το δικό του μέτρο (εννοούσαν, χωρίς να προσπαθεί να ανταγωνιστεί τους θεούς). Είναι η ικανότητα ενός ατόμου να κατανοεί τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του.
Υπάρχουν παραδείγματα από τη μυθολογία όπου η έλλειψη αυτογνωσίας οδήγησε σε τραγωδία. Για παράδειγμα η περίπτωση του Ίκαρου. Ο μύθος λέει ότι ο Δαίδαλος με το γιό του Ίκαρο δραπέτευσαν από τον Λαβύρινθο, που τους είχε αιχμαλωτίσει ο Μίνωας, με τη βοήθεια φτερών από πούπουλα και κερί, που προσάρτησαν στους ώμους τους ώστε να πετάξουν στον ουρανό. Ο Ίκαρος όμως, παράκουσε την εντολή του πατέρα του να μην πετάει πολύ ψηλά για να μη λιώσει από τη ζέστη του ήλιου το κερί των φτερών: πέταξε ψηλά με αποτέλεσμα να λιώσει το κερί και να αποκολληθούν τα φτερά, να πέσει στη θάλασσα και να πνιγεί στο Ικάριο Πέλαγος.
Βασικά υπερεκτίμησε τις δυνάμεις του.
Πολύ μεγάλη σημασία έχει το πώς αντιδρά κάποιος στα γεγονότα, ειδικά όταν κατέχει σημαντική θέση (χωρίς βλακώδεις θρασείς δικαιολογίες).
Οι αρχαίοι έλεγαν και τη φράση «αμαθία μεν θράσος, …» που σημαίνει ότι η έλλειψη γνώσης και μόρφωσης (αμάθεια) οδηγεί σε αλόγιστη τόλμη (θράσος). Ουσιαστικά, η φράση τονίζει το θράσος της αμάθειας. Άλλη αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση μιλά για «Μυίης θάρσος» (Θράσος μύγας).
Και όλα αυτά συμβαίνουν όταν παντού ξεσπούν σκάνδαλα διαφθοράς. Ο κόσμος δεν ξέρει τι άλλο να αναμένει πλέον.
Διαβάζω στον Φιλελεύθερο (5/11/25) τον τίτλο: «Ώρα αποφάσεων για τους τρεις» (Σιζόπουλος, Αριστοτέλους, Κούμας). Μήπως υπάρχει κάτι σάπιο στο βασίλειο στης Δανιμαρκίας; (Άμλετ, Σαίξπηρ).
