Τους τελευταίους μήνες, εξ όσων αποδεικνύεται, ο Τούρκος πρόεδρος αυξάνει την ένταση στα ελληνοτουρκικά, όχι μόνο λόγω των ανυπόστατων διεκδικήσεων της Τουρκίας έναντι της Ελλάδος, αλλά και λόγω της οικονομικής κρίσης στη χώρα του. Επομένως, ο Recep Tayyip Erdogan αναζητεί εναλλακτικές, οι οποίες δεν σχετίζονται με την οικονομία, αλλά κυρίως με άλλα ζητήματα που αφορούν την τουρκική παράδοση, όπως το ζήτημα της μαντίλας, αλλά και με ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως η ένταση με την Ελλάδα ή πιο πρόσφατα οι πολεμικές επιχειρήσεις στη Συρία. Ωστόσο, εδώ υπάρχει μια διαφορά: η Ελλάδα αποτελεί ευρωπαϊκό έδαφος και διαθέτει στρατιωτικό εξοπλισμό σε αντίθεση με τη Συρία ή το Ιράκ. Γι’ αυτό άλλωστε, τουρκικά αεροπλάνα επιχειρούν στο συριακό εναέριο χώρο, ο οποίος ελέγχεται πλήρως από τη Ρωσία. Κάτι τέτοιο μαρτυρεί τη συνεννόηση της Τουρκίας με τη Ρωσία, έτσι ώστε να δοθεί εναλλακτική ενασχόληση στον Erdogan.

Από την άλλη, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Τουρκία έθεσε προ μερικών ημερών το ζήτημα της μαντίλας. Αυτό όμως εξυπηρετεί τον Τούρκο πρόεδρο καθότι ο τουρκικός λαός δεν έχει ιδιαίτερες αντιρρήσεις για τη χρήση της μαντίλας σε δημόσιους χώρους. Επομένως, αναμένεται ότι ο Erdogan θα υποβάλει το ζήτημα σε δημοψήφισμα γνωρίζοντας ότι οι πιθανότητες είναι υπέρ του, έτσι ώστε με μια τέτοια νίκη στο ενεργητικό του να οδηγήσει τη χώρα του σε εκλογές. Το επαναφερθέν ζήτημα της μαντίλας μειώνει την πίεση προς την Ελλάδα χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι Ελλάδα και Κύπρος δεν αποτελούν στόχοι – προτεραιότητες για τον Erdogan. Με άλλα λόγια, ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να επικοινωνήσει την εικόνα ενός ισχυρού ηγέτη που υπερασπίζεται το εθνικό συμφέρον της χώρας του. Ωστόσο, κάτι τέτοιο απέχει κατά παρασάγγας από την πραγματικότητα, καθώς, όσον αφορά τουλάχιστον τη δράση του Συρία και όπως υπαινίχθηκε ήδη, συνέβη λόγω σχετικής συνεννόησης με τους Ρώσους.

Σε αυτό το πλαίσιο προστίθεται και ο χάρτης της Γαλάζιας Πατρίδας, ο οποίος για τους Τούρκους αποτελεί το χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου, όπου τα ελληνικά νησιά σχεδόν δεν έχουν χωρικά ύδατα. Ένας χάρτης που μοιράζει την περιοχή ανάμεσα στην Τουρκία και στην Αίγυπτο ωσάν να μην υπάρχει η Κύπρος! Με αυτό τον τρόπο, η Τουρκία αναιρεί τη συμφωνία της Κύπρου με την Αίγυπτο και θεωρεί ένα μεγάλο μέρος της νότιας περιοχής της χώρας μας δικό της. Πέρα από τη συμφωνία της Αιγύπτου με την Κύπρο, ο εν λόγω χάρτης αναιρεί και όλες τις συμφωνίες της Αιγύπτου που υπέγραψε με τις χώρες της περιοχής. Με άλλα λόγια, η Γαλάζια Πατρίδα αποτελεί ένα δόγμα, το οποίο καμία σχέση δεν έχει με το διεθνές δίκαιο, ωστόσο, δίνει τη δυνατότητα στην Τουρκία –τουλάχιστον να λέει– ότι διεκδικεί το μισό Αιγαίο και τη μισή Ανατολική Μεσόγειο. Άλλωστε, η Γαλάζια Πατρίδα αντικαθιστά μια παλαιότερη λογική των Τούρκων, η οποία αφορούσε τη χωροταξία των ελληνικών νησιών. Πιο συγκεκριμένα, θεωρούσαν ότι τα ελληνικά νησιά αποτελούν φυσική προέκταση της Ανατολίας και αποτελούν απλώς κομμάτια του βυθού. Κάτι τέτοιο απερρίφθη από το Διεθνές Δικαστήριο με αποτέλεσμα η εξωτερική πολιτική των Τούρκων να χάσει την αίγλη της. Έτσι, επινόησαν την Γαλάζια Πατρίδα.

Εν κατακλείδι, στόχος του Erdogan δεν είναι το θερμό επεισόδιο, καθώς κάτι τέτοιο θα έχει ανεξέλεγκτες επιπτώσεις, ίσως να προκαλέσει και έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Επομένως, εκτιμάται η απομείωση της εντατικοποιημένης κλιμάκωσης της ελληνοτουρκικής κρίσης χωρίς, ωστόσο, κάτι τέτοιο να επιτρέπει οποιονδήποτε εφησυχασμό εκ μέρους της ελληνικής στρατιωτικής και πολιτικής διπλωματίας. 

*Πολιτικός επιστήμων, επικεφαλής της IS Pegasus Coaching & Consulting Ltd