Η Ινδία κινείται με στρατηγική αυτονομία χωρίς να υποτάσσεται σε εξωτερικές πιέσεις, ούτε να εγκαταλείπει τη Δύση. Διατηρεί την οικονομική και ενεργειακή της ανεξαρτησία αγοράζοντας πετρέλαιο από τη Ρωσία και άλλες πηγές παρά τις απειλές δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, διαφοροποιεί το εμπόριο της με τη Νοτιοανατολική Ασία και εξετάζει τεχνολογικές συνεργασίες πέρα από τη Silicon Valley.
Η στρατηγική της βασίζεται στην ισορροπία της πολυπλευρικότητας και στην ικανότητα να αξιοποιεί τις συγκρούσεις μεγάλων δυνάμεων για να αυξήσει το περιθώριο κινήσεων της, παραμένοντας κύρια δύναμη αφ’ εαυτής και όχι ως ο σύμμαχος τρίτων. Η Ινδία δεν επιδιώκει να γίνει σύμμαχος της Κίνας αλλά ούτε να αποξενωθεί από τις ΗΠΑ. Αναζητά – όπως δείχνουν τα πράγματα-την πολλαπλή ευθυγράμμιση με μόχλευση που της επιτρέπει να ελέγχει την κυριαρχία της και να ελαχιστοποιεί τα ρίσκα.
Η Κίνα παρακολουθεί προσεκτικά την Ινδία και εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες των Ηνωμένων Πολιτειών, για να διατηρήσει την επιρροή της στην Ασία, προσφέροντας μικρές οικονομικές και διπλωματικές παραχωρήσεις- με προφανή στόχο την αποδυνάμωση της αμερικανικής αφήγησης συλλογικής δράσης χωρίς να δημιουργεί δεσμεύσεις.
Η στρατηγική του Πεκίνου είναι να μειώσει την κλίση της Ινδίας προς τη Δύση και να κρατήσει την κατάσταση αμφίσημη για να επηρεάζει τις ισορροπίες προς όφελος της, χωρίς να αναλαμβάνει ταυτόχρονα τον ρόλο του προστάτη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούν τους δασμούς και την οικονομική πίεση για να ελέγξουν την Ινδία αλλά η στρατηγική του Νέου Δελχί δείχνει ότι οι απειλές δεν μεταφράζονται σε υποταγή.
Η Ινδία αξιοποιεί το διάστημα διαπραγμάτευσης για να εξασφαλίσει όρους που μεγιστοποιούν την ελευθερία δράσης της και ταυτόχρονα επεκτείνει την τεχνολογική και εμπορική συνεργασία με άλλους εταίρους. Στρατηγικά η χώρα επαναξιολογεί τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ αναζητώντας μακροπρόθεσμες ισορροπίες και εναλλακτικές λύσεις πέρα από τον αμερικανικό τομέα.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη γεωστρατηγική θέση. Ο Πειραιάς και τα ελληνικά λιμάνια μπορούν να γίνουν πύλες εισόδου για εμπορικές ροές από την Ινδία προς την Ευρώπη ενώ η ναυτιλία και οι υποδομές προσφέρουν πλεονέκτημα για στρατηγικό κόμβο ανάμεσα σε ΗΠΑ Κίνα και Ινδία.
Η χώρα αν κινηθεί σωστά μπορεί να διαχειριστεί την παρουσία της Κίνας χωρίς δεσμεύσεις- να οικοδομήσει στρατηγικές σχέσεις με την Ινδία και να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των ΗΠΑ αξιοποιώντας έτσι τη γεωγραφική θέση και την τεχνογνωσία της, στην διαχείριση εμπορικών και ενεργειακών ροών.
Το στοίχημα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής πρέπει να είναι: η στρατηγική διαύγεια, η αυτονομία και η ικανότητα να αξιοποιεί την πίεση μεγάλων δυνάμεων. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει ενεργός παράγοντας στον νέο παγκόσμιο χάρτη συμμετέχοντας στη διαμόρφωση της νέας τάξης χωρίς να δεσμευτεί τυφλά σε κανέναν και χωρίς να χάσει τον έλεγχο των συμφερόντων της.
Η δυνατότητα να παραμένεις διαυγής υπό πίεση και να παίζεις στρατηγικά με όλους τους παίκτες είναι το μεγαλύτερο όπλο σε έναν κόσμο όπου οι μεγάλες δυνάμεις κινούνται γρήγορα και οι παραδοσιακές ισορροπίες δεν υπάρχουν πια.
Η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει τη στρατηγική της θέση, τα λιμάνια και τη διπλωματική της ευφυία για να αποκτήσει πρωτοβουλία και πλεονέκτημα στις εμπορικές ενεργειακές και τεχνολογικές ροές. Η Ινδία θα χρειαστεί ευρωπαϊκά περάσματα, η Κίνα θα επιδιώξει να ελέγξει την επιρροή χωρίς δέσμευση ενώ και οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν την δική τους επιρροή.
*Δημοσιογράφος
