Το Κέντρο Ανακουφιστικής Φροντίδας «Αροδαφνούσα» δημιουργήθηκε απο τον Αντικαρκινικό Σύνδεσμο Κύπρου, το 1976 για τους ανθρώπους του τόπου μας, σε εποχές δύσκολες όταν οι καρκινοπαθείς  δύσκολα εύρισκαν φροντίδα. Πάντα με τη στήριξη  εθελοντών του Συνδέσμου , που μέχρι και τώρα είναι εκεί σε κάθε ανάγκη που προκύπτει. Σήμερα, είναι ένας μικρός παράδεισος ζωής για τους ανθρώπους που υπό άλλες συνθήκες θα υπέφεραν εξαιτίας της νόσου τους στο σπίτι, που προσφέρει φροντίδα και ανακούφιση, ενώ ταυτόχρονα στηρίζει και τους οικείους των ασθενών σ’ αυτό το μακρύ ταξίδι. 

Πρωτεργάτης σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια ο γιατρός Δημήτριος Σουλιώτης, ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στις δυσκολίες που βίωναν οι ασθενείς του, είχε δει αντίστοιχα κέντρα ανακουφιστικής φροντίδας καρκινοπαθών στο Λονδίνο και οραματίστηκε τη δημιουργία ενός τέτοιου νοσηλευτηρίου και στην Κύπρο. Η πρώτη «Πορεία Αγάπης» για να μαζευτούν χρήματα για την ανέγερση νοσηλευτηρίου για τη φροντίδα καρκινοπαθών πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1974. Τα γεγονότα της τουρκικής εισβολής το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς αναστέλλουν τη δημιουργία του, ωστόσο οι καρκινοπαθείς και οι οικογένειές τους υπέφεραν ακόμη περισσότερο από την απουσία ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού για να τους περιθάλψει.  

Είναι γνωστή η ιστορία της ασθενούς Χριστοδούλας από την Αμμόχωστο, η οποία αναγκάζεται, βαριά άρρωστη σε προχωρημένο στάδιο καρκίνου να πάρει το δρόμο της προσφυγιάς και να φύγει από τη ζωή αβοήθητη, γιατί τα νοσοκομεία ήταν υπερπλήρη με πληγωμένους στρατιώτες. Ο δρ Σουλιώτης, γιατρός της Χριστοδούλας, εισηγείται να μετονομαστεί η Πορεία Αγάπης σε πορεία Χριστοδούλας εις μνήμην της.  

Ο τότε πρόεδρος του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου, Χακόπ Κεχεγιάν, πρόσφερε τα πρώτα χρήματα για την ανέγερση της «Αροδαφνούσας» και η κίνησή του αυτή βρίσκει και άλλους μιμητές. Τον Οκτώβριο του 1976, η «Αροδαφνούσα» ανοίγει τις πόρτες της για πρώτη φορά, με κύριο σκοπό την κάλυψη των αναγκών των καρκινοπαθών και κυρίως ασθενών τελικού σταδίου που χρειάζονταν στέγη και φροντίδα. 

Μέχρι και σήμερα, σχεδόν 50 χρόνια μετά συντελείται μια συγκινητική διαχρονική προσπάθεια, με τους εθελοντές να συνεχίζουν να τρέχουν να εξασφαλίσουν τους πόρους και τον κόσμο της Κύπρου που συνεχίζει να προσφέρει μικρές και μεγάλες εισφορές για το έργο του Αντικαρκινικού Συνδέσμου. Ιδιαίτερη μνεία τα τελευταία χρόνια γίνεται στην τεράστια δωρεά της οικογένειας του Κύπρου και της Έλενας Τσέντα, οι οποίοι προσέφεραν τους οικονομικούς πόρους για την εκ θεμελίων ανακαίνιση και αναβάθμιση της «Αροδαφνούσας», η οποία ήρθε την κατάλληλη στιγμή ώστε στην εποχή της καραντίνας, οι νοσηλευόμενοι να μπορέσουν να έχουν με ασφάλεια τους οικείους τους στο πλευρό τους.  

Αυτή η διαχρονική προσπάθεια δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητη τη γιατρό Σοφία Νέστορος, η οποία είναι σήμερα η ιατρική διευθύντρια της Αροδαφνούσας. Πριν από περίπου 23 χρόνια πέρασε για πρώτη φορά το κατώφλι του νοσηλευτηρίου, έχοντας στις αποσκευές της όλα όσα έμαθε από τον γιατρό Σουλιώτη, ο οποίος κατάφερε να της εμφυσήσει την όλη αγάπη του για τον καρκινοπαθή ασθενή που χρειάζεται να έχει ανακουφιστική φροντίδα, την αγάπη και τη στήριξη που του αξίζει σ’ ένα ζεστό χώρο. 

Πρόσφατα τη συναντήσαμε στον χώρο της «Αροδαφνούσας» και μοιράστηκε μαζί μας σκέψεις και συναισθήματα για όσα έζησε, τους ανθρώπους που γνώρισε και την αγάπη που εισέπραξε. Μηνύματα τα οποία μετουσίωσε σε πολύτιμες εμπειρίες ζωής.  

Ένας φύλακας άγγελος για τους νοσούντες

Η δρ Σοφία Νέστορος, επέλεξε συνειδητά να εργαστεί στην Αροδαφνούσα μετά την ειδικότητα της παθολογίας και την εξειδίκευση στην ανακουφιστική ιατρική. Με την επιστροφή στην Κύπρο από τις σπουδές της αντιλήφθηκε τη σπουδαιότητα να εργάζεται σε έναν τέτοιο χώρο, όπου καθημερινά έρχεσαι αντιμέτωπος με τις αξίες της ζωής και μπορείς να εκτιμήσεις την κάθε στιγμή. Να φροντίσεις τον ασθενή που νοσηλεύεται ώστε να ζήσει την κάθε στιγμή του όσο πιο όμορφα γίνεται. Να μπορείς να αντιληφθείς ότι ο κάθε άνθρωπος είναι σπουδαίος και ξεχωριστός και έχει μια ιστορία πίσω του για τον ίδιο και για την οικογένειά του. Να καταλάβεις ποιες είναι οι ανάγκες και τα θέλω του. Να εκτιμήσεις αυτό που είναι για να μπορέσεις να του προσφέρεις αυτό που λέμε ανακουφιστική φροντίδα. 

Σ’ αυτή την 23χρονη πορεία, από την πρώτη στιγμή, η δρ Νέστορος αντιλήφθηκε τα τεράστια αποθέματα αγάπης, στοργής και φροντίδας της ομάδας ανθρώπων που αποτελούν την Αροδαφνούσα για όλους τους ασθενείς και τις οικογένειές τους που θα περάσουν από εκεί. Μια διεπιστημονική ομάδα επαγγελματιών υγείας που ανταποκρίνεται στο κάλεσμα της ιστορίας της Αροδαφνούσας και στους στόχους που είχαν θέσει οι πρωτεργάτες για τη δημιουργία αυτού του χώρου, με κίνητρο ξεκάθαρο την αγάπη σε όσους νοσούν με καρκίνο για να μπορούν να έχουν έναν χώρο που θα φροντίσει σφαιρικά της ανάγκες τους σε σώμα και ψυχή. 

Θυμάται με πολλή συγκίνηση την κάθε στιγμή που έζησε, μα όπως λέει, το πιο σπουδαίο απ’ όλα όσα πήρε όλα αυτά τα χρόνια είναι η αγάπη του κόσμου που συνάντησε, αλλά και τα αμέτρητα ευχαριστώ που βίωσε με κάθε τρόπο. Τον σεβασμό και την αγάπη των ασθενών και των οικογενειών τους μέσα από τις δυσκολίες που περνάνε. 

Κτίζονται σχέσεις όμορφες που κρατούν χρόνια

Η απώλεια ενός ασθενή για έναν γιατρό αλλά και για όλη την ομάδα της «Αροδαφνούσας» είναι δύσκολη όπως μας εξηγεί η Σοφία Νέστορος. Έχεις να κάνεις με ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας. Είναι ακόμη πιο επώδυνο όταν έχεις να κάνεις με νέους ανθρώπους που δεν έχουν προλάβει να ζήσουν και να ολοκληρώσουν τον κύκλο της ζωής μέχρι το γήρας. 

Στη ζωή όμως υπάρχουν ανατροπές, μας λέει . Ο καρκίνος είναι ένα από τα νοσήματα που απειλεί και ανατρέπει τη ζωή μας, άρα μπορεί να εμποδίσει πολλούς ανθρώπους να ολοκληρώσουν τη διαδρομή τους στο ταξίδι της ζωής. Είναι δύσκολο για τον ασθενή να μην μπορεί να απολαύσει όσα θα ήθελε, αλλά και για την οικογένειά του. Τόσο για την ίδια τη δρα Νέστορος, όσο και για όλη την ομάδα επαγγελματιών υγείας του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε όλη αυτή τη δύσκολη διαδρομή από την πρώτη κιόλας διάγνωση. Οι γιατροί και οι νοσηλευτές να βοηθήσουν να ελεγχθούν τα συμπτώματα της νόσου. Η ομάδα των ψυχολόγων και των κοινωνικών λειτουργών είναι εκεί για να βοηθήσει τους ασθενείς να επεξεργαστούν σκέψεις και συναισθήματα και να χειριστούν υποθέσεις. Να αναπροσαρμόσουν τη ζωή τους στα νέα δεδομένα και να βάλουν νέους στόχους. Να δρομολογήσουν τη ζωή τους ανάλογα και ενδεχομένως να μοιραστούν σκέψεις και συναισθήματα με την οικογένεια τους που δεν μοιράστηκαν ποτέ. Απλά πράγματα της καθημερινότητας που τα ξεχνούμε ως άνθρωποι, επισημαίνει η γιατρός. 

Η διεπιστημονική ομάδα του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου βρίσκεται δίπλα στους ασθενείς αλλά και τις οικογένειές τους για να βάλουν όλοι μαζί στόχους και να τους πετύχουν… Και πολλές φορές η απώλεια ενός οικείου προσώπου γίνεται λιγότερο επώδυνη. Δεν είναι λίγες οι στιγμές που ο χρόνος πιέζει όταν ένας γιατρός ανακοινώνει σε έναν ασθενή ότι πια δεν μπορεί θεραπευτικά να κάνει κάτι άλλο και τουλάχιστον μπορεί να βάλει στόχους και έστω κι αν ολοκληρώσει τη ζωή του πιο σύντομα ο ασθενής θα έχει προλάβει να κάνει όλα όσα θα ήθελε με την οικογένεια του. Έστω ακόμα και προλάβει να πει ένα σ’ αγαπώ. Κι αυτό είναι το πιο σπουδαίο!  

Όλοι όσοι εργάζονται στην πρώτη γραμμή της Αροδαφνούσας, είτε στην κατ’ οίκον φροντίδα είτε εντός του νοσηλευτηρίου, όλα αυτά τα χρόνια καταφέρνουν να χτίσουν όμορφες σχέσεις με τον κάθε ασθενή και την κάθε οικογένεια. Για όλη την ομάδα, μας λέει η γιατρός, λέγονται καθημερινά τα καλύτερα λόγια γι’ αυτές τις όμορφες σχέσεις μέσα από τις καθημερινές στιγμές, μέσα από αυτό το πάρε – δώσε που έχουν με τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Εκατοντάδες ασθενείς όλα αυτά τα χρόνια και μαζί τους εκατοντάδες οικογένειες. 

Οι ασθενείς που φθάνουν στην «Αροδαφνούσα» για να νοσηλευτούν δεν είναι απαραίτητα για να κλείσουν τον κύκλο της ζωής τους. Τις περισσότερες φορές είναι ασθενείς που η ομάδα τους βλέπει για πολλά χρόνια. Η δρ Σοφία Νέστορος στην 23χρονη πορεία της στην «Αροδαφνούσα» έχτισε πολλές σχέσεις ζωής με ασθενείς και οικογένειες και με κάποιους μέχρι και σήμερα διατηρεί επαφές. Θυμάται ακόμη και περιπτώσεις μικρών παιδιών που έχασαν γονείς και σήμερα μεγάλωσαν και τη θυμούνται πολύ συχνά και επικοινωνούν μαζί της, στέλνοντας της μηνύματα και φωτογραφίες από την καθημερινότητά τους. 

Ένα τέτοιο παράδειγμα ουσιαστικής ανθρώπινης σχέσης που δημιουργήθηκε μέσα από μια δύσκολη πορεία ενάντια στη νόσο, ήταν αυτή της γιατρού Νέστορος και του ζεύγους Αναξαγόρα και Σαββούλας Παφίτη, από τον Άγιο Θεόδωρο Λάρνακας.  

Η γιατρός τους γνώρισε στο ιατρείο ανακουφιστικής φροντίδας στο Ογκολογικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου όταν η κ. Σαββούλα, αφότου διαγνώστηκε με καρκίνο, παραπέμφθηκε εκεί για έλεγχο πόνου. Μαζί δημιούργησαν μια πολύ όμορφη σχέση. Η πορεία αυτή ήταν για όλους πολύ ανηφορική. Η ασθενής ήθελε να γνωρίζει από την αρχή όλα όσα αφορούσαν την κατάστασή της, κι αυτό ενίσχυσε τη σχέση τους με τη γιατρό Νέστορος, διότι υπήρχε μια αλήθεια και μια αμφίδρομη σχέση σεβασμού και ειλικρίνειας. Η γιατρός άκουσε πολύ προσεκτικά τα δεδομένα που είχαν να της πουν και αντιλήφθηκε πόσο σπουδαίοι ήταν και οι δύο σ’ αυτή τη διαδρομή. 

Αυτό που θυμάται η γιατρός σήμερα, δύο χρόνια αφού έφυγε από τη ζωή η Σαββούλα, είναι ένα όμορφο ζευγάρι που ήταν μαζί σε όλα από την αρχή της διάγνωσης, σε κάθε ραντεβού, σε κάθε νοσηλεία. Βίωναν τα πάντα σαν μια ομάδα. Θυμάται ακόμη πόσο υπέροχος άνθρωπος ήταν η Σαββούλα που ακόμα και στις πολύ δύσκολες μέρες της νόσου της δεν έχανε στιγμή το χιούμορ της και τη ζεστασιά της. Οταν χρειαζόταν να νοσηλευτεί, η ομάδα της «Αροδαφνούσας» ήθελε όλο και πιο πολύ να βάλει τα δυνατά της να την φροντίσει όσο καλύτερα γινόταν και να την στείλει και πάλι στο σπίτι της. Κρατά σαν πολύτιμο φυλακτό μια φιλική σχέση ζωής σήμερα με τον κ. Αναξαγόρα, δεν ξεχνά ποτέ ούτε την ίδια, ούτε και την ομάδα της Αροδαφνούσας που τους φρόντισαν και τη σύζυγό του σε κάθε στιγμή ως να ήταν δική τους οικογένεια

Απέραντη η ευγνωμοσύνη του κ. Αναξαγόρα

Σε κάθε κάλεσμα του Αντικαρκινικού Συνδέσμου, ο κ. Αναξαγόρας δηλώνει παρών. Με τον ίδιο τρόπο ανταποκρίθηκε και στο δικό μας κάλεσμα να μιλήσει στον «Φ» μαζί με τη δρα Νέστορος για την «Αροδαφνούσα» και όλα όσα έζησε τα πέντε χρόνια της νόσου της συζύγου του. Τον ερχόμενο Μάιο, κλείνουν δύο χρόνια από τότε που έφυγε από τη ζωή η Σαββούλα στα 56 της χρόνια και δεν θα μπορούσε να τη μνημονεύσει καλύτερα από το να εκφράσει για άλλη μία φορά την ευγνωμοσύνη του για τα όσα τους προσφέρθηκαν σ’ αυτό το δύσκολο ταξίδι. 

Μας μιλά για την πρώτη διάγνωση του καρκίνου στη σύζυγό του. Τα πράγματα όπως λέει ήταν ήδη δύσκολα. Δεν ήθελαν να το πιστέψουν ότι η νόσος τους χτύπησε την πόρτα. Η στήριξη όμως που βρήκαν στην Αροδαφνούσα τούς έδωσε να καταλάβουν ότι οι άνθρωποί της επιτελούν ένα σπουδαίο λειτούργημα με μεγάλο ζήλο. Στο άκουσμα τής «Αροδαφνούσας» στην αρχή, είχε αντίθετη άποψη μέσα από τις προκαταλήψεις ότι εκεί πάνε οι καρκινοπαθείς για να πεθάνουν. Όταν όμως βίωσε από πρώτο χέρι όσα συμβαίνουν στην Αροδαφνούσα άλλαξε άποψη άμεσα.  

Τους συγχαίρει όλους και τους ευγνωμονεί ξανά και ξανά γιατί πρόσφεραν όλη τη φροντίδα που χρειαζόταν η σύζυγός του για να είναι ήρεμη. Μπαίνοντας και βγαίνοντας στην «Αροδαφνούσα» για πέντε ολόκληρα χρόνια. Έγινε το δεύτερό τους σπίτι. Δεν ήταν λίγες οι φορές που η φροντίδα και η παρέμβαση που δέχθηκε η σύζυγός του σε κρίσιμες φάσεις, την επανέφεραν πίσω στη ζωή παρατείνοντας τον χρόνο της αλλά και την ποιότητα διαβίωσης. Μία τέτοια κρίσιμη φάση ήταν και το 2017 όταν επιδεινώθηκε η κατάσταση της υγείας της κ. Σαββούλας. Η «Αροδαφνούσα» ήταν εκεί, τη στήριξε σε όλα όσα χρειαζόταν και επέστρεψε στο σπίτι της. Μεγάλη υπόθεση για μας, λέει ο κ. Αναξαγόρας ότι έζησε άλλα τρία χρόνια. 

Δεν παραλείπει να μας μιλήσει για τη στήριξη που έλαβε και ο ίδιος που βρισκόταν δίπλα στη σύζυγό του, από τους επαγγελματίες του Αντικαρκινικού Συνδέσμου. Χωρίς τη στήριξη αυτή δεν θα μπορούσε να σταθεί στα πόδια του και να συνεχίζει μετά την απώλεια της συζύγου του. Πέρασαν δύσκολες στιγμές και όταν μιλά γι’ αυτές συγκινείται πολύ για όλα όσα έζησαν. Όμως σήμερα σε κάθε ευκαιρία τονίζει σε όλους πως η «Αροδαφνούσα» και το έργο του Αντικαρκινικού Συνδέσμου είναι εκεί για όλους τους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη. Οι καρκινοπαθείς, λέει, δεν πρέπει να μένουν στο σπίτι τους και να υποφέρουν εξαιτίας προκαταλήψεων ότι η «Αροδαφνούσα» είναι ένας χώρος που μόνο θάνατο θυμίζει. Είναι ένας μικρός παράδεισος ζωής για τους ανθρώπους που υποφέρουν.  

Ο ίδιος κρατά την όμορφη σχέση που έχτισε με τη γιατρό Νέστορος, όπου και μέχρι σήμερα θα μιλήσουν τηλεφωνικά πολύ συχνά. Ανταλλάζουν τα νέα τους και συζητούν για διάφορα θέματα. Όταν έρχεται στη Λευκωσία πάντα θα περάσει από την «Αροδαφνούσα» να χαιρετίσει τους ανθρώπους της και να τους προσφέρει μερικά από τα καλούδια που του δίνει το περβόλι του. 

Μάχη και ενάντια στις προκαταλήψεις

Η λέξη καρκίνος είναι από μόνη της μια αρνητικά φορτισμένη έννοια, συνώνυμη πολλές φορές με τον θάνατο. Μια μάχη πολύ δύσκολη. Όμως, όπως μας λέει η δρ Νέστορος, πρέπει το 2022 να σταματήσουμε να ζούμε με προκαταλήψεις. Η λέξη καρκίνος, η λέξη «Αροδαφνούσα» μπορούν να αλλάξουν με σωστή ενημέρωση. Οι πόρτες του Συνδέσμου είναι ανοιχτές για όλους τους ανθρώπους, να έρθουν κοντά και να γνωρίσουν τους επαγγελματίες και το έργο που επιτελούν. Να δουν τις υπηρεσίες φροντίδας που μπορεί να λάβει ένα δικό τους πρόσωπο που νοσεί χωρίς να στηρίζονται σε φήμες και προκαταλήψεις. Δεν υπάρχει άνθρωπος που έχει γνωρίσει το έργο αυτό και να μην μείνει ευχαριστημένος.  

Κλείνοντας, μας αφήνει με προσωπικό ευχαριστώ σε όλους τους επαγγελματίες υγείας με τους οποίους συνεργάστηκε όλα αυτά τα χρόνια. Ταγμένοι όλοι στη φροντίδα και την ανακούφιση του καρκινοπαθούς ασθενή. Αλλά και ένα ακόμη ευχαριστώ στους εκατοντάδες ανθρώπους που γνώρισε, ασθενείς και οικογένειες για την αγάπη και τον σεβασμό που τους πρόσφεραν. 

Η 47η Πορεία Χριστοδούλας με την αμέριστη στήριξη της Τράπεζας Κύπρου, είναι μια συμβολική πορεία για τον δύσκολο δρόμο των ασθενών αλλά και ένα θετικό μήνυμα ότι όλοι εμείς βρισκόμαστε δίπλα τους αρωγοί και συμπαραστάτες σε όσα βιώνουν.