Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε μια πτωτική πορεία, σε ό,τι αφορά τον παγιωμένο εδώ και δεκαετίες ρόλο τους ως η νούμερο ένα παγκόσμια υπερδύναμη. Την ίδια στιγμή ανησυχούν για την ολοένα αυξανόμενη ισχύ της Κίνας και προσπαθούν να την περιορίσουν με οποιοδήποτε μέσο μπορούν. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η στροφή προς τη Ασία που επεδίωξε ο Μπαράκ Ομπάμα, ο εμπορικός πόλεμος προς την Κίνα που κήρυξε ο Ντόναλντ Τραμπ και η συμφωνία AUKUS που υπόγραψε ο Τζο Μπάιντεν με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία. 

Η οικονομική και η τεχνολογική ισχύς που απέκτησε η Κίνα τα τελευταία χρόνια, της επέτρεψε να αυξήσει και τις πολιτικές της βλέψεις, εξηγεί στη συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο» ο Γιώργος Τζογόπουλος, λέκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Νίκαιας και το ΔΠΘ, Fellow στο Κέντρο Στρατηγικών Σπουδών Μπέγκιν Σαντάτ του Ισραήλ. Όπως ανάφερε, καθώς η Κίνα εξελίσσεται και ανεβαίνει, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι απειλούνται, αν και εξακολουθούν να έχουν τη στρατιωτική πρωτοκαθεδρία. Το γεγονός αυτό δημιουργεί νέες αναταράξεις και φέρνει τις δύο χώρες τη μια απέναντι στην άλλη. Πλέον το Πεκίνο διεκδικεί έναν καινούριο ρόλο που εκπορεύεται από την αυξανόμενη οικονομική του ισχύ. Που θα καταλήξει η ένταση μεταξύ των δύο πλευρών είναι δύσκολο να εκτιμηθεί και κανένας δεν πρέπει να αποκλείει τίποτα, ακόμη και μια σύρραξη

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Σε αντίθεση όμως με την Ουάσιγκτον, το Πεκίνο δεν επιδιώκει να έχει μια παγκόσμια παρουσία, μέσω της οποίας να επιβάλλει τη θέλησή του. Η εξωτερική πολιτική της Κίνας περνά μέσα από μια προσπάθεια προώθησης ενός μοντέλου οικονομικής διασύνδεσης με άλλες χώρες. Ο νέος Δρόμος του Μεταξιού, το φιλόδοξο σχέδιο δημιουργίας ενός δικτύου σύνδεσης της Κίνας με την Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη, δημιουργεί νέα δεδομένα. Αυτό ισχύει και για την περιοχή μας εκτιμά ο Έλληνας καθηγητής τονίζοντας ότι ο νέος Δρόμος του Μεταξιού λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας από τη μία πλευρά, και Κίνας από την άλλη, επιτρέποντας αυξανόμενη αλληλεπίδραση που διευκολύνει τη συνεργασία στο πεδίο της οικονομίας, των επενδύσεων, του πολιτισμού, αλλά και του τουρισμού. Την ίδια στιγμή η Κίνα μπορεί να έχει και μια εποικοδομητική στάση ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Κυπριακό.

-Μέχρι πρότινος η γενική αντίληψη ήταν πως η Κίνα δεν έχει ηγεμονικές βλέψεις. Πιστεύετε πως αυτό ισχύει ακόμη;

-Η Κίνα αναπτύσσεται με συγκεκριμένο τρόπο βάσει μακροπρόθεσμου σχεδίου. Ήδη πέτυχε την εξάλειψη της φτώχειας και πλέον βασικός στόχος της κινεζικής κυβέρνησης είναι να δημιουργήσει μία ευημερούσα κοινωνία μέχρι το 2049, που συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη δημιουργία της νέας Κίνας. Ταυτόχρονα, ενισχύει την άμυνά της για να είναι σε θέση να προστατεύει αυτό το οποίο ονομάζει «ζωτικά συμφέροντα» στη γειτονιά της. Καθώς εξελίσσεται και ανεβαίνει, οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν ότι απειλούνται, αν και εξακολουθούν να έχουν τη στρατιωτική πρωτοκαθεδρία. Πρόκειται για αναμενόμενη αντίδραση, όπως δείχνει η ιστορία των διεθνών σχέσεων. Ζητούμενο είναι να επιτευχθεί συμβίωση μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων με γνώμονα την ειρήνη και την ευημερία στον κόσμο. 

-Τι ακριβώς επιδιώκει η Κίνα; Πώς βλέπει τον εαυτό της στον διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο που ζούμε και τι θέλει να πετύχει;

-Βασική προτεραιότητα της κινεζικής κυβέρνησης είναι η επιτυχής αντιμετώπιση των εσωτερικών προκλήσεων. Αυτό σημαίνει πως επιδιώκει την αυτάρκεια σε όλα, από την εξασφάλιση της σίτισης του πληθυσμού της μέχρι την παραγωγή τεχνολογικών προϊόντων. Η έμφαση στην παιδεία, την έρευνα, την ανάπτυξη και την τεχνολογία εξηγούν την οικονομική ανέλιξη. Παράλληλα, η Κίνα δημιουργεί ένα περισσότερο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης για την αντιμετώπιση της μόλυνσης του περιβάλλοντος αλλά και της ανεργίας που εν μέρει προκαλείται από τη συνεχιζόμενη αυτοματοποίηση. Η εξωτερική πολιτική της πηγάζει από τις αλλαγές στο εσωτερικό της και μεταφράζεται σε μία προσπάθεια προώθησης ενός μοντέλου οικονομικής διασύνδεσης με άλλες χώρες. 

-Είναι η Κίνα το νέο αντίπαλο δέος της Δύσης;

-Δύο σχολές σκέψης, δύο πολιτιστικές παραδόσεις, η αμερικανική και η κινεζική αλληλοεπιδρούν περισσότερο από ποτέ. Το ερώτημα είναι αν μπορούν να σφυρηλατηθούν αρχές συνύπαρξης ή αν θα ανοίξει ο δρόμος προς μία διχοτόμηση. Σε οικονομικό επίπεδο, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ εφαρμόζουν το μοντέλο του καπιταλισμού, ενώ η Κίνα συνδυάζει ορισμένα συστατικά της αγοράς μαζί με κρατικό παρεμβατισμό βάσει προτεραιοτήτων του Κομμουνιστικού Κόμματος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν φυσιολογικά γράψει τους κανόνες των διεθνών σχέσεων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά η συμμετοχή της Κίνας σε αυτούς ήταν μηδαμινή. Πλέον, το Πεκίνο διεκδικεί έναν καινούργιο ρόλο που εκπορεύεται από την αυξανόμενη οικονομική του ισχύ. 

-Πού στηρίζεται η ολοένα και αυξανόμενη ισχύ της Κίνας; Ποια είναι τα δυνατά της σημεία και ποιες οι αδυναμίες της;

-Η αυξανόμενη ισχύς της Κίνας στηρίζεται στο όραμα της κυβέρνησής της, την εσωτερική σταθερότητα και τη σκληρή δουλειά. Οι Κινέζοι πολίτες ζουν πλέον καλύτερα σε σχέση με το παρελθόν και διαθέτουν κίνητρο παραγωγής. Το 1949, όταν δημιουργήθηκε η νέα Κίνα, η χώρα ήταν σε πολύ κακή οικονομική κατάσταση. 72 χρόνια μετά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου με παγκόσμιο αντίκτυπο. Όμως, το διεθνές περιβάλλον, τουλάχιστον σε ορισμένες χώρες της Δύσης, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν είναι πλέον φιλικό για την ανάπτυξή της. Αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει κάποια καχυποψία για τις κινεζικές επενδύσεις, ενώ το ευρωκοινοβούλιο δεν ψηφίζει υπέρ της σινοευρωπαϊκής επενδυτικής συμφωνίας. Δημιουργούνται έτσι καινούριες συνθήκες. Ο Πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, καλείται να διαχειριστεί τις δύσκολες σχέσεις της χώρας του με τη Δύση, συνεχίζοντας την προσπάθεια ποιοτικής οικονομικής ανόδου ενόψει του 2049.

-H προσοχή και της νέας αμερικανικής κυβέρνησης είναι στραμμένη προς την Ασία. Για ποιους λόγους οι ΗΠΑ ανησυχούν με την αυξανόμενη ισχύ της Κίνας;

-Το ζήτημα της ανόδου της Κίνας απασχολεί την Ουάσιγκτον από τότε που τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος. Υπό τους Προέδρους Μπιλ Κλίντον και Τζορτζ Μπους του νεότερου επελέγη η στρατηγική της ένταξης του Πεκίνου σε ένα παγκοσμιοποιημένο διεθνές περιβάλλον με στόχο την παγκόσμια συνεργασία. Έπειτα, ο Μπαράκ Ομπάμα αποφάσισε να ισχυροποιήσει τους οικονομικούς δεσμούς της χώρας του με κράτη της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού για να δημιουργήσει ένα πολυμερές σχήμα, που θα μπορούσε ίσως να απομονώσει την Κίνα. Η ιδέα εγκαταλείφθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ, που επέλεξε την τακτική του εμπορικού πολέμου και των κυρώσεων εναντίον κινεζικών τεχνολογικών εταιρειών. Ο νυν Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ακολουθεί την ίδια πολιτική με τον προκάτοχό του, προσπαθώντας, όμως, να πείσει όσο περισσότερους συμμάχους της χώρας του να την ενστερνιστούν. Από την οπτική της Ουάσιγκτον, το Πεκίνο συνιστά απειλή. Το Πεκίνο απαντά πως η Ουάσιγκτον χαράσσει πολιτική με ψυχροπολεμικούς όρους. 

-Μέχρι πού είναι διατεθειμένη η Κίνα να φτάσει για να προστατεύσει τα συμφέροντά της; Ποιες είναι οι κόκκινες της γραμμές της που δεν θα δεχτεί να παραβιαστούν; Και αν γίνει κάτι τέτοιο, πώς θα αντιδράσει;

-Τα ζωτικά συμφέροντα της Κίνας είναι οι κόκκινες γραμμές της. Πρόκειται για την Ταϊβάν με την οποία επιδιώκει την επανασύνδεση στη βάση της αρχής της μίας Κίνας, τη Νότια Σινική Θάλασσα και πιο γενικά την εδαφική της ακεραιότητα. Η κινεζική κυβέρνηση, για παράδειγμα, απορρίπτει την αμερικανική κριτική για ζητήματα όπως το Χονγκ Κονγκ, θεωρώντας πως αυτά αποτελούν εσωτερικές της υποθέσεις, τις οποίες χειρίζεται μόνη της, όπως ήδη συμβαίνει. Όσο αυξάνονται οι σινοαμερικανικές εντάσεις τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο κίνδυνος στρατιωτικού ατυχήματος είτε στο στενό της Ταϊβάν είτε στη Νότιο Σινική Θάλασσα. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας Πεκίνου-Ουάσιγκτον, ώστε να αποφευχθεί ένα ατύχημα που μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο. Ήδη τα κινεζικά και αμερικανικά ΜΜΕ κάνουν λόγο για σχετικές επαφές και σε στρατιωτικό επίπεδο. Φαντάζομαι πως γίνονται, επίσης, πολλές διμερείς συνομιλίες που δεν ανακοινώνονται.

Η συνεργασία περνά μέσα από τον Δρόμο του Μεταξιού

-Πώς επηρεάζει την Κύπρο και την Ελλάδα ο νέος δρόμος του μεταξιού; Ποια στάση πρέπει να κρατήσουν απέναντι στο Πεκίνο για να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους;

-O νέος Δρόμος του Μεταξιού λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας από τη μία πλευρά, και Κίνας από την άλλη. Επιτρέπει αυξανόμενη αλληλεπίδραση που διευκολύνει τη συνεργασία στο πεδίο της οικονομίας, των επενδύσεων, του πολιτισμού, αλλά και του τουρισμού, τουλάχιστον την εποχή πριν από τον κορωνοϊό. Προφανώς, η Κύπρος και η Ελλάδα ευθυγραμμίζονται με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, και αναπτύσσουν ακολούθως τις διμερείς σχέσεις τους με την Κίνα όσο μπορούν, λαμβάνοντας υπόψη τις αμερικανικές ανησυχίες. 

Όσον αφορά τις σινοκυπριακές σχέσεις, θεωρώ εξαιρετικά εποικοδομητική τη στάση της Κίνας ως μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Κυπριακό ζήτημα. Τον Ιανουάριο ο Κινέζος υπουργός εξωτερικών Ουάγκ Γι συνδύασε την επίσκεψή του στην Αφρική με μία στάση στη Λευκωσία, ύστερα από πρόσκληση του ομολόγου του Νίκου Χριστοδουλίδη. Τους δύσκολους μήνες που ακολούθησαν το Πεκίνο επέμεινε στην πάγια θέση του για ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Η επιτυχημένη διπλωματία πολλές φορές ασκείται χωρίς τους προβολείς των ΜΜΕ. Επίσης, ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με τον Σι Τζινπίνγκ.

-Σε ποιο σημείο βρίσκονται οι σχέσεις της Κίνας με την Τουρκία; Έχουν κοινά συμφέροντα και αν ναι, ποια είναι αυτά;

-Η Κίνα επιδιώκει τη καλλιέργεια καλών σχέσεων με όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό πράττει με την Τουρκία, με την οποία συνεργάζεται οικονομικά. Ο λεγόμενος «Μεσαίος Διάδρομος» της Άγκυρας τέμνεται με το Δρόμο του Μεταξιού και αυτό δημιουργεί επενδυτικές ευκαιρίες. Επίσης, η Τουρκία είναι το μόνο κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ, που έχει μία θεσμική σχέση με τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης ως εταίρος στο διάλογο που πραγματοποιείται. Η Κίνα δεν κάνει επιλογές, καθώς το μοντέλο διασύνδεσης που προωθεί, δεν κάνει εξαιρέσεις και απευθύνεται σε όλες τις χώρες, μία εκ των οποίων είναι η Τουρκία. Ίδια πολιτική ακολουθεί και στη Μέση Ανατολή όπου συνεργάζεται τόσο με το Ισραήλ όσο και με τους Παλαιστινίους, τόσο με το Ιράν όσο και με τη Σαουδική Αραβία. Η Κύπρος καλείται να διαβάσει τις εξελίξεις και τους συσχετισμούς και να αξιολογήσει τον τρόπο με τον οποίο το Πεκίνο μπορεί να συνεισφέρει στην επίλυση του Κυπριακού.

Κατανόηση για καλύτερη συνεργασία

-Στο βιβλίο σας «The Miracle of China. The New Symbiosis with the World» μιλάτε για το οικονομικό θαύμα που πέτυχε η Κίνα. Μπορεί να συνεχίσει για πολύ καιρό να καταγράφει θεαματικούς δείκτες ανάπτυξης ή όπως έδειξε η πανδημία υπάρχουν όρια;

-Σας ευχαριστώ που με ρωτάτε για το καινούργιο μου βιβλίο. Με το βιβλίο προσπαθώ να βάλω ένα μικρό λιθαράκι στην προσπάθεια κατανόησης της Κίνας. Η έρευνα βασίζεται, μεταξύ άλλων, σε στοιχεία από διεθνείς οργανισμούς και τράπεζες, που δείχνουν ότι η Κίνα διαθέτει ισχυρή βάση στο παγκοσμιοποιημένο διεθνές περιβάλλον και βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο – παρά την κριτική που συχνά της ασκείται στη Δύση. Το ίδιο συνέβη κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Παρόλο που ο ιός αναφέρθηκε και ανακαλύφθηκε πρώτα στην κινεζική επαρχία Ουχάν, η Κίνα τα πήγε καλύτερα από τη Δύση στον περιορισμό διάδοσης του, όπως αποδεικνύεται από τον αριθμό των νεκρών. Για αυτό επέστρεψε πιο γρήγορα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης τους οποίους διατηρεί βάσει του σχεδίου της. 

Βλέποντας προς το μέλλον, η Κίνα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρές εσωτερικές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις, ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημά στη χώρα είναι πολύ χαμηλότερο σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η άποψή μου είναι πως η Δύση θα μπορέσει να ανταγωνιστεί την Κίνα πιο αποτελεσματικά υπό δύο προϋποθέσεις: Να την καταλάβει καλύτερα και να αποτελεί φάρο για τη διεθνή κοινότητα με βάση τα δικά της τεχνολογικά επιτεύγματα και την ευρωστία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Θα δούμε αν το νέο αμερικανικό πακέτο υποδομών και το ευρωπαϊκό ταμείο ανάπτυξης μπορούν να συμβάλουν προς την κατεύθυνση αυτή.

Η τεχνολογία εγγυάται ανάπτυξη και οικονομική ισχύ

-Ποιο ρόλο παίζει η τεχνολογία και κυρίως ζητήματα κυβερνοασφάλειας στην αντιπαράθεση Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών;

-Θα μπορούσαμε να διαγράψουμε τις υπόλοιπες ερωτήσεις και απαντήσεις και να εστιάσουμε μόνον εδώ. Το λέω γιατί πλέον η λογική των διεθνών σχέσεων αλλάζει. Η τεχνολογία εγγυάται ανάπτυξη και οικονομική ισχύ. Για αυτό οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν από την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλουν κυρώσεις σε κινεζικές τεχνολογικές εταιρείες, και πλέον προσπαθούν να συνεργαστούν με την Ευρωπαϊκή Ένωση στο τεχνολογικό συμβούλιο που έχουν δημιουργήσει. Μακάρι η συζήτηση να μείνει μόνο σε οικονομικά θέματα. Ωστόσο, αυτό είναι πολύ δύσκολο να συμβεί. Η ασυμμετρία που δημιουργείται και η χρησιμοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης σε οπλικά συστήματα επιβάλει τη σινοαμερικανική συνεννόηση. Το ίδιο ισχύει για τον κυβερνοχώρο, καθώς ακόμα δεν υπάρχει μία ψηφιακή διεθνής σύμβαση.

Οραματίζομαι ένα τρίτο δρόμο

-Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση η Κίνα τι είναι; Ανταγωνιστής ή εταίρος; Πώς θα διαμορφωθούν οι σχέσεις των δύο πλευρών;

-Η επίσημη γραμμή της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πως η Κίνα συνιστά εταίρο, ανταγωνιστή και συστημικό αντίπαλο μαζί. Πέρα, όμως, από το τι λέγεται δημόσια, η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες να πάρει σαφή θέση κατά της Κίνας. Γαλλία και Γερμανία διαφωνούν με την αμερικανική προσέγγιση και οραματίζονται έναν τρίτο δρόμο για την Ευρώπη. Πολύ δύσκολα θα εμπιστευθούν ξανά πλήρως την Ουάσιγκτον μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και τη συμφωνία AUKUS. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιες μικρές χώρες που επιθυμούν ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ. Βασικό μέλημα της ΕΕ είναι να διατηρήσει την ενότητά της. Ελπίζω να μην ξαναδούμε μία κατάσταση διάσπασης όπως το 2003 με τον πόλεμο εναντίον του Ιράκ, τότε που ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ είχε μιλήσει για «παλιά» και «νέα Ευρώπη», ανάλογα με το ποιος υποστήριζε τη χώρα του.

OΙ ΗΠΑ απέναντι σε Μόσχα και Πεκίνο

-Οι ΗΠΑ δείχνουν να σκληραίνουν τη στάση τους απέναντι στην Κίνα. Είναι η τακτική της σκληρής, πειστικής αποτροπής η καλύτερη στρατηγική απέναντι σε ένα τόσο ισχυρό αντίπαλο ή μήπως θα έπρεπε να αναζητηθούν άλλα μέσα δίνοντας έμφαση στο διάλογο και τη διπλωματία;

-Τα προβλήματα του κόσμου σήμερα ξεπερνούν τα στενά όρια ενός κράτους μόνο. Αυτό δυστυχώς το βλέπουμε με την εξάπλωση της Covid-19. To ερώτημα που τίθεται είναι αν η σκλήρυνση της αμερικανικής προσέγγισης έναντι της Κίνας μπορεί να επιτρέψει τη διμερή αλλά και πολυμερή συνεργασία για τις ουσιαστικές προκλήσεις που αφορούν την κλιματική αλλαγή, την τρομοκρατία, τις κοινωνικές ανισότητες και βέβαια τη συνεχιζόμενη πανδημία. Eλπίζω πως θα βρεθεί ένας τρόπος συμβίωσης με την Κίνα, προκειμένου ο ανταγωνισμός με τις ΗΠΑ να μην δρα ανασταλτικά στην παγκόσμια ανάπτυξη. 

-Πιάστηκε στον ύπνο η Κίνα με τη συμφωνία AUKUS; Πώς επηρεάζεται από τον συγχρονισμό των συμφερόντων στην περιοχή των ΗΠΑ, Αυστραλίας και Βρετανίας;

-Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να εμποδίσουν με κάθε τρόπο την ανάπτυξη της Κίνας. Η συμφωνία AUKUS εντάσσεται στο πλαίσιο αυτό. Από το 2017, η αμερικανική στρατηγική είναι ξεκάθαρη. Συνεπώς, η κινεζική κυβέρνηση δεν εκπλήσσεται αλλά ενοχλείται. Η Ουάσιγκτον, παράλληλα, θέλει να πιέσει το Πεκίνο να μετάσχει σε ορισμένες συνομιλίες για τα πυρηνικά που μέχρι πρόσφατα αποτελούσαν αποκλειστικά θέμα των αμερικανορωσικών σχέσεων. Το Πεκίνο αρνείται, καθώς διαθέτει πολύ λιγότερες πυρηνικές κεφαλές από την Ουάσιγκτον και τη Μόσχα. Δεν ξέρουμε που θα οδηγηθούμε. Χρειάζεται σταθερότητα στο τρίποδο ΗΠΑ-Ρωσίας-Κίνας. Η Ουάσιγκτον έχει αυτή τη στιγμή απέναντί της τόσο τη Ρωσία όσο και την Κίνα. Ο Τζο Μπάιντεν το γνωρίζει. Για αυτό προσπαθεί να βρει έναν τρόπο συνεννόησης με τη ρωσική κυβέρνηση ύστερα από τη συνάντησή του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν τον Ιούνιο στη Γενεύη. Την ίδια στιγμή, οι σινορωσικές σχέσεις αναπτύσσονται διαρκώς.