Ο εικαστικός PASHIAS σε μια εν εξελίξει διακοινοτική καλλιτεχνική και ερευνητική πρωτοβουλία, προσεγγίζει τα μνημεία ως πολυφωνικά, συμμετοχικά και κοινωνικά αντικείμενα ενσωματωμένα στη δημόσια σφαίρα και παρουσιάζει τη δράση σε μορφή συλλογικής εγκατάστασης το Σάββατο 29 Νοεμβρίου στη Λευκωσία.
Η έκθεση εστιάζει σε 11 έργα δημόσιας τέχνης σε ολόκληρο το νησί, στις ελεύθερες και τις κατεχόμενες περιοχές.
Το «Of Monumental» αποτελεί μια εν εξελίξει διακοινοτική καλλιτεχνική και ερευνητική πρωτοβουλία που στοχεύει στη συγκρότηση ενός κριτικού και διαλογικού χώρου γύρω από τη συλλογική βιογραφία των δημόσιων μνημείων τέχνης της Κύπρου. Το εγχείρημα εξετάζει τη σχεσιακή φύση των μνημείων, προτείνοντας την προσέγγισή τους όχι ως στατικές αφηγήσεις του παρελθόντος, αλλά ως πολυφωνικά, συμμετοχικά και κοινωνικά ενσωματωμένα αντικείμενα στη δημόσια σφαίρα.
Η πρωτοβουλία αποτελεί σύλληψη του εικαστικού PASHIAS και αναπτύσσεται ως συνέχεια προηγούμενης καλλιτεχνικής του πρακτικής. Το έργο υλοποιείται από τον διακοινοτικό πολιτιστικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό Visual Voices, σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα και πανεπιστημιακό Δημήτρη Βενιζέλο, την ερευνήτρια Selin Genç, την οπτικοακουστική καλλιτέχνιδα Rahme Veziroğlu και την επιμελήτρια Μελίνα Φιλίππου. Η δράση χρηματοδοτείται από το Υφυπουργείο Πολιτισμού, στο πλαίσιο του προγράμματος Πολιτισμός ΙΙ, 2025.
Η έκθεση εστιάζει σε 11 έργα δημόσιας τέχνης σε ολόκληρο το νησί:
- «Γέννηση» της Μαρίας Κυπριανού (2009, Λεμεσός)
- «Ξαπλωμένος» της Naz Atun (2021, Λευκωσία)
- «Γιαφίτικο Πορτοκάλι» της Sevcan Çerkez (2018, Λεύκα)
- «Κλεψύδρα» του Θεόδουλου Γρηγορίου (2009, Λάρνακα)
- «Μνημείο Απεργίας Μεταλλωρύχων» (2018, Λεύκα)
- «Μνημείο Ελευθερίας» του Ιωάννη Νοταρά (1973, Λευκωσία)
- «Άγαλμα της Δημοκρατίας» της Zehra Şonya (2019, Λευκωσία)
- «Ο Ποιητής» του Κώστα Βαρώτσου (1983, Λευκωσία)
- «Ίπποι» του Εργαστηρίου Γλυπτικής Near East University (2021, Λευκωσία)
- «Μεγάλη Πατάτα» (2021, Ξυλοφάγου)
- «Ουράνιο Τόξο» του Νίκου Κουρούση (1976, Λευκωσία) που έχει πλέον αποκαθηλωθεί.
Η επιλογή των έργων αντανακλά τον πλουραλισμό των λειτουργιών της δημόσιας τέχνης στην Κύπρο, από έργα ιστορικής μνήμης και σύμβολα τοπικής περηφάνιας, σε εννοιολογικές προσεγγίσεις και αναπαραστατικές αισθητικές. Μαζί, συνθέτουν το τοπίο της δημόσιας τέχνης ως ένα πεδίο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στη θεσμική εξουσία, την κοινοτική δράση και την καλλιτεχνική πρακτική.
Η έκθεση διαμορφώνεται ως συλλογική εγκατάσταση, αγκυρωμένη στη σειρά δημόσιων επιτελεστικών παρεμβάσεων του PASHIAS, που παρουσιάζονται σε μορφή κινούμενης εικόνας. Οι παρεμβάσεις εισάγουν το σύγχρονο σώμα στην υλική, ευάλωτη, ισχυρή, κουήρ, ρευστή και ανατρεπτική του διάσταση, σε σχέση με κάθε μνημείο.
Οι δράσεις αυτές πλαισιώνονται από τις καταστασιακές διερευνήσεις της Rahme Veziroğlu και συνδέονται με θραύσματα βιογραφίας των μνημείων, μέσω αρχειακού υλικού και συνεντεύξεων με δημιουργούς και εμπλεκόμενους φορείς: Νάντια Αναξαγόρα, Naz Atun, Κώστας Βαρώτσος, Sevcan Çerkez, Ali Efdal Özçul, Θεόδουλος Γρηγορίου, Δάκης Ιωάννου, Νίκος Κουρούσης, Μαρία Κυπριανού, Zehra Şonya, Γιώργος Τάσου, Γιάννης Τουμαζής.
Η έκθεση διερευνά τους μηχανισμούς νοηματοδότησης των μνημείων δημόσιας τέχνης και πώς το νόημα αυτό μεταβάλλεται μέσα στον χρόνο και μέσα από συλλογικές εμπειρίες. Το «Of Monumental» επιδιώκει να ανοίξει έναν κριτικό διάλογο γύρω από τη δημόσια τέχνη ως χώρο ανταλλαγής και αναδιατύπωσης των πολλαπλών μορφών ταυτότητας και μνήμης, προσκαλώντας το κοινό να εξοικειωθεί και να συνδιαμορφώσει την ‘βιογραφία’ τους.
Η συνοδευτική ερευνητική μελέτη του πιλοτικού προγράμματος «Of Monumental», με τίτλο «Conversation with a sculptor / Conversation with a sculpture», θα παρουσιαστεί τον Ιανουάριο του 2026, σε συνεργασία με το Σωματείο Εικαστικών Καλλιτεχνών & Θεωρητικών Τέχνης – φυτώριο για την σειρά δράσεων «Minor Gestures Take Root in the Cracks».
Πού και Πότε
- Αίθουσα Nicosia Masterplan (Ουδέτερη ζώνη- Διέλευση οδού Λήδρας). Από 29 Νοεμβρίου έως 20 Δεκεμβρίου (Δευτέρα & Πέμπτη 10π.μ. – 5μ.μ., ή κατόπιν ραντεβού στο contact@visual-voices.org)
