Αρχικά ήταν η σημαία. Μια σημαία με 425 μέτρα πλάτος και 250 μέτρα ύψος για να είναι ορατή απέναντι χιλιόμετρα μακριά. Ακόμα και τα βράδια, πιο καθαρά μάλιστα, χάρη στα χιλιάδες λαμπιόνια που τη φωταγωγούν ώστε να διαβάζετε ξεκάθαρα η επιγραφή που τη συνοδεύει: «Ne mutlu turkum diyene» (Τι ευτυχία να είμαι Τούρκος). Πάνε δεκαετίες που στήθηκε. Αν εστιάσεις το βλέμμα (δεν ξέρω αν ισχύει για όλους) νοιώθεις θυμό, κατάθλιψη, ήττα. Η αλήθεια όμως είναι πως αποφεύγουμε να το κάνουμε. Είτε για να μην έρθουμε αντιμέτωποι με τα συναισθήματα αυτά, είτε γιατί συνηθίσαμε τόσο πολύ την παρουσία της που την κοιτάζουμε χωρίς να τη βλέπουμε.
Μέχρι που την είδαμε σαν φόντο ενός τεράστιου τεμένους με έξι μιναρέδες ύψους 32 μέτρων. Είναι, λένε, το μεγαλύτερο τζαμί της Ανατολικής Μεσογείου, χωρητικότητας 6.000 ανθρώπων, συν ισλαμική θεολογική σχολή. Η περιοχή της Μιας Μηλιάς όπου κτίστηκε δεν είναι πια η ίδια, όπως πολλοί τόποι δεν είναι όπως τους κρατήσαμε στη μνήμη. Τα ίχνη εξαφανίζονται και αντικαθίστανται πια με σύμβολα που προκλητικά φωνάζουν πως «όλα τέλειωσαν πια, δεν υπάρχει επιστροφή». Πώς μπορείς να κρατήσεις αναμμένη την ελπίδα; Πώς μπορείς να τα εξαφανίσεις όλα αυτά; Μόνο εικαστικά ίσως. Όπως την παρέμβαση της Τουρκοκύπριας καλλιτέχνιδας η οποία σε φωτογραφία αφαίρεσε τη σημαία και αντικατέστησε την επιγραφή με την φράση «We all need therapy» (Όλοι χρειαζόμαστε ψυχοθεραπεία). Ή με την πρόταση ομάδας καλλιτεχνών όπως η σημαία αντικατασταθεί με αντίγραφο του γλυπτού «Αγάπη» του Alexander Milov. Ένα γλυπτό με δυο παιδιά που προσπαθούν να προσεγγίσει το ένα το άλλο, αλλά δεν μπορούν καθώς είναι παγιδευμένα στα σώματα δύο ενηλίκων που είναι καθισμένοι πλάτη-πλάτη αλλά και σκυφτοί.
Ευκαιριακά, όπως και τώρα προεκλογικά, οι υποψήφιοι λένε πως θα κάνουν τα πάντα για να αρχίσουν ξανά συνομιλίες. Αν και η υπόσχεση τείνει να καταστεί για άλλη μια φορά πυρήνας της εκλογικής αναμέτρησης, στην πράξη –οξύμωρο μεν, αλήθεια δε– λίγοι πιστεύουν πως είναι εύκολο να αρχίσουν συνομιλίες που θα μετακινήσουν κάστρα και τεμένη. Η Τουρκία μεθοδικά έχει φέρει τα πράγματα εδώ που είναι, εκμεταλλευομένη φυσικά τις δικές μας παθογένειες.
Κι ενώ κάποιοι μπορεί να κοιτάμε τη φωτογραφία με το τεράστιο τέμενος και τη σημαία πίσω στον Πενταδάκτυλο και να νιώθουμε πως η κλεψύδρα έχει πια αδειάσει, ο Πρόεδρός μας ασχολείται με το να κάνει μικροπολιτική ευνοώντας και πλήττοντας υποψήφιους με μια μόνο του φράση. Αυτό πια δεν είναι μόνο παθογένεια.
