Η ψήφιση της μεταρρύθμισης της ανώτατης βαθμίδας της Δικαιοσύνης μας είναι ιστορικό γεγονός, αφού μετά από τρία χρόνια εντατικών συζητήσεων στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής, και δεκάδες χρόνια πριν έξω στην κοινωνία, η μεταρρύθμιση της ανώτατης βαθμίδας της Δικαιοσύνης είναι πραγματικότητα.
Με την τροποποίηση του Συντάγματος κάναμε ένα σημαντικότατο βήμα μπροστά, ώστε να δώσουμε στους πολίτες ένα γρήγορο, ποιοτικό και αποτελεσματικότερο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης.
Αφήνουμε πίσω μας ένα σύστημα άκαμπτο, δυσλειτουργικό που έχει επιφέρει τεράστιες καθυστερήσεις, όπως επιβεβαιώνουν και οι ευρωπαϊκοί δείκτες, που μας τοποθετούν στον πάτο, όσον αφορά τον χρόνο εκδίκασης υποθέσεων.
Ένα σύστημα που αποτελεί κοινή παραδοχή, όλων μας, ότι έχει καταρρεύσει. Η τροποποίηση του Συντάγματος, του υπέρτατου νόμου του Κράτους μας αποτελεί από μόνο του ένα ιστορικό γεγονός, και γι’ αυτό πρέπει να γίνεται με φειδώ εκεί και όπου οι συνθήκες το επιβάλουν, εκεί και όπου το κράτος δικαίου το απαιτεί.
Όπως η κοινωνία μας εξελίσσεται και οι ανάγκες της μεταλλάσσονται, έτσι και το Σύνταγμά μας πρέπει να τροποποιείται για να ανταποκρίνεται στις νέες πραγματικότητες και να εξυπηρετεί το συμφέρον των πολιτών. Άλλωστε, «η ευημερία του λαού είναι ο υπέρτατος νόμος».
Η μεταρρύθμιση της ανώτατης βαθμίδας της Δικαιοσύνης, που δεν αφορά φυσικά μόνο στην γρήγορη εκδίκαση των εφέσεων. Αποσκοπεί στην προώθηση της διαφάνειας, της εξειδίκευσης και στον αλληλοέλεγχο των δικαστών.
Συγκεκριμένα με τα τρία νομοσχέδια δημιουργείται ο τρίτος βαθμός δικαιοδοσίας. Θα δημιουργηθεί το Εφετείο, με 16 δικαστές, το νέο Ανώτατο Δικαστήριο και το νέο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, με 7 και 9 Δικαστές αντίστοιχα.
Με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπιστούν οι καθυστερημένες εφέσεις, ενώ θα επιτύχουμε την ποιοτικότερη απονομή της δικαιοσύνης χάριν της εξειδίκευσης που θα αποκτήσουν οι δικαστές μας. Δεν θα ασχολούνται πλέον όλοι οι Δικαστές με όλες τις υποθέσεις.
Παράλληλα, προνοείται η σύσταση ενός νέου Γνωμοδοτικού Δικαστικού Συμβουλίου που θα εισηγείται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας υποψήφιους Δικαστές για διορισμό στις θέσεις των δικαστών των Ανωτάτων Δικαστηρίων.
Επιπλέον, εμπλουτίζεται η σύνθεση του νέου Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου, , με εξωδικαστικούς.
Επιπλέον, με την σύσταση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, θα υπάρχει η δυνατότητα προσφυγής κατά της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου από υποψηφίους δικαστές που δεν έχουν διοριστεί ή προαχθεί.
Φανταστείτε ότι μέχρι και σήμερα, το δικαίωμα που έχει ο κάθε πολίτης να προσφύγει στο Δικαστήριο γιατί δεν έχει διοριστεί σε μία δημόσια θέση, δεν το έχουν οι δικαστές μας. Αυτό με την ψήφιση και των τριών νομοσχεδίων θα σταματήσει.
Με τον τρόπο αυτό, ενισχύεται η διαφάνεια κατά τον διορισμό και την προαγωγή των δικαστών μας.
Δημιουργούνται επίσης δικαστικά συμβούλια εντός των δύο νέων Ανωτάτων Δικαστηρίων με στόχο τον αλληλοέλεγχο. Σήμερα, οι ίδιοι οι Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου καλούνται να ελέγξουν τους «αδελφούς» τους Δικαστές, πράγμα ανεπίτρεπτο.
Με τη μεταρρύθμιση, οι Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα ελέγχουν τους Δικαστές του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και το αντίστροφο.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ο αλληλοέλεγχος (checks and balances).
Η μεταρρύθμιση της Ανώτατης Βαθμίδας της Δικαιοσύνης δεν θα βοηθήσει μόνο στην γρηγορότερη απονομή της δικαιοσύνης.
Η μεταρρύθμιση προωθεί την διαφάνεια, τον αλληλοελέγχο, την εξειδίκευση.
Άλλωστε, η Δικαιοσύνη δεν πρέπει να είναι μόνο γρήγορη, πρέπει να είναι και ποιοτική, και διαφανής, και πρέπει να δημιουργεί το αίσθημα της εμπιστοσύνης στον πολίτη, και πραγματικά πιστεύω ότι σήμερα θέτουμε γερά θεμέλια προς αυτή την κατεύθυνση.
Κομμάτι της μεταρρύθμισης αποτελεί η ίδρυση ειδικών δικαστηρίων. Πριν λίγες εβδομάδες ψηφίσαμε την ίδρυση του Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου, τα προηγούμενα χρόνια ψηφίσαμε την ίδρυση του Διοικητικού Δικαστηρίου και του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας.
Η μεταρρύθμιση είναι μια διαρκής διαδικασία.
Δεν ισχυρίζομαι ότι με την ψήφιση και μόνο των νομοσχεδίων για την Ανώτατη Βαθμίδα της Δικαιοσύνης μας, θα επιλυθεί αυτόματα το τεράστιο πρόβλημα των καθυστερήσεων στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης μας.
Συγκεκριμένα, αναμένεται η κατάθεση νομοσχεδίου για την σύσταση Δικαστηρίου επίλυσης μικροδιαφορών ( small claims) το οποίο είναι ένα μέτρο το οποίο ισχύει σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες με απτά αποτελέσματα, η καθιέρωση και ενίσχυση του θεσμού του Διαμεσολαβητή, η υλικοτεχνική αναβάθμιση των υποδομών όλων των δικαστηρίων μας, καθώς επίσης και η μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου η οποία αναμένεται να μας αποσταλεί σύντομα, είναι μόνο μερικά από αυτά που πρέπει να γίνουν.
Ως εκλελεγμένοι αντιπροσώποι του λαού, έχουμε βαριά ευθύνη να διασφαλίσουμε την ισοπολιτεία, την ισονομία, τη χρηστή διοίκηση, καθώς και την προάσπιση των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του πολίτη από κάθε μορφή αυθαιρεσίας και κατάχρησης της εξουσίας.
Οι πολίτες ζητούν πλέον συγκεκριμένες πράξεις και αποτελέσματα. Μόνο με πράξεις και
αποτελέσματα θα μπορέσουμε συλλογικά, ως θεσμοί, να ξανακτίσουμε τη χαμένη σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες. Οι σημερινές μεταρρυθμίσεις αποτελούν αδιαμφισβήτητα ένα θετικό βήμα προς τα εμπρός, ένα βήμα προς ένα καλύτερο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης. Αυτό χρωστάμε στους πολίτες του σήμερα και του αύριο.
*Πρόεδρος Επιτροπής Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως
