Καθηγητής John Deanfield: Να επενδύουμε στην υγεία μας όπως στα οικονομικά μας

Ο καθηγητής Καρδιολογίας στο University College London (UCL) και Ειδικός Καρδιολόγος John Deanfield, με διεθνώς αναγνωρισμένο έργο στην πρόληψη και αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, μιλά για τη σημασία της μείωσης της βλάβης και τον καθοριστικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η πρόληψη στη δημόσια υγεία. Σε μια συνέντευξη που συνδέει την επιστημονική γνώση με τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες, ο Καθηγητής Deanfield αναδεικνύει πώς οι στοχευμένες παρεμβάσεις και οι νέες θεραπείες μπορούν να μεταμορφώσουν τα συστήματα υγείας, ακόμη και σε μικρές χώρες όπως η Κύπρος.

• Σε πρόσφατη παρουσίασή σας σε συνέδριο στην Κύπρο για τη μείωση της βλάβης, αναφέρατε ότι ενώ οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, δεν ζουν απαραίτητα πιο υγιεινά. Τι σημαίνει αυτό για τα δημόσια συστήματα υγείας;

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής έχει ασκήσει σημαντική πίεση στα δημόσια συστήματα υγείας, εξαιτίας της συσσώρευσης πολλαπλών παθήσεων που συνδέονται με τη γήρανση. Η λύση είναι να παρεμβαίνουμε έγκαιρα, πριν εκδηλωθεί η νόσος, ώστε να καθυστερήσουμε ή ακόμη και να προλάβουμε την εμφάνιση κλινικών προβλημάτων. Η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς διαθέτουμε ισχυρή τεκμηρίωση για τους παράγοντες κινδύνου και γνωρίζουμε ότι η μακροχρόνια έκθεση σε αυτούς οδηγεί στη σιωπηλή ανάπτυξή της. Συνεπώς, οφείλουμε να «επενδύουμε» στην υγεία των αρτηριών μας, με την ίδια συνέπεια που σχεδιάζουμε τα οικονομικά μας.

• Η μείωση της βλάβης κερδίζει έδαφος ως  μια πρακτική προσέγγιση στη δημόσια υγεία. Κατά την άποψή σας γιατί θεωρείται ως αποτελεσματική στρατηγική και πώς μπορεί να ενταχθεί στις  δημόσιες πολιτικές υγείας;

Η μείωση της βλάβης στηρίζεται στην ιδέα των μικρών, σταδιακών αλλαγών που περιορίζουν τους κινδύνους εμφάνισης κλινικών νοσημάτων, σε αντίθεση με τις απόλυτες προσεγγίσεις του τύπου «όλα ή τίποτα Στην περίπτωση της καρδιαγγειακής νόσου, η μετάβαση από το κάπνισμα σε λιγότερο επιβλαβείς επιλογές  αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς υπάρχουν ενδείξεις για μείωση της βλάβης. Με την ίδια λογική, η εφαρμογή αντίστοιχων παρεμβάσεων στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας θα μπορούσε να έχει ουσιαστικό και θετικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία.

• Πώς η επένδυση στην προληπτική υγειονομική περίθαλψη μπορεί να αποφέρει μετρήσιμα οφέλη για τα δημόσια οικονομικά, ιδιαίτερα σε κοινωνίες που γερνούν;

Η έμφαση στην πρόληψη, και όχι αποκλειστικά στη θεραπεία των ασθενειών σε μεγαλύτερες ηλικίες, προσφέρει τη δυνατότητα βελτίωσης της υγείας του πληθυσμού που βρίσκεται σε παραγωγικές ηλικίες, ενισχύοντας έτσι την παραγωγικότητα. Με αυτόν τον τρόπο, η μείωση της βλάβης δεν αποτελεί απλώς μέσο περιορισμού του κόστους υγειονομικής περίθαλψης, αλλά μια στρατηγική που συμβάλλει στη συνολική ευημερία της κοινωνίας. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι τα χρόνια νοσήματα, τα οποία σε μεγάλο βαθμό μπορούν να προληφθούν, επηρεάζουν άμεσα την απόδοση και την παραγωγικότητα του εργατικού δυναμικού.

• Κατά την άποψή σας ως κορυφαίος εμπειρογνώμονας πώς οι εξατομικευμένες στρατηγικές μείωσης της βλάβης μπορούν να αλλάξουν την προσέγγιση στη δημόσια υγεία, ιδιαίτερα σε μικρότερες χώρες όπως η Κύπρος;

Σε μικρότερα συστήματα υγείας, όπως αυτό της Κύπρου, είναι πιο εφικτό να υλοποιηθούν συντονισμένες παρεμβάσεις που μπορούν να αποφέρουν γρήγορα και μετρήσιμα αποτελέσματα. Το κάπνισμα παραμένει ιδιαίτερα διαδεδομένο τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, ενώ η παχυσαρκία εξελίσσεται σε ολοένα και μεγαλύτερη πρόκληση. Η εφαρμογή εξατομικευμένων στρατηγικών μείωσης της βλάβης, μέσα από τη συνεργασία πολιτικών, παρόχων υγείας και της ιατρικής κοινότητας, θα μπορούσε να επιφέρει ουσιαστικά και μακροπρόθεσμα οφέλη για τη δημόσια υγεία.

• Φαρμακευτικά σκευάσματα όπως οι αγωνιστές των GLP – 1 υποδοχέων έχουν προσελκύσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την αντιμετώπιση τις παχυσαρκίες και συσχετιζόμενων ασθενειών. Τι πρέπει να λάβουν υπόψη οι δημόσιες αρχές υγείας κατά την ένταξη τέτοιων θεραπειών στα  εθνικά συστήματα;

Η δυνητική αξία των αγωνιστών GLP-1 επαναξιολογείται, καθώς τα νεότερα δεδομένα δείχνουν ότι δεν πρόκειται απλώς για σκευάσματα απώλειας βάρους, αλλά για θεραπείες που επηρεάζουν τη βιολογία πολλών ασθενειών που σχετίζονται με τη γήρανση. Σε μια μεγάλη κλινική μελέτη σε παχύσαρκα ή υπέρβαρα άτομα χωρίς διαβήτη, φάνηκε ότι η χρήση των φαρμακευτικών αυτών σκευασμάτων προσέφερε σημαντικό καρδιαγγειακό όφελος — ανεξάρτητα από το αρχικό βάρος των συμμετεχόντων και, σε μεγάλο βαθμό, ανεξάρτητα από την απώλεια κιλών. Αυτό υποδηλώνει ότι οι υγειονομικές αρχές πρέπει να εξετάσουν πώς να αξιοποιήσουν βέλτιστα αυτά τα φάρμακα, όχι μόνο στη θεραπεία, αλλά και στην πρόληψη σοβαρών ασθενειών.