Περίπου το 40% των περιστατικών καρκίνου μπορεί να προληφθεί, σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση Προόδου της Αμερικανικής Ένωσης για την Έρευνα στον Καρκίνο (AACR) για το 2025, η οποία επισημαίνει ότι ένας σημαντικός αριθμός καρκίνων σχετίζεται με τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου. Το εύρημα αυτό αναδεικνύει τη μεγάλη σημασία που έχουν η πρόληψη και οι στρατηγικές δημόσιας υγείας.
1. Αποφυγή καπνίσματος
Το κάπνισμα αποτελεί την κυριότερη προλήψιμη αιτία καρκίνου, ευθυνόμενο για σχεδόν το 30% των θανάτων που σχετίζονται με τη νόσο στις ΗΠΑ. Παρά τη μείωση των ποσοστών τα τελευταία χρόνια, νέα καπνικά προϊόντα, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα αρωματισμένα προϊόντα νικοτίνης, δημιουργούν νέες ανησυχίες, ιδίως στους νέους. Η διακοπή του καπνίσματος, ακόμη και μετά από χρόνια χρήσης, μπορεί να μειώσει εντυπωσιακά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
2. Υγιεινή διατροφή, έλεγχος βάρους και άσκηση
Παράγοντες όπως η παχυσαρκία, η ανθυγιεινή διατροφή, η κατανάλωση αλκοόλ και η έλλειψη σωματικής άσκησης σχετίζονται με πάνω από το 20% των νέων περιστατικών καρκίνου.
Ο κίνδυνος αυξάνεται με:
- αυξημένη κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος
- ζαχαρούχα ποτά
- υπερ-επεξεργασμένες τροφές
Αντίθετα, τον κίνδυνο μειώνουν:
- φρούτα & λαχανικά
- ψάρια
- δημητριακά ολικής άλεσης
Η τακτική άσκηση σχετίζεται με χαμηλότερη πιθανότητα εμφάνισης εννέα διαφορετικών μορφών καρκίνου.
3. Εμβολιασμοί και λοιμώξεις
Ο εμβολιασμός κατά του HPV μπορεί να εξαλείψει σχεδόν ολοκληρωτικά τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Παρ’ όλα αυτά, τα ποσοστά εμβολιασμού παραμένουν χαμηλότερα του επιθυμητού, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ.
4. Περιβαλλοντικοί & επαγγελματικοί κίνδυνοι
Η έκθεση σε χημικές ουσίες, ρύπους, ακτινοβολίες και καρκινογόνους παράγοντες στο επαγγελματικό περιβάλλον ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο. Επιπλέον, όσοι εργάζονται νυχτερινές βάρδιες φαίνεται να έχουν υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου.
5. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες
Παράγοντες όπως το χρόνιο στρες, το άγχος και η κατάθλιψη φαίνεται ότι συμβάλλουν τόσο έμμεσα, μέσω ανθυγιεινών συνηθειών, όσο και άμεσα, επηρεάζοντας το ανοσοποιητικό σύστημα και τη φλεγμονή.
