Η αντίθεση ανάμεσα σε αυτό που «θα έπρεπε» να νιώθουμε και σε αυτό που πραγματικά βιώνουμε, μπορεί να γεννήσει ενοχές, ντροπή ή την αίσθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά» με εμάς
«It’s the most wonderful time of the year», τραγουδά ο Άντι Ουίλιαμς, και πράγματι, η περίοδος των Χριστουγέννων προβάλλεται κοινωνικά ως φωτεινή, χαρούμενη και γεμάτη ζεστασιά. Συνδέεται με τη χαρά, τη γιορτή, την οικογενειακή θαλπωρή και την ανθρώπινη επαφή. Ωστόσο, αυτή η εικόνα δεν αντανακλά την εμπειρία όλων.
Για αρκετούς, οι γιορτές αποτελούν μια περίοδο αυξημένου στρες και συναισθηματικής επιβάρυνσης. Οι κοινωνικές προσδοκίες για καλή διάθεση, και οργάνωση οικογένειας, οι απώλειες αγαπημένων προσώπων, καθώς και οι οικονομικές και πρακτικές υποχρεώσεις της περιόδου, λειτουργούν συχνά ως ισχυρά ερεθίσματα. Η αντίθεση ανάμεσα σε αυτό που «θα έπρεπε» να νιώθουμε και σε αυτό που πραγματικά βιώνουμε, μπορεί να γεννήσει ενοχές, ντροπή ή την αίσθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά» με εμάς. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για μια απόλυτα ανθρώπινη αντίδραση σε μια συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο.
Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, τους γονείς μικρών παιδιών. Κατά τη διάρκεια των γιορτών, τα σχολεία κλείνουν, ενώ πολλοί γονείς συνεχίζουν κανονικά την εργασία τους. Αυτό συνεπάγεται την ανάγκη εξεύρεσης φροντίδας για τα παιδιά, κάτι που συχνά συνοδεύεται από πρακτικές δυσκολίες. Παράλληλα, οι γιορτές φέρνουν μαζί τους την υποχρέωση αγοράς δώρων, καθώς και την οργάνωση οικογενειακών τραπεζιών. Όλες αυτές οι απαιτήσεις συσσωρεύονται και δημιουργούν μια σημαντική οικονομική και ψυχική επιβάρυνση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι γονείς προσπαθούν συχνά να διατηρούν μια εξωτερικά θετική και εύθυμη στάση, με στόχο να δημιουργήσουν ένα «μαγικό» γιορτινό κλίμα για τα παιδιά τους. Είναι απολύτως φυσιολογικό, ωστόσο, αυτή η προσπάθεια να συνοδεύεται από έντονο άγχος, κόπωση και συναισθηματική πίεση.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και άνθρωποι που δεν έχουν κάποιον με τον οποίο να μοιραστούν τις γιορτές. Για αρκετούς, μια πρόσφατη απώλεια ή μια δύσκολη ή αποστασιοποιημένη σχέση με την οικογένεια στερεί τη δυνατότητα ενός οικογενειακού τραπεζιού. Για άλλους, οι εργασιακές υποχρεώσεις ή, ιδιαίτερα στην περίπτωση των ηλικιωμένων, προβλήματα υγείας, δεν επιτρέπουν τη συνάντηση με αγαπημένα πρόσωπα. Έτσι, η περίοδος που κοινωνικά προβάλλεται ως συνώνυμη της ζεστασιάς και της σύνδεσης μπορεί να μετατραπεί στην πιο μοναχική και μελαγχολική εποχή του χρόνου.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι δεν βιώνουν όλοι τα Χριστούγεννα με τον ίδιο τρόπο και ότι η δυσκολία αυτή δεν αποτελεί ένδειξη αδυναμίας. Αντίθετα, η αναγνώριση και αποδοχή των πραγματικών συναισθημάτων μας, χωρίς σύγκριση με την «ιδανική» εικόνα των γιορτών, αποτελεί μια πράξη ψυχικής φροντίδας. Για όσους βιώνουν δυσκολίες αυτή την περίοδο, είναι σημαντικό να μοιραζόμαστε τα συναισθήματά μας και να ζητάμε βοήθεια από τους γύρω μας. Οι γιορτές μπορούν να αποτελέσουν μια ευκαιρία για περισσότερη κατανόηση, αυτοσυμπόνια και ουσιαστική σύνδεση, τόσο με τους άλλους όσο και με τον εαυτό μας.
Σε μια περίοδο που συχνά συνοδεύεται από αυξημένες προσδοκίες, έχει ιδιαίτερη αξία να θυμόμαστε ότι η ψυχική υγεία δεν μπαίνει σε παύση τις γιορτές. Το να δίνουμε χώρο στα συναισθήματα μας, να σεβόμαστε τα όρια μας και να ζητάμε στήριξη, όταν τη χρειαζόμαστε, αποτελεί πράξη δύναμης και όχι αδυναμίας.
Από την ομάδα του Mind and Health – Κέντρο Ψυχικής Υγείας
