Κατεπείγουσα έκκληση προς την κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών για άμεση προώθηση του νομοσχεδίου για τον αστικό αναδασμό απηύθυνε ο Υπουργός Εσωτερικών, με επιστολή του προς τον πρόεδρο της Επιτροπής.
Όπως προειδοποιεί, ενδεχόμενη καθυστέρηση στη ψήφιση της νομοθεσίας μπορεί να οδηγήσει σε βαριά χρηματική κύρωση εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, με το πρόστιμο να εκτιμάται μεταξύ €30 και €60 εκατομμυρίων.
Το επίμαχο νομοσχέδιο, που κατατέθηκε στη Βουλή από τον Δεκέμβριο του 2023, παραμένει στάσιμο παρά την αρχική του συζήτηση στις 23 Ιανουαρίου 2025.
Ο Υπουργός υπογραμμίζει ότι η ψήφισή του συνιστά ορόσημο για την υλοποίηση της μεταρρύθμισης που περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η προθεσμία για τη νομοθετική ολοκλήρωση λήγει εντός του Ιουνίου, ενώ μέχρι τον Δεκέμβριο πρέπει να έχουν προχωρήσει 10 πιλοτικά σχέδια αστικού αναδασμού.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, η καθυστέρηση στην υιοθέτηση του νομοθετικού πλαισίου υπονομεύει τις προϋποθέσεις για την αποδέσμευση κοινοτικών κονδυλίων, θέτοντας σε κίνδυνο τη δυνατότητα της χώρας να απορροφήσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Το νομοσχέδιο εισάγει ένα νέο πολεοδομικό εργαλείο που επιδιώκει τη βιώσιμη αξιοποίηση των ζωνών ανάπτυξης, μέσω της ενοποίησης, αναδιανομής και αξιοποίησης ακινήτων σε υποβαθμισμένες περιοχές.
Στόχος είναι η δημιουργία οργανωμένων, λειτουργικών και περιβαλλοντικά βιώσιμων αστικών περιοχών, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα ζητήματα όπως η αστική εξάπλωση, οι πιέσεις για νέες επεκτάσεις και η απουσία βασικών υποδομών.
Ο Υπουργός επισημαίνει ότι το Υπουργείο Εσωτερικών είναι στη διάθεση της Επιτροπής για παροχή διευκρινίσεων και υποστήριξης της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, ώστε να διασφαλιστεί η έγκαιρη ψήφιση της νομοθεσίας και να αποφευχθούν οι σοβαρές οικονομικές και θεσμικές συνέπειες για το κράτος.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
Το νέο νομικό πλαίσιο αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου μηχανισμού διαχείρισης, αναδιανομής και αναδιοργάνωσης της ακίνητης περιουσίας εντός αστικών ζωνών.
Στόχος είναι η δημιουργία γης κατάλληλης για ανάπτυξη, η πρόβλεψη χώρων για κοινή ωφέλεια, καθώς και η αποκατάσταση περιοχών που έχουν πληγεί από φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές.
Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, η ανάγκη για εισαγωγή του αστικού αναδασμού προκύπτει κυρίως λόγω της υποεκμετάλλευσης περιουσιών σε αστικές περιοχές και των πιέσεων για αλόγιστη επέκταση των ζωνών ανάπτυξης – μια πρακτική που προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, στη βιοποικιλότητα και στις αστικές υποδομές.
Με την εφαρμογή του νέου νομοθετικού πλαισίου, δίνεται έμφαση στην υιοθέτηση ενός πιο συνεκτικού και ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού, με βάση το πρότυπο της συμπαγούς ανάπτυξης μοντέλο της συμπαγούς ανάπτυξης και περιορίζοντας τις πιέσεις καθορισμού πρόσθετων ζωνών ανάπτυξης.
Ο αστικός αναδασμός συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στην επίλυση περιβαλλοντικών ζητημάτων, στον περιορισμό της αστικής εξάπλωσης, στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, στη διασφάλιση ενιαίων οργανωμένων δημόσιων χώρων, στην ικανοποίηση των στεγαστικών αναγκών και στην αύξηση της προσφοράς οικοπέδων σε διαστάσεις, σχήμα και μέγεθος ανάλογα με την επιδιωκόμενη χρήση.
Ο αστικός αναδασμός θα ενεργοποιείται με τρεις τρόπους: α) είτε με αίτηση των ιδιοκτητών, β) είτε με πλειοψηφική συναίνεση των ιδιοκτητών και έγκριση από την τοπική αρχή, γ) είτε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Η διαδικασία περιλαμβάνει σειρά σταδίων, από τη διαβούλευση και την εκπόνηση πολεοδομικού ρυμοτομικού σχεδίου, έως την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών και την έκδοση νέων τίτλων ιδιοκτησίας.
Η εποπτεία κάθε έργου θα ανατίθεται σε ειδική Επιτροπή Αστικού Αναδασμού, ενώ η υλοποίηση αναλαμβάνεται από την τοπική αρχή ή άλλο οργανισμό δημοσίου δικαίου, με στόχο τη διαχείριση του έργου, την εκτέλεση των υποδομών και τη διαχείριση των οικονομικών του σχετικού συνεταιρισμού.
