Στην Κύπρο καθώς και άλλες οκτώ ευρωπαϊκές χώρες η Αρχή κατά της Διαφθοράς δεν είναι επιχειρησιακά και οικονομικά ανεξάρτητες.
Συγκεκριμένα στην χώρα μας ,η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς αποτελεί μέρος του κρατικού προϋπολογισμού και το προσωπικό της δεν διορίζεται από την Αρχή, αλλά από τη Δημόσια Υπηρεσία, η οποία σύμφωνα με τη νομοθεσία είναι η αρμόδια αρχή για όλους τους δημόσιους υπαλλήλους.
Έρευνα που διενέργησε η Υπηρεσία Ερευνών, Μελετών και Εκδόσεων της Βουλής, μετά από αίτημα των μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών τα οποία ζήτησαν να ενημερωθούν για το ισχύον νομικό πλαίσιο σε άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), κατέδειξε, πως πέραν της Κύπρου, δεν απολαμβάνουν λειτουργική ή οικονομική ανεξαρτησία οι αντίστοιχες αρχές στη Αυστρία, στο Βέλγιο, στη Γερμανία, στη Εσθονία, στην Κροατία, στο Λουξεμβούργο, στη Πολωνία και στη Φινλανδία.
Στοιχεία στο κυπριακό Κοινοβούλιο προώθησαν 23 χώρες της ΕΕ. Σύμφωνα με την ανάλυση των στοιχείων, λειτουργική και οικονομική ανεξαρτησία των αρχών για την καταπολέμηση της διαφθοράς, απολαμβάνουν οι αντίστοιχες αρχές στη Βουλγαρία, στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στην Ουγγαρία, στην Πορτογαλία, στη Σλοβενία και στη Σουηδία.
Ωστόσο, στην Ουγγαρία ο προϋπολογισμός της Αρχής αποτελεί μέρος του κρατικού προϋπολογισμού τον οποίο καταρτίζει η ίδια και η μείωσή του απαιτεί τη συναίνεσή της.
Διαφορετικά μοντέλα
Εξάλλου σε άλλες τέσσερις χώρες οι υπηρεσίες για την καταπολέμηση της διαφθοράς έχουν λειτουργική αλλά όχι οικονομική ανεξαρτησία.
Πρόκειται για την Ισπανία, τη Λιθουανία, τη Ολλανδία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία. Φυσικά υπάρχουν και περιπτώσεις άλλων χωρών που εφαρμόζουν διαφορετικό μοντέλο.
Για παράδειγμα, στη Γαλλία η Ανώτατη Αρχή για τη Διαφάνεια στη Δημόσια Ζωή είναι ανεξάρτητη αρχή, ενώ το Γαλλικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και στο Υπουργείο Προϋπολογισμού, χωρίς όμως να λαμβάνει εντολές από αυτά.
Στη Λετονία το αρμόδιο γραφείο εποπτεύεται από τον Πρωθυπουργό, αλλά διατηρεί λειτουργική ανεξαρτησία όσον αφορά συγκεκριμένα άρθρα του νόμου που ρυθμίζει τη λειτουργία του.
Νομικό καθεστώς
Στην Κύπρο, η Αρχή κατά της Διαφθοράς, είναι ανεξάρτητη αρχή χωρίς νομική προσωπικότητα. Εξάλλου άλλες δέκα χώρες, όπως είναι η Αυστρία, η Ελλάδα, η Εσθονία, η Ιταλία, η Κροατία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβενία διαθέτουν κεντρική υπηρεσία αρμόδια για την καταπολέμηση της διαφθοράς, ενώ οι υπόλοιπες χώρες υιοθετούν μοντέλα συνεργασίας πολλών φορέων και υπηρεσιών.
Ανώνυμες καταγγελίες
Στο μεταξύ στην Κύπρο, σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο, η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς, παρέχει το δικαίωμα υποβολής ανώνυμων καταγγελιών για πράξεις διαφθοράς.
Επίσης στη Γαλλία, στην Ελλάδα, στην Εσθονία, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στη Λετονία, στη Λιθουανία, στην Ολλανδία, στην Ουγγαρία, στην Πορτογαλία, στη Σλοβενία και στη Σουηδία επιτρέπεται η υποβολή ανώνυμων καταγγελιών είτε μέσω ειδικών διατάξεων είτε μέσω πρακτικής εφαρμογής των υφιστάμενων θεσμών.
Στη Γερμανία, παρά τις αποκλίσεις μεταξύ των ομόσπονδων κρατιδίων, οι περισσότερες αρμόδιες αρχές διαθέτουν μηχανισμούς για την υποβολή ανώνυμων καταγγελιών είτε μέσω διαδικτυακού συστήματος είτε μέσω ειδικής τηλεφωνικής γραμμής.
Από την άλλη στο Βέλγιο, στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία η νομοθεσία δεν επιτρέπει την υποβολή ανώνυμων καταγγελιών.
Ειδικές περιπτώσεις
Σύμφωνα με τη μελέτη, υπάρχουν και ειδικές περιπτώσεις για την υποβολή ανώνυμων καταγγελίων.
Στην Αυστρία η νομοθεσία παρέχει το δικαίωμα υποβολής ανώνυμων καταγγελιών όμως σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται η αποκάλυψη της ταυτότητας του καταγγέλλοντος.
Στην Κροατία, ανάλογα με τη μέθοδο υποβολής της καταγγελίας, το πρόσωπο που υποβάλλει την καταγγελία μπορεί να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Στο Λουξεμβούργο νομοθετικά δεν παρέχεται το δικαίωμα υποβολής ανώνυμων καταγγελιών, ωστόσο υπάρχουν μηχανισμοί των ατόμων που προβαίνουν σε καταγγελία καλή τη πίστει.
Στην Πολωνία, αν και η νομοθεσία δεν προβλέπει ρητά την υποβολή ανώνυμων καταγγελιών, πληροφορίες που αφορούν θέματα διαφθοράς μπορούν να παρασχεθούν μέσω ειδικής τηλεφωνικής γραμμής και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Στη Σλοβακία η νομοθεσία επιτρέπει την υποβολή ανώνυμων καταγγελιών μόνο στις περιπτώσεις που αυτές υποβάλλονται στο Γραφείο Προστασίας Πληροφοριοδοτών.
Τέλος, στη Φινλανδία η νομοθεσία επιτρέπει στους ίδιους οργανισμούς καταπολέμησης της διαφθοράς να καθορίσουν αν θα δέχονται ανώνυμες καταγγελίες.
Ωστόσο, δεν επιτρέπεται η υποβολή ανώνυμων καταγγελιών στην Αστυνομία, στον Κοινοβουλευτικό Επίτροπο Διοικήσεως και στον Καγκελάριο Δικαιοσύνης.
